Διαβάσαμε: «Να μάθω να μιλώ με τα φυτά» της Μάρτα Οριόλς

Όχι ακριβώς ισπανική λογοτεχνία. Καταλανική. Ίδιο κράτος, παρόμοια κουλτούρα, αλλά άλλη γλώσσα. Ποιους άλλους Καταλανούς έχουμε διαβάσει; Τον Κάρλος Ρουίθ Θαφόν (“Ο αιχμάλωτος του ουρανού”), τον Αλεχάντρο Παλόμας (“Μια μητέρα”  και “Ένας γιος”), τον Jaume Cabré (“Η σκιά του ευνούχου”) και τον Manuel Vázquez Montalbán (“Τατουάζ”) κ.ο.κ.

> Η Μάρτα Οριόλς Μπαλαγκέρ γεννήθηκε το 1975 στο Σαμπαντέλ της Καταλονίας. Ζει και εργάζεται στη Βαρκελόνη. Έχει δύο γιους. Είναι ιστορικός τέχνης και ασχολείται συστηματικά με το κινηματογραφικό σενάριο. Παρακολούθησε σχετικά σεμινάρια στη Σχολή Bande à Part, καθώς και σεμινάρια δημιουργικής γραφής στην Escola d’Escriptura de l’Ateneu. Συνεργάζεται με διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, ενώ διαχειρίζεται και το ιστολόγιο No puc dormir (Δεν μπορώ να κοιμηθώ). Η ίδια, εξαιρετική γνώστρια της αγγλόφωνης λογοτεχνίας, έχει επιμεληθεί την ισπανική έκδοση μιας ανθολογίας ιστοριών της Έντνα Ο’Μπράιαν. Εμφανίστηκε στον χώρο των γραμμάτων με τη συλλογή διηγημάτων Anatomia de les distàncies curtes (2016) που απέσπασε θερμότατες κριτικές. Το 2018 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα Να μάθω να μιλώ με τα φυτά (Aprendre a parlar amb les plantes), το οποίο σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία, απέσπασε σημαντικά βραβεία και μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες. Το πιο πρόσφατο έργο της είναι το μυθιστόρημα Dolça introducc ió al caos (2020).

Η PAULA SID, σαράντα δύο χρονών, είναι νεογνολόγος και ξεκινά να μιλά φιλοσοφώντας πάνω στον θάνατο, που συνήθως δεν μας αφορά, καθώς χτυπά τους άλλους. Ώσπου σκοτώνεται σε αυτοκινητικό δυστύχημα ο σύντροφός της Mauro. Από τότε βιώνει μια βαθιά θλίψη, ένα ανείπωτο κενό, ένα οδυνητό πένθος, που δεν το μετριάζουν ούτε οι διακοπές, ούτε η εργασία. Το χειρότερο δεν είναι ακριβώς ο θάνατός του, αλλά ότι αυτός συνέπεσε με την εξομολόγησή του ότι είναι ερωτευμένος με μια άλλη, τη νεαρότερη Carla, και σκοπεύει να χωρίσουν με την Paula…

Η τραγική κατάσταση δεν είναι απόρροια μιας ψυχολογικής κατάπτωσης. Είναι αποτέλεσμα της συγκρουσιασής σχέσης μεταξύ ενός πόνου κι ενός άλλου. Απ’ τη μια η απώλεια που προκαλεί ο θάνατος, η αίσθηση της οριστικής απώλειας και το πένθος απ’ αυτήν. Κι απ’ την άλλη, η αίσθηση της εγκατάλειψης, της προδοσίας, του συναισθηματικού αδειάσματος. Επομένως, ο Mauro τής ανήκε κι έτσι πρέπει να θρηνήσει γι’ αυτόν ή δεν της ανήκε κι έτσι πρέπει να νιώσει ηττημένη και παραγκωνισμένη; Η σύγκρουση μέσα μας δυο ασύμπτωτων, ασύμβατων και εν μέρει αντίθετων συναισθημάτων προκαλεί έναν εσωτερικό σπινθήρα, επώδυνο και καταβλητικό.

Το βιβλίο δεν είναι τραγωδία. Είναι πιο πολύ ψυχολογικό, που μέσα από τη μετά θάνατον του Mauro ζωή της Paula δείχνει και το δράμα της να πρέπει να αντιμετωπίσει δυο αντίθετες και συγκρουόμενες καταστάσεις. Κι όσο οι γύρω της, που ήξεραν τη σχέση τους, προσπαθούν να τη συνδράμουν και να της θυμήσουν τον αγαπημένο της, τόσο αυτή θέλει να ξεχάσει –ή τουλάχιστον να προσπεράσει την απιστία του και μαζί και την παρουσία της στη ζωή της, μια παρουσία που σημαδεύτηκε από την τελευταία του προδοτική πράξη.

Η έμφαση πέφτει εξαρχής στην ψυχολογία της γυναίκας, ίσως γι’ αυτό κι εγώ μπήκα γρήγορα βαθιά στο βιβλίο. Ο πόνος και η απώλεια, αλλά και μια αμφίθυμη διάθεση αυτολύπησης και προσπάθειας να ξεπεράσει το παρελθόν. Η Paula γνωρίζει τον Kim, τον ερωτεύεται, τουλάχιστον σαρκικά, περνά καλά μαζί του, αλλά μια βαθύτερη ψυχοσύνθεση που αιμορραγεί ακόμα την οδηγεί στο να τον χωρίσει! Τα ψυχικά υπόγεια έχουν άλλους νόμους από τα ισόγεια.

Πάπισσα Ιωάννα