της Αγάπης Μαργετίδη
Νομίζω πως ο Σεπτέμβριος έχει καταταχθεί αδίκως στη συνείδησή μας ως ο μήνας της μελαγχολίας. Αντιλαμβάνομαι το γιατί, όμως είναι κρίμα γιατί είναι ένας πανέμορφος μήνας. Γλυκός και ήσυχος από τη μια, φουριόζικος και ορεξάτος από την άλλη. Πολλά τελειώνουν τον Σεπτέμβριο αλλά και πολλά αρχίζουν. Είναι και πλούσιος μήνας, πολύ πλούσιος. Πλούσιος σε συναισθήματα, πλούσιος σε χρώματα, σε φως και σε καρπούς.
Ο πιο αγαπημένος μου σεπτεμβριάτικος καρπός είναι το σταφύλι. Και τι δεν μπορείς να κάνεις με τα σταφύλια. Κρασί, το σπουδαιότερο. Η οθόνη μου έχει γεμίσει από όμορφες φωτογραφίες τρύγου, μιας εργασίας επίπονης αλλά συγχρόνως γενναιόδωρης. Όλοι οι φίλοι οινοποιοί είναι στα κτήματα και αγωνιούν για το τι κρασί θα βγει φέτος.
Μέχρι όμως να το μάθουμε, τα σταφύλια θα μπουν στην κουζίνα μου, ελπίζω και στη δική σας, για φθινοπωρινά μαγειρέματα. Προχθές έφτιαξα ένα πολύ νόστιμο ορεκτικό και σας το δείχνω αμέσως. Μάζεψα κι άλλες πέντε παλιότερες συνταγές και ιδού το σημερινό μενού.
ΨΗΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΣΙΚΙΣΙΟ ΤΥΡΙ ΣΕ ΦΩΛΙΕΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΟΥΤΟ
Ορεκτικό ή σνακ για επικές οινοποσίες
Πλένουμε και στραγγίζουμε σταφύλια της αρεσκείας μας. Τα αλείφουμε με λίγο ελαιόλαδο, λίγο πετιμέζι και τα πασπαλίζουμε με άνθος αλατιού και φρεσκοτριμμένο πιπέρι. Τα τοποθετούμε σε μονή στρώση στη λαμαρίνα του φούρνου που έχουμε στρώσει με λαδόκολλα. Ενδιάμεσα βάζουμε λίγα κλωνάρια φρέσκου δενδρολίβανου και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180ο C για περίπου 20΄- 30΄, μέχρι να ζαρώσουν και να αφήσουν τα ζουμιά τους. Βγάζουμε τα σταφύλια με τρυπητή κουτάλα και τα βάζουμε σε ένα μπολ. Σουρώνουμε το ζουμί για να απομακρύνουμε το δενδρολίβανο, το συλλέγουμε σε ένα μικρό κατσαρολάκι και το βράζουμε σε δυνατή φωτιά για περίπου 10΄ μέχρι να γίνει αρκετά πηχτό σιρόπι.
Όση ώρα ψήνονται τα σταφύλια τοποθετούμε λεπτοκομμένες φέτες προσούτο σε θήκες για muffins, προσέχοντας να μην έχουν κενά στον πάτο και φροντίζοντας να εξέχουν αρκετά από τις θήκες γιατί στο ψήσιμο το προσούτο συρρικνώνεται (ανάλογα με το μέγεθος του αλλαντικού, μπορεί να χρειαστεί να βάλουμε περισσότερες από μία φέτες). Μόλις βγάλουμε τα σταφύλια από τον φούρνο βάζουμε το προσούτο και ψήνουμε για περίπου 10΄- 15΄, μέχρι να γίνει κριτσανιστό. Αφαιρούμε τις φωλιές από τις θήκες και τις τοποθετούμε σε απορροφητικό χαρτί. Έχουμε φροντίσει να βγάλουμε από το ψυγείο μαλακό κατσικίσιο τυρί για να έρθει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Το πιπερώνουμε γενναιόδωρα και το ανακατεύουμε με ένα κουτάλι για να μαλακώσει εντελώς. Γεμίζουμε τις φωλιές με το τυρί, από πάνω βάζουμε 3-4 ρώγες σταφύλι, τρίβουμε κι άλλο φρέσκο πιπέρι και με ένα κουτάλι ραντίζουμε με λίγο σιρόπι πετιμεζιού.
Tips
- Παρακολουθούμε το σιρόπι από κοντά γιατί αφρίζει και κινδυνεύει να χυθεί από το σκεύος. Προσέχουμε επίσης να μην πήξει πολύ γιατί όσο κρυώνει θα γίνεται σκληρό σαν καραμέλα (αν περάσει πολλή ώρα από τη στιγμή που το έχουμε φτιάξει μέχρι να το χρειαστούμε, το ζεσταίνουμε λίγο για να γίνει όσο ρευστό χρειάζεται).
- Φροντίστε να προμηθευτείτε ένα καλό πετιμέζι άθερμης επεξεργασίας και χωρίς χρωστικές ουσίες : η διαφορά στη γεύση είναι μεγάλη. Αν έχετε καλής ποιότητας ξύδι balsamico (μόνο υπ’ αυτή την προϋπόθεση όμως) μπορείτε να αντικαταστήσετε με αυτό το πετιμέζι. Το μέλι είναι επίσης μια καλή επιλογή. Αν είναι θυμαρίσιο, προτιμήστε το θυμάρι αντί για το δενδρολίβανο για να μην μπερδευτούν πολλά αρώματα.
- Επιλέξτε ένα νόστιμο κατσικίσιο ή αιγοπρόβειο τυρί το οποίο δεν πρέπει να είναι πολύ αλμυρό λόγω του αλλαντικού. Ταιριάζουν πολύ το μανούρι και η φρέσκια μυζήθρα. Παρακαλώ θερμά μην βάλετε βιομηχανικό τυρί-κρέμα, είναι κρίμα.
- Πρέπει να καταναλωθούν σε λίγη ώρα από τη στιγμή που θα τα φτιάξετε για να μείνει το προσούτο τραγανό.
- Τα ψητά σταφύλια από μόνα τους είναι τέλεια γαρνιτούρα για όλες τις πράσινες σαλάτες. Συντηρούνται στο ψυγείο για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Εννοείται πως είναι επίσης τέλεια σε οποιοδήποτε πλατό τυριών και αλλαντικών. Με γιαούρτι ή παγωτό έχουμε ένα ελαφρύ επιδόρπιο.
- Εάν δεν αγαπάτε πολύ τα αλλαντικά, μπορείτε να φτιάξετε θήκες από φύλλα κρούστας ή θριφτή ζύμη για τάρτες.
- Αυτή την φορά έβαλα λευκή σταφίδα που δεν έχει κουκούτσια, έχω όμως την εντύπωση ότι οι ροζ ρώγες της ποικιλίας φράουλα θα είναι επίσης τέλειες.
- Εάν το blender σας δεν είναι αρκετά δυνατό, θα χρειαστεί να σουρώσετε τον χυμό από τα σταφύλια για να απομακρύνετε τυχόν φλοίδες που δεν έχουν πολτοποιηθεί εντελώς. Το σούρωμα θα είναι απολύτως αναγκαίο, στην περίπτωση που επιλέξετε σταφύλια με κουκούτσια. Εάν βέβαια έχετε αποχυμωτή, τότε η δουλειά γίνεται ευκολότερη.
- Εάν το σκεύος σας δεν είναι αρκετά μεγάλο, μην στριμώξετε τις μερίδες του κρέατος όταν τις σοτάρετε, καλύτερο είναι να τις μοιράσετε σε δύο δόσεις. Έτσι θα σοταριστούν σωστά. Για το κυρίως μαγείρεμα δεν πειράζει εάν στριμωχτούν λίγο, αρκεί το υγρό να σκεπάζει το κρέας στην αρχή.
- Ο έξτρα κόπος του να λειάνουμε τη σάλτσα με το beamer, είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη απαραίτητος για να προσεγγίσουμε την τελειότητα στη σάλτσα. Το κρεμμύδι που θα λιώσει και θα ενσωματωθεί στο ζουμί, θα γλυκάνει απίθανα το φαγητό.
- Ελάχιστο βούτυρο (1, έως το πολύ 2 κ.σ.) στο στάδιο του τελικού έντονου βρασμού της σάλτσας, θα της δώσει ακόμη πιο βελούδινη υφή και τέλειο άρωμα. Το προσθέτουμε σταδιακά σε παγωμένους κύβους, χτυπώντας δυνατά με το σύρμα. Δεν συνιστώ την κρέμα γάλακτος σε καμία περίπτωση.
- Λίγη μουστάρδα (όχι παραπάνω από 1 κ.σ.), θα προσθέσει άλλο ένα επίπεδο στη γεύση, αν και δεν το θεωρώ απαραίτητο. Εάν την βάλετε, θα την προσθέσετε στο φαγητό μετά το σοτάρισμα και πριν τον χυμό του σταφυλιού.
- Το μόνο φρέσκο αρωματικό που ταιριάζει απόλυτα στη σάλτσα από τα σταφύλια είναι το estragon, δεν είναι όμως εύκολο να το βρούμε. Αν σταθείτε τυχεροί, θα το ψιλοκόψετε και θα το προσθέσετε στην τελευταία βράση. Εκεί πια το φαγητό σας θα είναι περήφανο μέλος της υψηλής γαστρονομίας.
- Το φαγητό αυτό γίνεται με οποιοδήποτε άλλο λευκό κρέας, όπως κοτόπουλο, κόκορα και λοιπά πουλερικά, χοιρινό ψαρονέφρι. Οποιαδήποτε από αυτές τις επιλογές θα λύσει το πιθανό ψυχολογικό πρόβλημα που γνωρίζω πως έχουν πολλοί με το κουνέλι.
- Αν διαθέτετε αποχυμωτή, η δουλειά θα μειωθεί στο μισό, γιατί θα περάσετε απευθείας στην δεύτερη φάση.
- Το 1,5 κιλό σταφύλια έδωσε 0,5 λίτρο υγρού και 2 βαζάκια μαρμελάδας.
- Η ποσότητα της ζάχαρης είναι σχετική : αν θέλουμε να έχουμε αυτούσιο το άρωμα του σταφυλιού, καλό είναι να είμαστε φειδωλοί, συνυπολογίζοντας βέβαια και το πόσο γλυκά είναι τα φρούτα. Στη δική μου περίπτωση, με το 0,5 λίτρο υγρού, έβαλα λίγο λιγότερη ζάχαρη (δηλ. αντί για 166 γρ. που ήταν το 1/3 των 500 ml, έβαλα 150 γρ.) και θα μπορούσα να την μειώσω λίγο ακόμη.
- Όσο πιο επιμελείς είστε στο ξάφρισμα, τόσο πιο όμορφο και διαφανές θα είναι το αποτέλεσμα.
- Μπορείτε να αρωματίσετε τη μαρμελάδα με ένα σωρό μπαχαρικά, όπως γαρύφαλλο, αστεροειδή γλυκάνισο, ολόκληρους κόκκους πιπεριού. Θα βράσετε τα μπαχαρικά στην πρώτη φάση και κατόπιν θα τα αφαιρέσετε ή εάν έχετε χρησιμοποιήσει αποχυμωτή, θα τα βάλετε κατευθείαν στον χυμό και θα τα αφαιρέσετε στο τέλος. Άλλη ιδέα είναι να προσθέσετε λίγο μπούκοβο, το οποίο βεβαίως θα μείνει μέσα στη μαρμελάδα.
- Η μαρμελάδα/ζελέ, εκτός από το ψωμί, τα τσουρέκια και τα κρουασάν του πρωινού, αγαπάει με τρέλα τα τυριά και τα αλλαντικά. Θα μπορούσε επίσης να σκεπάσει ένα νόστιμο cheesecake.
- Πριν καταπιαστούμε με το πλύσιμο των σταφυλιών, βγάζουμε από το ψυγείο τα αυγά και το γάλα για να μην είναι πολύ παγωμένα.
- Είναι απολύτως απαραίτητο να σκουπίσουμε καλά τα φρούτα για να μην έχουμε έξτρα υγρασία και πανιάσει το γλυκό.
- Παρόλο που το συγκεκριμένο γλυκό δεν φουσκώνει και είναι σχετικά λεπτό, μην αποκλίνετε πολύ από τις διαστάσεις του σκεύους, γιατί εάν είναι πολύ μεγαλύτερο θα του λείπει η υπόσταση και εάν είναι πολύ μικρότερο θα σκεπαστούν εντελώς τα φρούτα.
- Έχει επίσης μεγάλη σημασία το πόσο θα το ψήσουμε : εάν το ψήσουμε λίγο θα μοιάζει με κρέμα και εάν το παραψήσουμε θα μοιάζει με cake. Μόλις αντιληφθείτε με ένα μαχαίρι ότι η ζύμη έχει πήξει και το γλυκό έχει ροδίσει, βγάλτε το από τον φούρνο.
- Το κλαφουτί ταιριάζει πολύ και για πρωινό και αλλάζει από τις συνηθισμένες κρέπες ή τα pancakes.