"Κάτω τα αριστεία" όπως λέμε "κάτω οι αγορές"
Ο νέος υπουργός Παιδείας επιτέθηκε στα αριστεία και, μέσω αυτών, στην «παιδεία της ελεύθερης αγοράς». Είναι Δον Κιχώτης;
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Οι ανακοινώσεις του υπουργού Παιδείας για τα πρότυπα σχολεία και την «ρετσινιά» των αριστείων έφεραν στο προσκήνιο μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή της παιδείας στην Ελλάδα- πιθανότατα για λίγο, αφού τον βλέπω σιγά- σιγά να τα μαζεύει.
Το να μην απονέμεις αριστεία σε ορισμένους μαθητές είναι μια παιδαγωγικά ορθή πρακτική. Τα παιδιά δεν πρέπει να επιβραβεύονται για την αποτελεσματικότερη μάθηση. Η ηλικία τους είναι τρυφερή και δεν υπάρχει λόγος κάποιοι να νιώθουν μαθητές «δεύτερης κατηγορίας». Ή μήπως υπάρχει;
Η «παραπάνω επιβράβευση για την παραπάνω προσπάθεια» είναι λογική ελεύθερης αγοράς. Όποιος αξίζει θα επιβραβευθεί, και όποιος δεν αξίζει…. να προσπαθήσει να αξίζει για να επιβραβευθεί και αυτός.
Από τα μέσα του 1800 ακόμη, η διασύνδεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την αγορά εργασίας είναι δομικό στοιχείο κάθε καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής και κοινά αποδεκτή πρακτική στον δυτικό κόσμο. Στην Ελλάδα μάλιστα για πολλά χρόνια είναι ζητούμενο το πώς θα καταφέρουμε αυτή η διασύνδεση να γίνει αποτελεσματικότερη, ώστε οι εκπαιδευτικοί θεσμοί να μην παράγουν γενιές ανέργων αλλά έτοιμους επαγγελματίες ήδη από τα 16 ή τα 17 τους χρόνια.
Όποιος θεωρεί ότι αυτό δεν συμβαίνει, ότι δεν υπάρχει δηλαδή επαγγελματικοποίηση των εφήβων μαθητών, δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στο ημερήσιο πρόγραμμα των παιδιών που ετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις: 9ωρα φοίτησης σε σχολείο και φροντιστήριο, 6ωρα μελέτης και μηδενικός ελεύθερος χρόνος.
Εν μέρει δικαιολογημένα, η λογική μας ως κοινωνία τα τελευταία χρόνια ήταν ότι μια και ούτως ή άλλως τα παιδιά μας υπερεργάζονται για το επαγγελματικό τους μέλλον, ας είναι τουλάχιστον αποτελεσματικό το σύστημα το οποίο υπηρετούν μπας και βρουν καμιά δουλειά.
Η «επίθεση στα "παράσημα" της στρεβλής προσπάθειας», δηλαδή τα αριστεία, δείχνει μια άλλη λογική. Ο νέος υπουργός Παιδείας προφανώς σκοπεύει στην απεμπλοκή της παιδείας από τις πρακτικές της ελεύθερης αγοράς και την επιστροφή της σε παιδαγωγικές- εκπαιδευτικές βάσεις.
Ως πρόθεση είναι ευγενής. Είναι όμως εκτελέσιμη;
Το θέμα δεν είναι ανεξάρτητο από το βασικό ερώτημα που σχετίζεται με την εφαρμοσιμότητα των προθέσεων της κυβέρνησης Σύριζα συνολικά: Μπορεί να υπάρξει μια νησίδα σοσιαλισμού σε ένα πέλαγος ελεύθερων αγορών; Η δική μου απάντηση είναι πως είναι ανέφικτο, ενώ αν ρωτήσετε στελέχη του Σύριζα θα συμφωνήσουν προσθέτοντας ωστόσο ότι δεν θα πρόκειται για «νησίδα», αφού «η Ευρώπη όπου να’ ναι αλλάζει». Εκεί χωρά πολλή συζήτηση.
Το βέβαιο είναι ότι μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει ή θα ελαττώσει τον βαθμό της σύνδεσης της παιδείας με την αγορά εργασίας καλείται στην πράξη να μαντέψει, αλλά και να συνδιαμορφώσει την μελλοντική εικόνα αυτής της αγοράς.
Τέτοιες αλλαγές στις κοινωνικές δομές είναι οι πραγματικές «επαναστάσεις», πολύ περισσότερο από το αν θα μοιραστούν 40 ή 50 ευρώ παραπάνω στους χαμηλοσυνταξιούχους- αυτό είναι απλή διαχείριση της υφιστάμενης κατάστασης.
Όλα δείχνουν όμως πως ο Σύριζα ψηφίστηκε από τους πολλούς νέους του φίλους για να κάνει αυτή ακριβώς τη μικρής κλίμακας διαχείριση και όχι για να φέρει ανατροπές. Κάποιες από τις ανατροπές που θα επιχειρηθούν ο κόσμος θα τις ανεχθεί ίσως αλλά δεν θα τις επιδοκιμάσει. Όσο νωρίτερα γίνει αυτό αντιληπτό στο Μαξίμου, τόσο νωρίτερα οι δηλώσεις των υπουργών θα πειθαρχήσουν στο πολύ λίγο αριστερόστροφο σύστημα που προτιμά η πλειοψηφία των Ελλήνων, όταν δεν της ζητούν να πληρώσει.
Η παιδεία δεν μπορεί παρά τελικά να ακολουθήσει αυτή τη συμβατική λογική, εγκαταλείποντας τις φιλοδοξίες ουσιαστικής μεταρρύθμισης για πιο ρομαντικούς καιρούς.
Το να μην απονέμεις αριστεία σε ορισμένους μαθητές είναι μια παιδαγωγικά ορθή πρακτική. Τα παιδιά δεν πρέπει να επιβραβεύονται για την αποτελεσματικότερη μάθηση. Η ηλικία τους είναι τρυφερή και δεν υπάρχει λόγος κάποιοι να νιώθουν μαθητές «δεύτερης κατηγορίας». Ή μήπως υπάρχει;
Η «παραπάνω επιβράβευση για την παραπάνω προσπάθεια» είναι λογική ελεύθερης αγοράς. Όποιος αξίζει θα επιβραβευθεί, και όποιος δεν αξίζει…. να προσπαθήσει να αξίζει για να επιβραβευθεί και αυτός.
Από τα μέσα του 1800 ακόμη, η διασύνδεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την αγορά εργασίας είναι δομικό στοιχείο κάθε καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής και κοινά αποδεκτή πρακτική στον δυτικό κόσμο. Στην Ελλάδα μάλιστα για πολλά χρόνια είναι ζητούμενο το πώς θα καταφέρουμε αυτή η διασύνδεση να γίνει αποτελεσματικότερη, ώστε οι εκπαιδευτικοί θεσμοί να μην παράγουν γενιές ανέργων αλλά έτοιμους επαγγελματίες ήδη από τα 16 ή τα 17 τους χρόνια.
Όποιος θεωρεί ότι αυτό δεν συμβαίνει, ότι δεν υπάρχει δηλαδή επαγγελματικοποίηση των εφήβων μαθητών, δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στο ημερήσιο πρόγραμμα των παιδιών που ετοιμάζονται για τις πανελλαδικές εξετάσεις: 9ωρα φοίτησης σε σχολείο και φροντιστήριο, 6ωρα μελέτης και μηδενικός ελεύθερος χρόνος.
Εν μέρει δικαιολογημένα, η λογική μας ως κοινωνία τα τελευταία χρόνια ήταν ότι μια και ούτως ή άλλως τα παιδιά μας υπερεργάζονται για το επαγγελματικό τους μέλλον, ας είναι τουλάχιστον αποτελεσματικό το σύστημα το οποίο υπηρετούν μπας και βρουν καμιά δουλειά.
Η «επίθεση στα "παράσημα" της στρεβλής προσπάθειας», δηλαδή τα αριστεία, δείχνει μια άλλη λογική. Ο νέος υπουργός Παιδείας προφανώς σκοπεύει στην απεμπλοκή της παιδείας από τις πρακτικές της ελεύθερης αγοράς και την επιστροφή της σε παιδαγωγικές- εκπαιδευτικές βάσεις.
Ως πρόθεση είναι ευγενής. Είναι όμως εκτελέσιμη;
Το θέμα δεν είναι ανεξάρτητο από το βασικό ερώτημα που σχετίζεται με την εφαρμοσιμότητα των προθέσεων της κυβέρνησης Σύριζα συνολικά: Μπορεί να υπάρξει μια νησίδα σοσιαλισμού σε ένα πέλαγος ελεύθερων αγορών; Η δική μου απάντηση είναι πως είναι ανέφικτο, ενώ αν ρωτήσετε στελέχη του Σύριζα θα συμφωνήσουν προσθέτοντας ωστόσο ότι δεν θα πρόκειται για «νησίδα», αφού «η Ευρώπη όπου να’ ναι αλλάζει». Εκεί χωρά πολλή συζήτηση.
Το βέβαιο είναι ότι μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει ή θα ελαττώσει τον βαθμό της σύνδεσης της παιδείας με την αγορά εργασίας καλείται στην πράξη να μαντέψει, αλλά και να συνδιαμορφώσει την μελλοντική εικόνα αυτής της αγοράς.
Τέτοιες αλλαγές στις κοινωνικές δομές είναι οι πραγματικές «επαναστάσεις», πολύ περισσότερο από το αν θα μοιραστούν 40 ή 50 ευρώ παραπάνω στους χαμηλοσυνταξιούχους- αυτό είναι απλή διαχείριση της υφιστάμενης κατάστασης.
Όλα δείχνουν όμως πως ο Σύριζα ψηφίστηκε από τους πολλούς νέους του φίλους για να κάνει αυτή ακριβώς τη μικρής κλίμακας διαχείριση και όχι για να φέρει ανατροπές. Κάποιες από τις ανατροπές που θα επιχειρηθούν ο κόσμος θα τις ανεχθεί ίσως αλλά δεν θα τις επιδοκιμάσει. Όσο νωρίτερα γίνει αυτό αντιληπτό στο Μαξίμου, τόσο νωρίτερα οι δηλώσεις των υπουργών θα πειθαρχήσουν στο πολύ λίγο αριστερόστροφο σύστημα που προτιμά η πλειοψηφία των Ελλήνων, όταν δεν της ζητούν να πληρώσει.
Η παιδεία δεν μπορεί παρά τελικά να ακολουθήσει αυτή τη συμβατική λογική, εγκαταλείποντας τις φιλοδοξίες ουσιαστικής μεταρρύθμισης για πιο ρομαντικούς καιρούς.
