Ψυχολόγος - Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής: Τι κάνει ο καθένας;
Ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες ανάμεσα σε Ψυχολόγο, Ψυχίατρο και Ψυχοθεραπευτή; Πού πρέπει να απευθυνθείς για το πρόβλημά σου;
Γράφει η Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, MSc
Πολλές φορές τίθεται το ερώτημα πού θα πρέπει να απευθυνθεί ένα άτομο το οποίο αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας: σε ψυχολόγο, ψυχίατρο ή ψυχοθεραπευτή; Η απάντηση είναι πως «εξαρτάται», ανάλογα με την κάθε περίπτωση, τις ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου και τη διάγνωση που μπορεί να υπάρχει, γίνεται και η επιλογή της κατάλληλης ειδικότητας.
Ας προσπαθήσουμε όμως πρώτα να αποσαφηνίσουμε τι σημαίνουν οι παραπάνω όροι. Ο Ψυχολόγος, ο Ψυχίατρος και ο Ψυχοθεραπευτής έχουν διαφορετική εκπαίδευση, βοηθούν τον θεραπευόμενο με διαφορετικό τρόπο και αντιμετωπίζουν επίσης διαφορετικές παθήσεις ή και σε συνεργασία μεταξύ τους.
Ο Ψυχολόγος
Έχει σπουδάσει Ψυχολογία και η διάρκεια των βασικών σπουδών του είναι 4ετής. Η Ψυχολογία περιλαμβάνει πολλούς κλάδους εξειδίκευσης, όπως είναι: η Κλινική Ψυχολογία, η Σχολική Ψυχολογία, η Κοινωνική Ψυχολογία, η Οργανωτική Ψυχολογία, η Ψυχολογία του Στρες, η Αθλητική Ψυχολογία, η Συμβουλευτική Ψυχολογία κα. Ωστόσο, προκειμένου να θεωρηθεί κάποιος Ψυχολόγος απαιτείται να είναι κάτοχος πτυχίου Ψυχολογίας και να του έχει δοθεί από το κράτος Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος. Σύμφωνα με το Νόμο: 991/1979, "Ο Ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και την συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται με τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους της Επιστήμης της Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και βελτίωσή τους».
Ο ρόλος, δηλαδή, του Ψυχολόγου είναι να ασχολείται με τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς, των συναισθημάτων, της σκέψης και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Δεν συνταγογραφεί φάρμακα, καθότι δεν είναι γιατρός. Οι μέθοδοι παρέμβασης που χρησιμοποιεί, ανάλογα με την εξειδίκευση και την περαιτέρω κατάρτισή του βασίζονται στην συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία, χωρίς ωστόσο να σημαίνει πως όλοι οι ψυχολόγοι έχουν ακολουθήσει αντίστοιχη εκπαίδευση, η οποία συνήθως απαιτεί άλλα 4 έτη σπουδών.
Ο Ψυχίατρος
Ο Ψυχίατρος έχει σπουδάσει ιατρική για 6 έτη και στη συνέχεια έχει ακολουθήσει την ειδικότητα της ψυχιατρικής για περίπου 5 ακόμη έτη. Ο Ψυχίατρος μπορεί στη συνέχεια να εξειδικευτεί και σε άλλους τομείς της ψυχιατρικής, όπως παραδείγματος χάριν στην παιδοψυχιατρική.
Εφ’ όσον είναι γιατρός, είναι ο μόνος που μπορεί να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας, σε αντίθεση με τον Ψυχολόγο και τον Ψυχοθεραπευτή. Επιπρόσθετα, μπορεί να εκπαιδευτεί και σε κάποιο είδος Ψυχοθεραπείας, συνδυάζοντας τη φαρμακευτική αγωγή με ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.
Ο Ψυχοθεραπευτής
Μπορεί να είναι ψυχολόγος, ψυχίατρος ή επαγγελματίας με διαφορετικό υπόβαθρο, αλλά πρέπει να έχει εξειδίκευση στην ψυχοθεραπεία μέσα από ειδική εκπαίδευση που καλό είναι να έχει πραγματοποιηθεί από πιστοποιημένο ίδρυμα. Εστιάζει στη θεραπεία συναισθηματικών, ψυχικών ή διαπροσωπικών ζητημάτων μέσω του διαλόγου και άλλων θεραπευτικών πρακτικών. Επομένως, ένας Ψυχολόγος ή Ψυχίατρος μπορεί να είναι ταυτόχρονα και Ψυχοθεραπευτής, αλλά δεν ισχύει απαραίτητα και το αντίστροφο. Ως εκ τούτου δεν υπάρχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος Ψυχοθεραπευτή αναγνωρισμένη από το κράτος.
Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση που ο Ψυχοθεραπευτής δεν κατέχει βασικό τίτλο σπουδών στην Ψυχολογία ή στην Ψυχιατρική!
Πώς να προστατευτείς από έναν ακατάλληλο Θεραπευτή
Δυστυχώς όλο και συχνότερα άτομα δίχως την κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση προσφέρουν τις «υπηρεσίες» τους πάνω σε θέματα ψυχικής υγείας. Ένα άτομο που βασίζεται μόνο σε σεμινάρια και αποσπασματική γνώση δεν έχει τις δεξιότητες και την ηθική βάση για να παρέχει πραγματική ψυχολογική βοήθεια. Μπορεί όχι μόνο να μην βοηθήσει, αλλά και να επιδεινώσει την κατάσταση.
Τι μπορείς να κάνεις:
• Ζήτα Πιστοποιήσεις: Ενημερώσου για την εκπαίδευση του θεραπευτή που αναζητάς. Ένας επαγγελματίας ψυχολόγος, ψυχίατρος ή ψυχοθεραπευτής πρέπει να έχει αναγνωρισμένα πτυχία και άδειες.
• Αναζήτησε Επαγγελματίες: Αν έχεις ψυχική ανάγκη, απευθύνσου σε κάποιον με ακαδημαϊκή εκπαίδευση και εμπειρία.
• Απόφυγε «Γενικές Συμβουλές»: Εάν νιώθεις ότι οι συμβουλές που σου δίνονται είναι πολύ γενικές ή βασίζονται σε προσωπικές απόψεις, να είσαι επιφυλακτικός.
