Η ζωή στην Ηρακλειά είναι μελένια

της Αγάπης Μαργετίδη

Μελένια είναι η λέξη που μου ήρθε στο μυαλό αναπολώντας τις διακοπές μας στην Ηρακλειά τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια. Είναι μελένια, ακόμη και τον Αύγουστο. Για πόσα νησιά μπορούμε να το πούμε αυτό; Δυο-τρία, πέντε-έξι; Δεν ξέρω. Κι όσο μικρό είναι το νησί, άλλο τόσο κι άλλο τόσο, κι ακόμα παραπάνω, οι λόγοι είναι σπουδαίοι.

Όλα ξεκινούν από το ταξίδι. Παρόλο που κάποιες φορές την εβδομάδα το μεγάλο, σύγχρονο πλοίο πιάνει και στο λιμάνι της Ηρακλειάς, τίποτα δεν συγκρίνεται με το να μπεις στον θρυλικό Σκοπελίτη από τη Νάξο. Είτε καθίσεις στο σαλόνι με την καλογυαλισμένη ξύλινη διακόσμηση, είτε ανέβεις στο κατάστρωμα να σε φυσήξει ο αέρας, το ταξίδι με τον Σκοπελίτη είναι από μόνο του μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις για κανέναν λόγο. Ο Γιάννης Φωστιέρης, ο σημερινός καπετάνιος του Σκοπελίτη, γιος του αξέχαστου Δημήτρη, του καπετάν Μήτσου με τ’ όνομα, γράφει ιστορία κι εμπνέει στιχάκια με τα κατορθώματά του κάθε φορά που μανουβράρει το πλοίο, όσα μποφόρ κι αν έχει. Φουρτούνα έπιασε ο καιρός, το κύμα αγριεύει, όλα τα πλοία δέσανε μα ένα ταξιδεύει. Ο Σκοπελίτης είναι αυτός που κύμα δεν τον πιάνει και έχει για καπετάνιο του πάντα εσένα Γιάννη. Κι όταν το μικρό καράβι δέσει στο μικρό λιμάνι του μικρού νησιού, η ζωή παίρνει άλλες διαστάσεις‧ τις σωστές.

Γύρω στους 150 μόνιμους κατοίκους έχει η Ηρακλειά και δύο οικισμούς. Τον Άη Γιώργη και την Παναγία. Κι έναν ερειπωμένο, τον Άγιο Αθανάσιο. Και πολλές γάτες, γάτες πανέμορφες και νωχελικές που κι αυτές ζουν ζωή μελένια. Οι παραλίες είναι λιγοστές, είναι απάνεμες, εκθαμβωτικά όμορφες και το κυριότερο, απείραχτες. Οι περισσότερες είναι εύκολα προσβάσιμες. Για τις άλλες θα πας με το καΐκι του Αντώνη Βλαβιανού που θα σε περιμένει στο φυσικό λιμανάκι του Τουρκοπήγαδου. Θα το νοικιάσεις για όλη τη μέρα και θα περάσεις ζάχαρη. Θα σου κάνει τον γύρο του νησιού, θα σταματήσει μεσοπέλαγα όσες φορές θέλεις για βουτιές, θα σε πάει στην παραλία της Αλιμιάς όπου θα είσαι εσύ και το νερό, άντε και κάνα δυο ακόμα άνθρωποι, καθώς κι ένα ναυάγιο, το απομεινάρι ενός μικρού αεροπλάνου που κατέπεσε από βρετανικά πυρά στον Β’ Π.Π. Αν θέλεις, ο Αντώνης θα σε πάει και μέχρι τη Σχοινούσα. Κι όταν επιστρέψεις στο Τουρκοπήγαδο την ώρα του δειλινού και ανηφορίσεις τον δρόμο, θα έχεις περάσει άλλη μια μέρα στον παράδεισο.

Όλες οι μέρες στην Ηρακλειά είναι παραδεισένιες. Αν αγαπάς την πεζοπορία θα ανακαλύψεις πολλά μέρη. Έχει μονοπάτια, σπηλιές, απίθανες ομορφιές και μυρωδιές μεθυστικές. Κι αν δεν είσαι σπορτίφ, και πάλι, παραδεισένιες θα είναι οι μέρες σου. Θα δεις χαραυγές κι  ηλιοβασιλέματα συγκλονιστικά και θα πάρεις δυνατή ενέργεια. Θα περάσεις μεσημέρια ραχάτικα, θα πάρεις κι έναν υπνάκο κάτω από το αρμυρίκι στην ακροθαλασσιά, ακριβώς πενήντα βήματα, μετρημένα, από το δωμάτιό σου στον Μάρτιν.

Ποιος είναι ο Μάρτιν; Α, ο Μάρτιν έχει εφτά δωμάτια όλα κι όλα, στην παραλία Λιβάδι, την μεγαλύτερη του νησιού. Δωμάτια που γίνονται ανάρπαστα, αφού όλοι τα κλείνουν επιτόπου για το επόμενο καλοκαίρι (κάτι που αμελήσαμε πέρυσι και γι’ αυτό ξεμείναμε…) κι έτσι, κάθε φορά που πας, συναντάς τους ίδιους ανθρώπους, ξένους κι Έλληνες, που δεν μπορούν να φανταστούν καλοκαίρι χωρίς Ηρακλειά (ούτε εμείς μπορούμε, αλλά να που την πατήσαμε). Ανθρώπους ήσυχους, διακριτικούς κι ευγενικούς. Ανθρώπους σαν κι εσένα, που θέλουν να είναι όλη τη μέρα με τα πόδια στην άμμο. Τα δωμάτια του Μάρτιν είναι αυτά που θα ονομάζαμε βασικά, χωρίς φτιασίδια, είναι όμως πεντακάθαρα και ο ίδιος είναι εκεί φρουρός και έτοιμος να προλάβει το κάθε τι που θα του ζητήσεις. Από χρόνο σε χρόνο κάτι καινούργιο θα έχει μαστορέψει, κάτι θα έχει αλλάξει. Πέρυσι έφτιαξε μια δεύτερη ξύλινη βεράντα κι έναν ξύλινο διάδρομο που οδηγεί στην παραλία και μου είπε πως φέτος άλλαξε τα στρώματα κι όλα τα μικρά ψυγεία των δωματίων γιατί, λέει, έκαναν θόρυβο. Ποιον θόρυβο; Νανούρισμα ήταν! Κάτι παραπάνω θα έχει φτιάξει για να κάνει τη ζωή σου άνετη και πάνω απ’ όλα, ζωή γλυκιά, μελένια. Στα ψυγειάκια των δωματίων (αυτά που από φέτος είναι φρόνιμα!) θα βάλεις τα φρούτα, τα ζαρζαβατικά, τα νερά και όλα όσα συνηθίζεις να τρως για πρωινό ή μεσημεριανό. Στην κοινή κουζίνα έχει μάτια για τα αυγά σου αλλά και για μια γρήγορη μακαρονάδα, αν σου κάνει κέφι. Έχει καφετιέρα φίλτρου (πράγμα για μένα ανεκτίμητο), αλλά και μπρίκι και σέικερ, βραστήρα και τοστιέρα. Έχει και μιαν αιώρα για να αποκοιμηθείς μετρώντας τ’ άστρα.

Σαν πας στην Ηρακλειά θα πας οπωσδήποτε για φαγητό στην Αρακλειά, όχι μία, ούτε δύο φορές, αλλά όσες γίνεται περισσότερες. Αρακλειά ονόμασε το εστιατόριό του ο Γιάννης Γαβαλάς και φέτος είναι η τέταρτη χρονιά που λειτουργεί. Από το πρώτο κιόλας καλοκαίρι έχει γίνει προορισμός, όχι μόνο για αυτούς που μένουν στο νησί, αλλά και για πολλούς άλλους από τις πέρα γειτονιές των Μικρών Κυκλάδων. Η Αρακλειά είναι κυριολεκτικά το σπίτι του, αφού ήταν το πατρικό του Γιάννη, ο οποίος πήρε τη μεγάλη απόφαση να γυρίσει στα πατρογονικά και να δημιουργήσει εκεί τον δικό του -και τον δικό μας- παράδεισο, έχοντας πριν οργώσει τα άλλα νησιά κι έχοντας χτίσει μιαν αξιοζήλευτη μαγειρική καριέρα.

Ο Γιάννης Γαβαλάς μαγειρεύει τις Κυκλάδες, τα προϊόντα και τις συνταγές της, με έναν τρόπο μελετημένο και σύγχρονο, ένα τρόπο ξεχωριστό που πάει πιο πέρα από το «νόστιμο». Σε ένα μπαλκόνι μαγικό, που πιάνει κουβέντα με το Βενέτικο, τη Σχοινούσα, την Κέρο και την Αμοργό, περνάς βραδιές μελένιες και γεύεσαι την κουζίνα του Αιγαίου. Φάβα αρακλειανή που ψηφίστηκε από τα ανίψια μου ως η καλύτερη που έχουν φάει -κι έχουν φάει πάμπολλες- με τραγανή πανσέτα, κάπαρη και λιαστά ντοματάκια από την Τήνο, προβάτσες, όπως ονομάζουν τα ντόπια χόρτα, τσιγαριαστές με ξινομυζήθρα, λαδένια όπως την φτιάχνουν στην Κίμωλο με τον μοναδικά νόστιμο πελτέ της Μήλου, τυρολουκουμάδες με Ναξιώτικα τυριά και κονφί ντομάτας/λεμονιού, ψητό σκουμπρί με λαδολέμονο που μοσχοβολάει από τα ντόπια μυριστικά, γεμιστό κατσικάκι αρακλειανό σιγοψημένο στον ξυλόφουρνο κι ένα επιδόρπιο με τις γεύσεις των Συριανών λουκουμιών (παγωτό τριαντάφυλλο, ζελέ περγαμόντο και μπουκιά μαστίχα). Η λίστα των κρασιών είναι κι αυτή, ως επί το πλείστον, Κυκλαδίτικη, οι μπύρες επίσης.

Το νησί, βεβαίως, έχει κι άλλα μέρη για να φας, όπως την Δροσιά στην Παναγία με σουβλάκια κι άλλα ψητά-λουκούμι και πολλή πολλή δροσιά, τον Πεύκο στον Άη Γιώργη με το τεράστιο πεύκο στην αυλή για κλασικά μαγειρευτά και ψητά, την βεράντα στην ταβέρνα της Ακαθής, επίσης στον Άη Γιώργη, για κακαβιά κι άλλα ψάρια. Έχει και το Surfin Bird λίγο πριν το Λιβάδι για ποτά με μεγαλειώδη θέα.

Αυτά είχα να σας πω για την Ηρακλειά, το μικρό νησί καταμεσής του μεγάλου πελάγους, όπου η ζωή είναι μελένια, ακόμα και τον Αύγουστο. Πού να δείτε τον Σεπτέμβριο, τότε κι αν στάζει μέλι!