Ντομάτα η σπάνια

της Αγάπης Μαργετίδη

Τα τελευταία χρόνια οι καλές ντομάτες αργούν πολύ να εμφανιστούν, με αποτέλεσμα να έχουμε πήξει στα ντοματίνια.  Δεν λέω πως δεν είναι νόστιμα, όμως με δαύτα κοντεύουμε να ξεχάσουμε τη γεύση και το άρωμα της ντομάτας.  Βαρέθηκα τα ντοματίνια, τα βαρέθηκα, σας λέω! Κι αν το επιστημονικό όνομα της ντομάτας είναι «στρύχνον λυκοπερσικόν», εγώ την μετονομάζω σε «ντομάτα η σπάνια».

Στο μεταξύ, οι σαλάτες με τα ντοματίνια έχουν γίνει η ρόκα/παρμεζάνα του εικοστού πρώτου αιώνα.  Αδύνατον να τους ξεφύγεις. Ακόμα και στη χωριάτικη και στον ντάκο, ντοματίνια βάζουν πλέον.  Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, τα ντοματίνια εμφανίζονται όλο και συχνότερα, σε όλο και περισσότερες συνταγές, διεθνώς. Σίγουρα είναι όμορφα, σκίζουν στο Instagram, την έχουν και τη νοστιμιά τους. Κι εγώ τα χρησιμοποιώ σε αρκετές συνταγές, αλλά όχι παντού βρε παιδί μου. Τι γίνεται; Δεν κατανοώ αυτή την εμμονή. Είμαι εγώ η παράξενη;  Ίσως, τι να σας πω.

Λέω όμως να αφήσω τη γκρίνια κατά μέρος, γιατί μάλλον μόνη μου τα λέω, μόνη μου τ’ ακούω.  Έχοντας αγοράσει, επιτέλους, μια ντουζίνα εξαιρετικές ντομάτες και κάμποσα πομοντόρια για σάλτσα, θα σας δείξω σήμερα μια απλούστατη  και ιδιαιτέρως νόστιμη συνταγή που έρχεται από την Προβηγκία, τον Μεσογειακό παράδεισο της Γαλλίας.  Είναι ψητές ντομάτες με ένα αρωματικό μίγμα από ψίχουλα, λίγο σκόρδο, φρέσκα βότανα και ελαιόλαδο.  Δεν μοιάζουν καθόλου με τις κλασικές γεμιστές ντομάτες, αφού δεν τις αδειάζουμε, αλλά βάζουμε αυτό το μίγμα από πάνω, γι’ αυτό η συνταγή είναι πολύ λιγότερο χρονοβόρα.  Δεν είναι αυτούσιο φαγητό, αλλά ένα ελαφρύ και πολύ νόστιμο συνοδευτικό για οποιοδήποτε ψητό κρέας ή ψάρι. 

ΟΙ ΨΗΤΕΣ ΝΤΟΜΑΤΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΒΗΓΚΙΑΣ (TOMATES À LA  PROVENÇALE)

Πλένουμε και κόβουμε κάθε ντομάτα στα δύο κατά πλάτος.  Δεν τις αδειάζουμε αλλά τις αναποδογυρίζουμε για λίγη ώρα για να φύγουν τα πολλά ζουμιά.  Κατόπιν τις τοποθετούμε σε ένα ταψί με την κομμένη πλευρά από πάνω.  Τις αλατίζουμε, τις πιπερώνουμε και τις ραντίζουμε με λίγο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (αν το ταψί δεν είναι αντικολλητικό, φροντίζουμε να αλείψουμε με ελαιόλαδο τον πάτο του).  Τις ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170ο C για 30΄-40΄ περίπου, αναλόγως του μεγέθους των ντοματών. 

Στο μεταξύ ετοιμάζουμε το αρωματικό μίγμα.  Υπολογίζουμε μία λεπτή φέτα μπαγιάτικου ψωμιού και ¼  μικρής σκελίδας σκόρδου ανά τεμάχιο (κατά προσέγγιση και πάλι, αναλόγως του μεγέθους των ντοματών).  Κόβουμε το ψωμί σε μικρότερα κομμάτια και το βάζουμε στον πολυκόφτη (multi) μαζί με το σκόρδο, προσθέτουμε μαϊντανό και βασιλικό (βλ. tips), αλατοπίπερο και προαιρετικά λίγη καυτερή πούδρα (π.χ. cayenne, πάπρικα, το Βασκικό piment d'espelette, κλπ.) και δουλεύουμε το μηχάνημα με επαναλαμβανόμενες κοφτές κινήσεις μέχρι το ψωμί να γίνει ψίχουλα, αρκετά πιο χοντρά από τριμμένη φρυγανιά.  Σταματάμε το μηχάνημα και προσθέτουμε λίγο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ίσα να γυαλίσει το μίγμα, χωρίς να λασπώσει. 

Βγάζουμε τις ντομάτες από τον φούρνο και αυξάνουμε την θερμοκρασία στους 180ο C.  Μοιράζουμε το μίγμα σε κάθε μισό ντομάτας, ραντίζουμε με λίγο ακόμη ελαιόλαδο και ξαναφουρνίζουμε για περίπου 15΄ ακόμη, μέχρι να ροδοκοκκινίσουν τα ψίχουλα.  Απολαμβάνουμε τις ντομάτες χλιαρές.

Tips

·         Το μόνο που απαιτεί το απλούστατο αυτό φαγητό είναι η εξαιρετική ποιότητα των υλικών.
·         Αν και θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε τριμμένη φρυγανιά, δεν το συνιστώ.  Άλλη νοστιμιά έχει ένα καλό προζυμένιο ψωμί, φαντάζομαι ότι συμφωνείτε. Προσωπικά χρησιμοποιώ και την ψίχα και την κόρα. Αν το ψωμί είναι φρέσκο, κόψτε το σε μικρά κομμάτια και αφήστε τα για λίγη ώρα στον αέρα για να ξεραθούν.
·         Η κλασική συνταγή έχει μόνο μαϊντανό, αλλά, όπως λατρεύω τον βασιλικό, δεν μπόρεσα να αντισταθώ και προσέθεσα λίγο, σε μικρότερη ποσότητα από αυτήν του μαϊντανού.
·         Μπορείτε να βάλετε το αρωματικό μίγμα από την αρχή αλλά, έχοντας δοκιμάσει και τους δύο τρόπους, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι ντομάτες που σιγοψήνονται στην αρχή μόνες τους, χωρίς να τις σκεπάζουν τα ψίχουλα, καραμελώνουν καλύτερα.  Αν προτιμήσετε να ψήσετε μαζί ντομάτες και ψίχουλα, θα πρέπει να σκεπάσετε αρχικά το ταψί με λαδόκολλα και αλουμινόχαρτο και να το αφαιρέσετε προς το τέλος για να πάρουν χρώμα τα ψίχουλα.
·         Πάντα φτιάχνω περισσότερο μίγμα, το οποίο ψήνω συγχρόνως με το φαγητό μέσα σε λαδόκολλα και το χρησιμοποιώ αντί για τριμμένο τυρί σε ζυμαρικά (αν θεωρείτε το τυρί απαραίτητο, μπορείτε να προσθέσετε στο μίγμα λίγη λεπτοτριμμένη, σαν πούδρα, παρμεζάνα) .  Επίσης, πασπαλίζω με τα ψίχουλα κάθε είδους καλοκαιρινή σαλάτα (π.χ. ντοματοσαλάτα, χωριάτικη, τονοσαλάτα, κλπ), αλλά και τηγανιτά αυγά.

Σήμερα που γράφω τη συνταγή ο καιρός έχει φθινοπωριάσει αρκετά και μάλλον οι ψητές ντομάτες δεν του πολυταιριάζουν.  Δεν πτοούμαστε, ο καλός καιρός θα ξανάρθει σίγουρα, το καλό που του θέλω!