Ισπανική λογοτεχνία. Η αγαπημένη μου. Έχω πορωθεί με ό,τι κυκλοφορεί από ισπανόφωνες χώρες και δοκιμάζω. Άλλοτε κολλάω και συνεχίζω με τον ίδιο συγγραφέα, κι άλλοτε απλώς τον βάζω στην άκρη.
> Ο Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες, τον οποίο χαρακτηρίζουν ως τον Μπουκόφσκι της Καραϊβικής, γεννήθηκε στην Κούβα το 1950. Έκανε διάφορα επαγγέλματα μέχρι να γίνει συγγραφέας, από παγωτατζής και εφημεριδοπώλης ως καθηγητής κολύμβησης και καγιάκ. Εργάστηκε επί χρόνια ως δημοσιογράφος και εκφωνητής στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Πατέρας πέντε παιδιών από τρεις διαφορετικούς γάμους, ζυμωμένος μέσα στη φτώχεια και στη διανόηση της Κούβας, μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στο γράψιμο, στο ρούμι στα πιο underground στέκια της Αβάνας και σε σποραδικά ταξίδια στην Ισπανία για να συναντά την τρίτη γυναίκα του. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, ενώ το μυθιστόρημά του "Ο βασιλιάς της Αβάνας" μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο.
Κουβανός ο Gutiérrez. Το προηγούμενο έργο του η “Τριλογία της Κούβας” είχε θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της γραφής του. Κι έπειτα διαβάζω ότι είναι ο Bukowski της Κούβας κι ο Henry Miller της Αβάνας (άποψη του συγγραφέα Felipe Reyes) και μπαίνω στο παρασύνθημα. Βλέπω και τη φωτογραφία του και προχωρώ στα ενδότερα. Τρεις γάμοι και πέντε παιδιά, φτώχια και διανόηση, λέει το βιογραφικό του. Αλητεία και στοχασμός, ίσως λέω εγώ. Εκρηκτικό μίγμα.
Το έργο είναι μάλλον αυτοβιογραφικό. Ένας Κουβανός συγγραφέας βρίσκεται στην Ισπανία. Το θέμα του όμως δεν είναι ούτε η νέα χώρα, ούτε ο εγκλιματισμός σε άλλη ήπειρο, αλλά οι γυναίκες. “Για όλα φταίνε οι γκόμενες, οι πρώην κι οι επόμενες”, λέει ο Κηλαηδόνης κι ο Gutiérrez το εφαρμόζει πιστά. Θυμάται, ζει, ξαναθυμάται, κάνει έρωτα, αναπολεί. Η γραφή του όπως και η ζωή του αντισυμβατική. Ό,τι κομφορμιστικό καταρρέει. Ό,τι κοινωνικά αποδεκτό διαρρηγνύεται. Ο ερωτισμός είναι φιλοσοφία, η γυναίκα θεά ή πουτάνα. Τώρα καταλαβαίνω τη μπουκοφσκική συγγένεια, στην παγκόσμια επικράτεια της έλξης, που άλλοτε γίνεται μισογυνισμός κι άλλοτε προσκύνημα.
Το κοκτέϊλ σπιντάρει στην ανηφόρα. Σεξ, αλκοόλ, τσιγάρα, μαύρα πνευμόνια, αλλά και ταινίες, βιβλία, πολιτικές και κοινωνικές σκέψεις. Καθώς αφηγείται την ζωή του στην Αβάνα το 1994, καθώς μιλά για τον Τροτσκισμό και τη Σοσιαλδημοκρατία, καθώς περιγράφει το βρόμικο και το ποταπό, θέλει πάντα κάτι όμορφο να μπαίνει ανάμεσα και να αλλάζει το κλίμα. Άγγελοι και δαίμονες, ασωτία και λίγες στιγμές μέσα στις εκκλησίες, βούρκος και ουρανός σε μια μίξη μπόμπα.
Ο Κουβανός συγγραφέας με κέρδισε σταδιακά. Όχι επειδή έχει μια υπερδουλεμένη πλοκή ή μια φορτσάτη ιστορία. Ούτε επειδή αποφεύγει τους αυτοβιογραφισμούς και τις προσωπικές αναπλάσεις. Το αντίθετο. Όλο το έργο είναι σχόλια και πράξεις από τη ζωή του. Αλλά έχει μια σκεπτόμενη ανθρωπιά, που δεν είδα π.χ. στον Μπουκόφσκι. Όλο το κείμενο σαν να γράφεται από μια εσωτερική ανάγκη να βγάλει τα απωθημένα του, να πει όσα του τριβελίζουν το μυαλό, να ανακουφίσει τον πιεσμένο ψυχισμό του.
