Μοναχισμός και θέωση κι ένα κάρο άλλα πράγματα

γράφει ο Θοδωρής Διάκος 

Ένα από τα μαθήματα που μελετάω στην δωδέκατη και σίγουρα όχι τελευταία εξεταστική μου είναι το φοβερά ενδιαφέρον Πηγές της Βυζαντινής Ιστορίας. Τώρα, αν σου αρέσει η βυζαντινή ιστορία, αν γουστάρεις να προσπαθείς να αποδείξεις πώς οι βυζαντινοί ήταν κι αυτοί έλληνες, αν σε επηρέασε τόσο σαν παιδί το Κωνσταντίνου και Ελένης, αυτό το μάθημα είναι ό,τι πρέπει για σένα. Απ’ την άλλη, για να έχεις τέτοια καθήλωση στην βυζαντινή ιστορία, πιθανότατα είσαι ένα πολύ βαθιά βαρετό άτομο.

Και που λες διάβαζα τις πηγές μου, που στην ουσία είναι βίοι επιφανών βυζαντινών, το έργο τους, οι σπουδές τους, οι γιαγιάδες τους (χωρίς πλάκα) και όλες οι καινοτομίες που προσπάθησαν να φέρουν στο λαμπρό τους έθνος. Και όταν λέμε καινοτομίες, εννοούμε καταδίκες και αφορισμούς από ‘δω και από ‘κει, και εξορίες σε όσους δεν γουστάρουμε, τα στάνταρ πράγματα για τον μεσαίωνα.

Το ήξερες εσύ ότι ο πατριάρχης Φώτιος πέρασε τη μισή και βάλε ζωή του μαλώνοντας με τους αντιπάλους του για μια καρέκλα, μπλέκοντας μέσα τον πάπα, τον αυτοκράτορα, και διχάζοντας τη κοινή γνώμη; Ή ότι ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ένας εκ των τριών ιεραρχών, δημοσίευε διδαχές που ήταν τυπικά αυτοβιογραφίες από τις περιπετειώδεις εποχές που μόναζε; Και όλα λέγονταν "απολογίες". Μόνο απολογούνταν αυτός ο άνθρωπος. Κι εγώ αυτοβιογραφικά διηγήματα γράφω και συνέχεια απολογούμαι σε φίλους για την ασταθή συμπεριφορά μου και τις τρελές μαλακίες που κάνω στην αναζήτηση της ψυχικής μου ηρεμίας. Σε χίλια χρόνια από τώρα θα γίνω θρησκευτικό ίνδαλμα; Τα λείψανά μου θα λατρεύονται από τα απανταχού τρολ; Οι καπιταλιστές άθεοι θα μοιράζουν στάχτες λέγοντας ότι ανήκαν στο σώμα μου, πακετάκι με bong από τίμιο ξύλο του κρεβατιού που έκανα πρώτη φορά κακό σεξ;

Σκεφτόμουν λοιπόν. Αυτοί οι άνθρωποι αφοσίωναν τη ζωή τους στο μοναχισμό γιατί πίστευαν πως ο μοναχισμός οδηγεί στη θέωση. Είμαι ο μόνος που αυτό του ακούγεται πολύ γ@#$μένα εγωιστικό; Γιατί να θες να γίνεις θεός; Έτσι συνήθως καταλήγουν οι κακοί στα ηλεκτρονικά, και στο τέλος τους νικάς μετά από εφτά προσπάθειες με το μεγάλο σπαθί σου και σώζεις τον κόσμο. Αν περνάς τη ζωή σου λατρεύοντας έναν θεό που πιστεύεις πως μας έχτισε τέλειους, δυνητικά, ποιο το όφελος να ανυψωθείς κι εσύ στα ουράνια σαν μέλος της κουστωδίας του; Να μπεις στη λίστα για τα σκήπτρα όταν τα κακαρώσει;

Δεν κατακρίνω το έργο τους. Δεν είναι τυχαίο που η γιορτή τους είναι αργία για τα σχολεία (και μου είπαν πως το κείμενο θα ήταν πιο ταιριαστό εκείνη την περίοδο, μα έχει γίνει το μυαλό πουρές από το διάβασμα και με καίει σήμερα η σκέψη), και δεν είναι τυχαίο που πράγματι έφτασαν στην θέωση. Αν σκοπεύεις να αγιάσεις, ας φροντίσεις τουλάχιστον να κάνεις κάτι καλό στη ζωή σου. Κι εδώ αρχίζει να γυρνάει κάπως ο συλλογισμός μου. Το πάω πιο πέρα από την εκκλησία, εκεί δεν υπάρχει γυρισμός. Ας το πάρουμε στο φάσμα της πολιτικής. Εκεί δεν θα αγιάσεις. Θα μπεις όμως στα βιβλία ιστορίας, και ίσως να είσαι μια απ’ τις σελίδες που τα παιδιά θα διαβάζουν και δεν θα θέλουν να βγάλουν τα μάτια τους μ’ ένα πιρούνι. Πόσο κακή σκέψη είναι αυτή;

Και ναι, η λογική μου αυτή τη στιγμή μπορεί να πλησιάζει επικίνδυνα επίπεδα ω-τι-κόσμος-μπαμπά, μα αν το καλοσκεφτείς, πόσο λάθος μπορεί να είναι; Επενδύουμε στη χριστιανοσύνη. Καλώς ή κακώς αυτή η χώρα έχει ρίζες σ’ αυτό το δόγμα, ήταν ένα απ’ τα κλαδιά που κρατηθήκαμε για να μην πέσουμε απ’ τον γκρεμό, δεν γίναμε όλοι Σουλιώτισσες. Τι κι αν μία φορά ακολουθήσουμε ένα απ’ τα καλά παραδείγματα;

Φυσικά, υπάρχει και η περίπτωση να λέω παπαριές. Είτε επειδή πραγματικά το ανέλυσα υπερβολικά, είτε επειδή συνήθως λέω παπαριές, απλά προσπαθώ να τις κάνω να φαίνονται χαριτωμένες. Όσο εγώ δεν θα γίνω το poster boy των άθεων τρολ (υπήρξαν καλύτεροι από μένα), άλλο τόσο δεν το κόβω σε εξήντα χρόνια να έχουμε αργία Antonis Samaras Day. Αλλά λέει πολλά για την κατάσταση που επικρατεί στο μυαλό μας –και νομίζω πως εκπροσωπώ μία φωνή, από μία γενιά, όταν το λέω αυτό– όταν είμαστε τόσο πληγωμένοι και μπερδεμένοι που κάνουμε παρανοϊκούς συνειρμούς για να πιαστούμε από κάπου, να βρούμε μια ελπίδα.

Ή ίσως πρέπει να μάθω να διαλέγω καλύτερα επιλεγόμενα στη σχολή.