Πυρ το ανεξάρτητον

γράφει ο Θοδωρής Διάκος

Όλοι έχουν από μια αγαπημένη λέξη. Οι κνίτες έχουν το "αντιλαϊκός", οι συριζάδες το "αυτιστικός" και οι δαπίτες το "αντικαταστατικός". Τελευταία όμως ακούω μια νέα λέξη να πετάει τριγύρω και να κάνει τους ανθρώπους να χαίρονται: ανεξάρτητος.

Τους δικαιολογώ, είναι κουλ λέξη. Όλοι αναζητούν την ανεξαρτησία τους, οι έφηβοι, οι πτυχιούχοι, οι indie σκηνοθέτες. Η λέξη ανεξαρτησία βγάζει μια δύναμη, ένα φως, κάτι από εκείνα τα slow-mo στιγμιότυπα των αθλητών που πηδάνε ύψος με τους μύες τεντωμένους. Απ’ την άλλη, δεν νομίζω να έχω ακούσει πιο παρεξηγημένη λέξη.

Να εξηγήσω. Έχει δυο μήνες τώρα που πανελλαδικά οι φοιτητές επαναστατούν και πιέζουν για τα δικαιώματά τους. Αυτό το κίνημα, θεωρητικά, δεν πατάει στις πλάτες καμίας παράταξης και αναπτύχθηκε από τα κάτω, από απλούς φοιτητές. Κατανοητό, το δέχομαι, το στηρίζω, τα σατανικά νομοσχέδια δεν πρόκειται να μας πλήξουν επιλεκτικά. Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι η ανάγκη να δηλώνεται με την παραμικρή ευκαιρία πως το κίνημα αυτό είναι ανεξάρτητο. Και πες με αιθεροβάμονα, αλλά μου φαίνεται πως οι φοιτητές αναλώνονται για να αποδείξουν μία ταυτότητα που θα ‘πρεπε να είναι αυτονόητη. Γιατί να δηλώνεις το προφανές; Περίμενε κανείς να αναλάβουν δράση οι δεξιοί ενάντια στις ίδιες τους τις πολιτικές; Κι απ’ την άλλη πλευρά, περίμενε κανείς την πλειοψηφία να συσπειρωθεί με τους κομμουνιστές; Μιλάμε απλά για ανθρώπους που –επιτέλους– σήκωσαν το κεφάλι και δεν νιώθουν την ανάγκη να κρέμονται από τα παντελόνια κανενός.

Όλο αυτό ακούγεται τέλειο, μέχρι να δεις λιγάκι και τις τρύπες σ’ όλη την ιστορία. Ότι, ας πούμε, στην πολιτική η έννοια της ανεξαρτησίας είναι σαν να λες ότι μπορείς να φτιάξεις χρυσάφι από σίδηρο και θειάφι. Ξεκινάς για ν’ αποτύχεις. Και μέχρι τώρα θ’ αναρωτιέσαι αν ξέχασα να πάρω τα χάπια μου και αναιρώ τον εαυτό μου. Να εξηγήσω λίγο περισσότερο: όταν μιλάς για ανεξαρτησία, θέλεις ή δεν θέλεις, θα πέσεις σ’ έναν φαύλο κύκλο. Μπορείς να είσαι κομματικά ανεξάρτητος (κι αυτός είναι ο λόγος που το φοιτητικό κίνημα βρήκε τόσους υποστηρικτές), ή μπορείς να είσαι ιδεολογικά, πολιτικά ανεξάρτητος. Τώρα, αυτό το τελευταίο, αν δεν είσαι η φιλοσοφική διάνοια που θα μας γλυτώσει από τον συνεχώς νεκραναστούμενο καπιταλισμό, ή αν δεν είσαι εξωφρενικά τούβλο, δεν νομίζω πως είναι μεγάλη πιθανότητα.

Όλοι έχουν μια ιδεολογία, άσχετα αν απέχουν από κομματικές, χρωματισμένες διαδικασίες. Αυτή η ιδεολογία, αν όχι αυτούσια (ποτέ δεν είναι αυτούσια, είναι ο απόλυτος ουτοπισμός να την ψάξεις αυτούσια), εκφράζεται από, το μάντεψες, τα κόμματα. Μπορεί να μην είσαι γαλάζιος ή κόκκινος ή μπεζ με τυρκουάζ βούλες, μα σίγουρα δεν είσαι άσπιλος λευκός. Άρα, σε μια μεγάλη κλίμακα, η ανεξαρτησία έχει καταλήξει να σημαίνει ένα κολλάζ απόψεων από ‘δω κι από εκεί; Έχει καταλήξει από αντίπαλος του λαϊκισμού των περισσότερων παρατάξεων να είναι το πιο ισχυρό του όπλο;

Γιατί, αν το ανεξάρτητο κίνημα λειτούργησε όταν όλοι είχαμε έναν πολύ κοινό και πολύ σοβαρό στόχο, όπως το Σχέδιο Αθηνά, αν προσπαθήσουμε να το φέρουμε μπροστά και για άλλα θέματα, πώς μπορούμε να γνωρίζουμε ότι δεν θα προσπαθήσει κάποιος να το καπελώσει; Πώς γνωρίζουμε ότι τα τόσα διαφορετικά κομμάτια αυτού του κολλάζ δεν θα βρεθούν σ’ ένα μεγάλο ιδεολογικό αδιέξοδο και όλη αυτή η ενότητα θα θρυμματιστεί; Και, εν τέλει, μπορεί ένα κίνημα που γεννήθηκε και στηρίχτηκε στην αλληλεγγύη να συνεχίσει να δρα αναλλοίωτο, ακόμα κι αφού –τυπικά– πέτυχε το στόχο του;

Και σκέψου ότι φτάσαμε σε τόσο μπλέξιμο χωρίς καν ν’ αρχίσω την συμβολική ανάλυση στο κόμμα του Καμμένου!