Η ευθύνη των υπουργών και η... κοκκινοσκουφίτσα

Από κάποια γκέλα της διπλωματίας, αν θυμάμαι καλά, οι κύπριοι είχαν βρεθεί με κάτι πυρομαχικά που δεν μπορούσαν να ξεφορτωθούν και τα φύλαγαν πότε εδώ και πότε εκεί. Πέρσι το καλοκαίρι τα πυρομαχικά αυτά εξερράγησαν στη βάση στο Μαρί, και προκάλεσαν το θάνατο αρκετών ανθρώπων και τον τραυματισμό περισσότερων, όπως επίσης και μπελάδες στο υπουργείο Άμυνας της Κύπρου.

Σήμερα ανακοινώθηκε ότι ο τότε υπουργός Άμυνας της Κύπρου, Κώστας Παπακώστας καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση ως υπεύθυνος με την ιδιότητα του πολιτικού προϊσταμένου των ενόπλων δυνάμεων.

Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο για διάφορους λόγους, εκ των οποίων μπορώ να σκεφτώ δύο βασικούς.

Πρώτον γιατί έχουμε εντελώς στρεβλή εικόνα του τι θα πει διοίκηση και τι θα πει ευθύνη. Αν ο ίδιος ο υπουργός, ως άλλος Πήτερ Σέλερς στο Πάρτυ δεν πατούσε το κουμπί για την ανατίναξη (και μάλιστα να υπήρχε φωτογραφία του να το κάνει), είναι σίγουρο ότι θα αρνούνταν κάθε κατηγορία και ότι θα μην έφτανε μέχρι την Διεθνή Αμνηστία καταγγέλλοντας «την αήθη επίθεση με στόχο την πολιτική και φυσική εξόντωσή του από σκοτεινά κέντρα εξουσίας». Θα εξαντλούσε κάθε δυνατότητα καθυστέρησης που θα του έδιναν τα ένδικά μέσα με σκοπό την παρέλευση των προθεσμιών και την παραγραφή του αδικήματος. Και μάλλον θα τα κατάφερνε.

Εδώ ο Τσοχατζόπουλος αρνείται τα πάντα όταν έχει πλακώσει όλο του το σόι και καταθέτει ότι είχε κρυφούς λογαριασμούς στην Ελβετία και ότι έπαιρνε μίζες. Καταγγέλλει «σχέδιο εξόντωσής του» αυτός που είχε κρατήσει ημερολόγιο σχετικά με τα αδικήματά του! Δεν είναι τρελός ο Άκης. Απλώς καταλαβαίνει ότι σε αυτή την κοινή γνώμη και με αυτό το διάτρητο από παραθυράκια νομικό σύστημα, όλο και με κάποια τρίπλα θα τη γλιτώσεις.

Έτσι παίζεται το παιχνίδι εδώ, οπότε γιατί να μην το παίξει;

Στην πραγματικότητα όμως διοίκηση σημαίνει ευθύνη. Και η ευθύνη ελέγχεται σε οποιαδήποτε ευνομούμενη χώρα με θεσμούς, νόμους και διάφορα άλλα συντηρητικά μπλα μπλα, που κουβαλούν την αλήθεια τους.

Ο άλλος λόγος που αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα μας, είναι η απουσία μιας οποιασδήποτε σοβαρής ρύθμισης περί ευθύνης υπουργών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν υπήρχε η βούληση να τιμωρηθεί ο πολιτικός προϊστάμενος που ευθύνεται για τον θάνατο ανθρώπων, αυτό θα έπρεπε να γίνει μέσω του κοινού ποινικού δικαίου.

Το να αποδειχθεί όμως ότι κάποιος σε ένα γραφείο είχε τη συνήθη ποινική ευθύνη για κάτι που συνέβη κάπου σε ένα στρατόπεδο, είναι τόσο πιθανό, όσο το αποδειχθεί ότι το ψάρι που πιάστηκε στα δίκτυα του παράνομου ψαρά ήθελε να αυτοκτονήσει.

Ο εξορθολογισμός των ρυθμίσεων για την ευθύνη των υπουργών στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι θεμέλιος λίθος της προσπάθειας (;) εξυγίανσης του πολιτικού συστήματος. Όχι για να «ποινικοποιήσουμε την πολιτική ζωή της χώρας» όπως λένε με απέχθεια διάφοροι διατελέσαντες υπουργοί ή υπουργοποιήσιμοι (γιατί άραγε;), αλλά για να δώσουμε τα χτένια, σε αυτόν που έχει και τα γένια.