Πώς η διατροφή επηρεάζει την ψυχική μας υγεία;

Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για τη σχέση ανάμεσα στη διατροφή και την ψυχική υγεία έχει εκτοξευθεί — και όχι τυχαία. Με τις ψυχικές διαταραχές να αγγίζουν το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού και το άγχος να έχει γίνει καθημερινότητα για πολλούς, οι επιστήμονες στρέφουν το βλέμμα τους στην πρόληψη και στη δύναμη των διατροφικών επιλογών.

Σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Nutrition, αν και η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία παραμένουν οι βασικοί πυλώνες της ψυχιατρικής φροντίδας, η διατροφή φαίνεται να έχει σημαντικό συμπληρωματικό ρόλο στην ψυχοπροστασία και την πρόληψη των ψυχικών διαταραχών.

Η διατροφή ως «ψυχολογική» ασπίδα

Η υπερκατανάλωση επεξεργασμένων, θερμιδικά πυκνών και φτωχών σε θρεπτικά στοιχεία τροφίμων, σε συνδυασμό με το άγχος, το κάπνισμα και την καθιστική ζωή, έχει συνδεθεί με αύξηση της εμφάνισης καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Αντίθετα, διατροφικά πρότυπα πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και αντιοξειδωτικά δείχνουν να προστατεύουν το νευρικό σύστημα.

Αξιοσημείωτη είναι η σημασία του brain-derived neurotrophic factor (BDNF), μιας πρωτεΐνης κρίσιμης για την εγκεφαλική πλαστικότητα και τη νευρογένεση, η οποία επηρεάζεται άμεσα από την ποιότητα της διατροφής.

Συγκεκριμένα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, η βιταμίνη D, και η N-ακετυλοκυστεΐνη συγκαταλέγονται στα «διαμάντια» των ψυχοπροστατευτικών θρεπτικών στοιχείων.

Έντερο: Ένας κρυφός «εγκέφαλος»

Η μελέτη επιβεβαιώνει τον καθοριστικό ρόλο του άξονα εντέρου-εγκεφάλου. Το μικροβίωμα του εντέρου όχι μόνο επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, αλλά και παράγει νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη και η GABA, που σχετίζονται άμεσα με την ψυχική διάθεση.

Η χορήγηση προβιοτικών (όπως τα Lactobacillus helveticus και Bifidobacterium longum) έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη μείωση άγχους, κατάθλιψης και επιπέδων κορτιζόλης. Οι ειδικοί προτείνουν τη χρήση συνδυαστικών σκευασμάτων (προβιοτικών + πρεβιοτικών = συμβιοτικά), καθώς και τη διατροφή πλούσια σε προβιοτικά τρόφιμα όπως γιαούρτι και ζυμωμένα λαχανικά.

Μεσογειακή και MIND δίαιτα: Το μέλλον της «διατροφικής ψυχιατρικής»;

Μεταξύ των διατροφικών προτύπων, η μεσογειακή διατροφή και η MIND δίαιτα ξεχωρίζουν. Και οι δύο βασίζονται σε αφθονία φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών, δημητριακών ολικής άλεσης και ελαιόλαδου, ενώ περιορίζουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Η MIND δίαιτα είναι ουσιαστικά ένα «υβρίδιο» της μεσογειακής δίαιτας και της δίαιτας DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), σχεδιασμένο ειδικά για την υποστήριξη της υγείας του εγκεφάλου και την πρόληψη της άνοιας και του Αλτσχάιμερ.

Μελέτες επίσης δείχνουν ότι η μακροχρόνια υιοθέτηση της MIND δίαιτας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών νοσημάτων έως και 28%, ενώ συνδέεται και με μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Τι γίνεται με τα συμπληρώματα διατροφής;

Η εικόνα εδώ είναι πιο περίπλοκη. Αν και μεμονωμένα συμπληρώματα (όπως ωμέγα-3, βιταμίνη D, φολικό οξύ και σελήνιο) δεν έχουν αποδείξει καθολικά οφέλη στην πρόληψη της κατάθλιψης, η συνολική ποιότητα της διατροφής παραμένει κρίσιμη.

Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα της επιστήμης είναι ξεκάθαρο: κανένα συμπλήρωμα δεν μπορεί να υποκαταστήσει μια ισορροπημένη διατροφή.

Συμπέρασμα

Η διατροφή δεν είναι πανάκεια, αλλά αποτελεί έναν ισχυρό σύμμαχο στην ψυχική μας ευεξία. Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη για περισσότερες μεγάλες, αξιόπιστες μελέτες, αλλά μέχρι τότε, η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου, φυτοκεντρικού διατροφικού προτύπου, πλούσιου σε ψυχοπροστατευτικά θρεπτικά συστατικά και φιλικό στο μικροβίωμα του εντέρου, μπορεί να είναι το καλύτερο βήμα προς μια καλύτερη διάθεση και ψυχική υγεία.