Να καταργηθεί η υποχρεωτική θητεία

Ο πρόσφατος θάνατος των τριών υπηρετούντων στον βόλο από την έκρηξη του όλμου, πέρα από το ότι αποτελεί ένα τραγικό γεγονός συνολικά, δεν έχει την ίδια σημασία και στις τρεις περιπτώσεις. Και αυτό έχει να κάνει και με τις συνθήκες υπό τις οποίες τελέστηκε το ατύχημα (στρατιωτική άσκηση) και με τις ιδιότητες αυτών που έχασαν τη ζωή τους.

Οι δύο από αυτούς ήταν επαγγελματίες οπλίτες, άνθρωποι δηλαδή που επέλεξαν να υπηρετούν μια μακρά στρατιωτική θητεία επ’ αμοιβή- μια αμοιβή που προφανώς περιλαμβάνει και τους κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση στρατιωτικού υλικού. Ο τρίτος νεκρός όμως ήταν οπλίτης θητείας. Από εκείνους που δεν συμφωνούν με τα «ούτε μια ώρα στον στρατό» που εμφανίζονται σε εξαρχιώτικους τοίχους, και που πηγαίνουν να υπηρετήσουν τη θητεία τους χωρίς να δηλώσουν αντιρρησίες συνείδησης, τρελοί, ψεκασμένοι, ή να κάνει οτιδήποτε άλλο για να αποφύγει την υποχρέωση που του επιβάλει το κράτος.

Το συμβάν είναι μια καλή αφορμή για να ανοίξει σοβαρή συζήτηση γύρω από το κατά πόσον πρέπει η θητεία στον στρατό να είναι υποχρεωτική ή όχι. Δεν θα μιλήσω για το αυτονόητο: Το δικαίωμα ενός ανθρώπου να αυτοδιατίθεται- δικαίωμα που η υποχρεωτική θητεία καταπατά.

Ας μιλήσουμε τεχνοκρατικά.

Την ώρα που στις περισσότερες δυτικές χώρες το μοντέλο του στρατού πια είναι τα επαγγελματικά στελέχη, στην Ελλάδα η θητεία, αν και έχει μειωθεί, δεν καταργείται.

Στα παλιότερα «χρόνια της εθνικοφροσύνης», αλλά- λόγω κεκτημένης ταχύτητας- και στην δεκαετία του 1980, η εθνική άμυνα έμοιαζε πολύ ευγενής σκοπός για να εγκαταλειφθεί υπέρ «των κανακάρηδων που δεν ήθελαν να αφήσουν το σπιτάκι τους». Σήμερα δεν νομίζω ότι κανείς μπορεί να ισχυριστεί ότι ο μέσος όρος της ελληνικής κοινωνίας έχει τέτοια διάθεση ή ότι τα συμφέροντα της χώρα απαιτούν να διαθέτει έναν πολυπληθή και τελικά ανεκπαίδευτο στρατό.

Πλέον οι σκοπιμότητες είναι διαφορετικές. Αν μειωθεί ο αριθμός των υπηρετούντων στον στρατό οι τοπικές κοινωνίες σε διάφορες περιοχές της ελληνικής επαρχίας θα ρημάξουν, πράγμα που δεν θα προσμετρηθεί στα θετικά των τοπικών βουλευτών. Εξάλλου, η υποχρεωτική θητεία συμβάλει στο να εμφανίζεται η ανεργία μειωμένη. Ειδικά η ανεργία των νέων, στην οποία είμαστε πρωταθλητές Ευρώπης, γλιτώνει 2-3 ποσοστιαίες μονάδες, αφού οι στρατευμένοι δεν υπολογίζονται ως άνεργοι.

Με το να υποχρεώνεις ανθρώπους να πηγαίνουν για 9 ή 11 μήνες σε διάφορα μέρη και να υποκρίνονται τους εκπαιδευόμενους, πολλές φορές με όπλα που δεν δουλεύουν, με εξοπλισμό που δεν λειτουργεί και με δομές- παρωδία, δεν φτιάχνεις εθνική άμυνα, αλλά παιδική χαρά. Το μόνο που μένει είναι το «ονόρε».

Η κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας και η αντικατάσταση των οπλιτών θητείας αποκλειστικά με επαγγελματίες είναι δύσκολο να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη (ακόμη και η μεγαλύτερη τραγωδία δεν πρόκειται να κάνει το ελληνικό κράτος τόσο αποφασιστικό και αποτελεσματικό!). Θα μπορούσε ωστόσο να υπάρχει μια σταδιακή μετάβαση, ώστε σε δύο ή τρία χρόνια να δοθεί στους υποψήφιους οπλίτες η δυνατότητα να διαλέγουν αν θέλουν να ξοδέψουν τον χρόνο της θητείας τους στις επάλξεις ή αν προτιμούν να ετοιμάσουν καλύτερα την είσοδό τους στην αγορά εργασίας.