Δεν θα έλεγα οπωσδήποτε "όχι" σε δίδακτρα στο δημόσιο
Η δωρεάν παιδεία είναι απαραίτητη, όπως και η αύξηση των κανδυλίων για την πρωτοβάθμια κια δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το θέμα είναι υπάρχει τρόπος;
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Η δωρεάν παιδεία για όλους αποφασίστηκε εκεί στη δεκαετία του ’60 και είχε διπλό σκοπό: Αφενός να καταπολεμήσει τον αναλφαβητισμό φέρνοντας όλα τα παιδιά στο σχολείο, και αφετέρου να μειώσει τις ταξικές ανισότητες αναθέτοντας στο κράτος όλα τα έξοδα της παιδείας. Αναμφισβήτητα το μέτρο ήταν θετικό και δικαίως πιστώνεται στην Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου και στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Παπανούτσου.
Άρα, σήμερα, που η οικονομική μας κατάσταση ως χώρας είναι- θεωρητικά- χειρότερη από το 1960 πως είναι δυνατόν να μιλάμε για επιβάρυνση των πολιτών μέσω διδάκτρων; Εγώ θα έλεγα πως δεν πρέπει να αποκλειστεί εντελώς ως ενδεχόμενο.
Μα, κάτι τέτοιο δεν θα επιβαρύνει και πάλι τους μικρομεσαίους; Θα αναρωτηθεί κάποιος. Αφού οι εύποροι στέλνουν τα παιδιά τους στα ιδιωτικά και οι φτωχότεροι από εμάς θεωρητικά θα μπορούσαν να εξαιρεθούν από μία τέτοια υποχρέωση καταβολής διδάκτρων, ποιοι μένουν;
Όμως, εδώ πρέπει να συνυπολογιστεί και ο κοινωνικός χαρακτήρας που θα είχε ένα τέτοιο μέτρο. Εξηγούμαι: Η αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία θα έπρεπε να είναι στην πρώτη 5άδα των προτεραιοτήτων μιας αριστερής κυβέρνησης. Αφού δεν υπάρχει αυτή τη δυνατότητα (ή η βούληση- ό,τι θέλει ο καθένας) δεν θα έβλεπα αναγκαστικά αρνητικά την επιβολή ενός είδους υποχρεωτικής ετήσιας συνεισφοράς για την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες της κάθε οικογένειας.
Δεν είχα πάντα αυτή την άποψη. Όμως με τα χρόνια, μια φίλη βρέθηκε να διδάσκει σε ιδιωτικό σχολείο και μια άλλη σε δημόσιο, οπότε έχω συχνά ευκαιρία σύγκρισης των δύο εναλλακτικών. Δυστυχώς, στο ιδιωτικό υπάρχουν προστιθέμενες υπηρεσίες έναντι του δημοσίου. Πολύ συχνά οι υπηρεσίες αυτές είναι υπερτιμολογημένες, αλλά είναι υπαρκτές. Αυτό δε σημαίνει ότι η δουλειά που γίνεται στα ιδιωτικά είναι εξ αντικειμένου καλύτερη από εκείνη που γίνεται στο δημόσιο. Οι δυνατότητες όμως που δίνονται από το ιδιωτικό σε έναν εκπαιδευτικό που θέλει να δουλέψει είναι περισσότερες από ό,τι εκείνες σε έναν εκπαιδευτικό του δημοσίου. Αυτός ο τελευταίος, αν θέλει να έχει το ίδιο αποτέλεσμα θα πρέπει να δημιουργήσει μόνος του τις συνθήκες για το «παραπάνω»- και ζήτημα είναι αν θα τα καταφέρει.
Δεν τάσσομαι λοιπόν κατά μιας επιβολής διδάκτρων στα δημόσια σχολεία, κυρίως γιατί πρέπει να μπουν περισσότερα χρήματα στη δημόσια εκπαίδευση. Αν οι κυβερνήσεις που επιλέγουμε είναι ανίκανες να αναδιανείμουν πόρους προς τα εκεί, ίσως πρέπει να το κάνουμε «μόνοι μας». Ακόμη όμως και στην περίπτωση που κάτι τέτοιο αποφασιζόταν, το σημαντικό θα ήταν τα κριτήρια και γενικώς ο τρόπος που αυτό θα γινόταν πράξη, ώστε να πρόκειται για μια επένδυση στο να φτιαχτούν καλύτεροι πολίτες (και όχι «εργασιακές μονάδες») αντί για ένα εισπρακτικό μέτρο.
Αλλά ακόμη και σε αυτόν τον δευτερεύοντα ρόλο ενίσχυσης της παιδείας, πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε στο κράτος ότι θα εξασφάλιζε τον σωστό τρόπο συμμετοχής των δυνάμενων να προσφέρουν;
Άρα, σήμερα, που η οικονομική μας κατάσταση ως χώρας είναι- θεωρητικά- χειρότερη από το 1960 πως είναι δυνατόν να μιλάμε για επιβάρυνση των πολιτών μέσω διδάκτρων; Εγώ θα έλεγα πως δεν πρέπει να αποκλειστεί εντελώς ως ενδεχόμενο.
Μα, κάτι τέτοιο δεν θα επιβαρύνει και πάλι τους μικρομεσαίους; Θα αναρωτηθεί κάποιος. Αφού οι εύποροι στέλνουν τα παιδιά τους στα ιδιωτικά και οι φτωχότεροι από εμάς θεωρητικά θα μπορούσαν να εξαιρεθούν από μία τέτοια υποχρέωση καταβολής διδάκτρων, ποιοι μένουν;
Όμως, εδώ πρέπει να συνυπολογιστεί και ο κοινωνικός χαρακτήρας που θα είχε ένα τέτοιο μέτρο. Εξηγούμαι: Η αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία θα έπρεπε να είναι στην πρώτη 5άδα των προτεραιοτήτων μιας αριστερής κυβέρνησης. Αφού δεν υπάρχει αυτή τη δυνατότητα (ή η βούληση- ό,τι θέλει ο καθένας) δεν θα έβλεπα αναγκαστικά αρνητικά την επιβολή ενός είδους υποχρεωτικής ετήσιας συνεισφοράς για την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες της κάθε οικογένειας.
Δεν είχα πάντα αυτή την άποψη. Όμως με τα χρόνια, μια φίλη βρέθηκε να διδάσκει σε ιδιωτικό σχολείο και μια άλλη σε δημόσιο, οπότε έχω συχνά ευκαιρία σύγκρισης των δύο εναλλακτικών. Δυστυχώς, στο ιδιωτικό υπάρχουν προστιθέμενες υπηρεσίες έναντι του δημοσίου. Πολύ συχνά οι υπηρεσίες αυτές είναι υπερτιμολογημένες, αλλά είναι υπαρκτές. Αυτό δε σημαίνει ότι η δουλειά που γίνεται στα ιδιωτικά είναι εξ αντικειμένου καλύτερη από εκείνη που γίνεται στο δημόσιο. Οι δυνατότητες όμως που δίνονται από το ιδιωτικό σε έναν εκπαιδευτικό που θέλει να δουλέψει είναι περισσότερες από ό,τι εκείνες σε έναν εκπαιδευτικό του δημοσίου. Αυτός ο τελευταίος, αν θέλει να έχει το ίδιο αποτέλεσμα θα πρέπει να δημιουργήσει μόνος του τις συνθήκες για το «παραπάνω»- και ζήτημα είναι αν θα τα καταφέρει.
Δεν τάσσομαι λοιπόν κατά μιας επιβολής διδάκτρων στα δημόσια σχολεία, κυρίως γιατί πρέπει να μπουν περισσότερα χρήματα στη δημόσια εκπαίδευση. Αν οι κυβερνήσεις που επιλέγουμε είναι ανίκανες να αναδιανείμουν πόρους προς τα εκεί, ίσως πρέπει να το κάνουμε «μόνοι μας». Ακόμη όμως και στην περίπτωση που κάτι τέτοιο αποφασιζόταν, το σημαντικό θα ήταν τα κριτήρια και γενικώς ο τρόπος που αυτό θα γινόταν πράξη, ώστε να πρόκειται για μια επένδυση στο να φτιαχτούν καλύτεροι πολίτες (και όχι «εργασιακές μονάδες») αντί για ένα εισπρακτικό μέτρο.
Αλλά ακόμη και σε αυτόν τον δευτερεύοντα ρόλο ενίσχυσης της παιδείας, πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε στο κράτος ότι θα εξασφάλιζε τον σωστό τρόπο συμμετοχής των δυνάμενων να προσφέρουν;
