Κοινωνική αυτοκτονία

γράφει ο Θοδωρής Διάκος

Σε πολλές χώρες του κόσμου, η αυτοκτονία θεωρείται έγκλημα. Τώρα θα μου πεις, αν σκοτώσεις τον εαυτό σου, θα σε βάλουν μέσα, ή τουλάχιστον μέσα σε κάτι εκτός από φέρετρο; Go figure. Αν όμως κάνεις απόπειρα, εξακολουθείς να παραβιάζεις το νόμο, άρα σε μπαγλαρώνουν μια χαρά.

Το γεγονός: 77χρονος αυτοκτόνησε μες στο Σύνταγμα. Αποτέλεσμα: η Ελλάδα συγκλονίστηκε. Λογικό, ήταν υπερβολικά δημόσιο το συμβάν για να μην συγκλονίσει. Τουλάχιστον δεν έχουμε γίνει τελείως αναίσθητοι. Εκτός απ’ τους πολιτικούς. Δεν υπάρχει λόγος να εξυψωθεί το θέμα σε πολιτικό, λένε. Ένα πρωί στον Παπαδάκη, κάποιος αναρωτήθηκε γιατί σπαταλήσαμε δυο μέρες ν’ ασχολούμαστε με την πράξη ενός προφανώς ψυχασθενούς ανθρώπου. Γιατί, ξέρεις, πολύ θέλει ο άνθρωπος αυτές τις μέρες;
 
Έβλεπε να του παίρνουν τα πάντα. "Μα είναι συνταξιούχος φαρμακοποιός" συνέχιζε ο αντίλογος, "μια χαρά θα ζούσε". Ωραία τότε. Έβλεπε να παίρνουν απ’ τους πάντες τα πάντα. Δεν άντεξε άλλο. Έγραψε ένα σημείωμα, εξηγούσε τα πάντα και τα υπόλοιπα τα ξέρουμε. Κι εμείς διχαστήκαμε. «Δεν είναι αυτοκτονία, είναι πολιτική δολοφονία» λένε οι αφίσες στη στάση του αστικού. Ίσως είναι αλτρουιστική αυτοκτονία, γιατί γνωρίζουμε και Ντυρκέμ –τι τα ‘χουμε τα πτυχία; Ένας άνθρωπος που αποφάσισε να θυσιάσει τη ζωή του για το κοινό καλό, να ξυπνήσουμε λίγο και οι υπόλοιποι. Όχι, αυτό δε μου βγάζει και τόσο νόημα. Ίσως, πάλι, να ήταν φαταλιστική αυτοκτονία, η αυτοκτονία που ο Ντυρκέμ δεν μπόρεσε ποτέ να τεκμηριώσει με παραδείγματα. Όταν ένας άνθρωπος ζει σε μια χώρα που τον ξεζουμίζει καθημερινά, του φέρεται σαν σκουπίδι και δεν τον αφήνει πρακτικά να ζήσει, στρέφει το πιστόλι στον κρόταφο. Νοστράδαμος ο Ντυρκέμ, τα ‘χε δει από τότε.

[Στα κοσμικά νέα, τρομερή αυτοκτονία καριέρας διέπραξε η διάσημη τηλεοπτική σταρ και πάλαι ποτέ κινούμενη ονείρωξη Βάνα Μπάρμπα, μπαίνοντας στο ψηφοδέλτιο του ΛΑΟΣ.]

Και λέω εγώ τώρα. Χωρίς να θέλω να γίνω ο δικηγόρος του διαβόλου, χωρίς να έχω κρυφά νοήματα. Αν δώσουμε λίγο (λίγο όμως) δίκιο στον αντίλογο; Όσο χρειάζεται για να γίνει μια υγιής συζήτηση. Σίγουρα, ο άνθρωπος δεν αυτοκτόνησε επειδή απλά ξύπνησε μια μέρα και βαριόταν τη ζωή του. Αυτοκτόνησε επειδή δεν άντεχε άλλο να ζει έτσι, επειδή δεν ήθελε να καταλήξει να ψάχνει στα σκουπίδια για μια ληγμένη κονσέρβα τόνο, αυτή η αυτοκτονία είχε ξεκάθαρα κοινωνική υπόσταση. Έκδηλα, μ’ αρέσει πιο πολύ αυτή η λέξη. Όπως πόσες άλλες αυτοκτονίες, όμως; Κοντεύουμε να φτάσουμε επίπεδα Σουηδίας εδώ πέρα. Προφανώς δε θα γίνει δημόσιο θέμα, τα κανάλια άλλη όρεξη δεν είχαν να μιλάνε κάθε μέρα για αυτόχειρες, έχουν κι άλλους τρόπους να τρομάζουν τον κόσμο. (Ή ο σκοπός τους είναι να μην αφήνουν τον κόσμο να τρομάζει. Ό,τι κι αν είναι το κάνουν λάθος.)

Αυτό που έκανε ο παππούς ήθελε κοχόνες, και μεγάλες μάλιστα. Γιατί έβαλε, με μία σφαίρα, σ’ όλο το έθνος φωτιά.

Άλλη μια αφύπνιση.

Κι αυτό είναι το δικό μου ερώτημα. Πόσες άλλες αφυπνίσεις χρειαζόμαστε; Εγώ τουλάχιστον σιχάθηκα να βλέπω να συμβαίνει το ένα μπαμ μετά το άλλο, να τιναζόμαστε και, δυο μέρες μετά, να πατάμε το snooze. Στα πόσα snooze θα έχουμε χάσει το σχολικό;