Τι είναι η Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία και πώς μπορεί να σε βοηθήσει
Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί επαναλαμβάνεις τα ίδια λάθη στις σχέσεις σου; Η Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία βοηθά να καταλάβεις το γιατί – και να βρεις τρόπους να το αλλάξεις.
Γράφει o Αιμιλιανός Σιδέρης, δρ. Ψυχολογίας και τακτικό μέλος της ΠΕΓΑΨ (Πανελλήνια Ένωση Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας)
Πολλές φορές στη ζωή μας νιώθουμε ότι επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη στις σχέσεις μας, ότι “κολλάμε” σε συγκεκριμένα μοτίβα σκέψης ή συμπεριφοράς που μας δυσκολεύουν, χωρίς να καταλαβαίνουμε πάντα το γιατί.
Η θεωρία του δεσμού και οι πρώτες σχέσεις
Ο Άγγλος ψυχολόγος John Bowlby διατύπωσε στις αρχές του 20ού αιώνα τη «θεωρία του δεσμού». Σύμφωνα με αυτή, κάθε άνθρωπος μαθαίνει από μικρός να σχετίζεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο με τους γονείς του: τι περιμένουν από αυτόν, τι του ζητούν και πώς αντιδρούν όταν ανταποκρίνεται (ή όχι) στις προσδοκίες τους.
Μέσα από αυτές τις εμπειρίες, διαμορφώνει έναν εσωτερικό «χάρτη» για το πώς λειτουργούν οι σχέσεις – τι περιμένει οι άλλοι να περιμένουν από εκείνον, πώς νομίζει ότι θα αντιδράσουν στις δικές του κινήσεις και, τελικά, πώς θα σταθεί απέναντί τους σε κάθε αλληλεπίδραση.
Από τη λειτουργικότητα στη δυσλειτουργία
Αν και ο αρχικός αυτός «δεσμός» αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του παιδιού στο οικογενειακό του περιβάλλον και συχνά το βοηθά να προσαρμοστεί, μεγαλώνοντας, αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να γίνει αναποτελεσματικός. Οι άλλοι άνθρωποι δεν είναι όπως οι γονείς μας – κι έτσι εμφανίζονται δυσκολίες όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, υπερευαισθησία ή ενοχές. Με αυτά καταπιάνεται η Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία (ΓΑΨ).
Παγίδες, ρόλοι και δυσφορία
Η ΓΑΨ εστιάζει στο πώς δημιουργήθηκαν και πώς συντηρούνται ρόλοι που στην παιδική ή εφηβική ηλικία μας προστάτευαν, αλλά στην ενήλικη ζωή μας περιορίζουν. Όταν αυτοί οι ρόλοι ενεργοποιούνται, προκαλούν μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς που οδηγούν σε ψυχολογική δυσφορία, όπως παγίδες, διλήμματα και εμπλοκές.
Μήπως σου θυμίζει κάτι;
Νομίζεις ότι όλοι προσπαθούν να σε μειώσουν; Φοβάσαι να εκφράσεις τη γνώμη σου για να μη χάσεις κάποιον; Θυμώνεις όταν δεν είσαι “αρκετά καλός”; Η ΓΑΨ είναι μια από τις προσεγγίσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν να καταλάβεις από πού έρχονται αυτά τα συναισθήματα και πώς να τα αντιμετωπίσεις.
Η θεραπευτική σχέση ως μοχλός αλλαγής
Στόχος της ΓΑΨ είναι να αναγνωριστούν τα μοτίβα που οδηγούν στο πρόβλημα μέσα από τη θεραπευτική σχέση και να αναπτυχθούν νέοι τρόποι σκέψης και συμπεριφοράς. Οι “διέξοδοι” που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία μπορούν να αξιοποιηθούν σε διάφορες πτυχές της ζωής.
Βραχυπρόθεσμη θεραπεία, μακροπρόθεσμο όφελος
Η ΓΑΨ βασίζεται σε ένα μοντέλο βραχυπρόθεσμης θεραπείας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση και πρακτική βοήθεια σε σύντομο χρονικό διάστημα, με χαμηλό κόστος και διαρκή αποτελέσματα.
