Αιώνια τα κουσούρια του

Δριμεία επίθεση δέχθηκε μέσω των social media την Τετάρτη ο συντάκτης του ανυπόγραφου σχολίου, που δημοσιεύθηκε στα «Νέα» και το οποίο θύμιζε δυσάρεστες πτυχές του χαρακτήρα του Θεόδωρου Αγγελόπουλου.

Φαντάζομαι ότι το σημείο κλειδί ήταν ότι ο συγγραφέας του κειμένου έλεγε άσχημα πράγματα για τον μεταστάντα (ήταν φιλοχρήματος, είχε πολύ μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του κλπ κλπ) και όχι ότι τα έλεγε ανυπόγραφα, μια και αυτή η πρακτική του ανυπόγραφου σύντομου σχολίου είναι δημοφιλής στα δημοσιογραφικά μαγαζιά και αποκαλείται «παραπολιτικό» λόγω της θεματικής που είχε παλιά και η οποία αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά το πολιτικό ρεπορτάζ.

Αυτά τα κείμενα είναι δε όντως μια από τις χειρότερες συνήθειες της ελληνικής δημοσιογραφικής πιάτσας, αφού συχνά χρησιμοποιούνται για να δημοσιευθεί μια αιχμή, την οποία δεν επιθυμεί να πιστωθεί κάποιος συγκεκριμένα, είτε για να κολακευθεί κάποιος, χωρίς κάποιος υπογράφων να στιγματιστεί στη συνείδηση των αναγνωστών ως «τσάτσος».

Και σε αυτήν περίπτωση νομίζω ότι το ηθικά μεμπτό δεν είναι ακριβώς το ανυπόγραφο του πράγματος. Είναι η υποψία ότι κάποιος χρησιμοποιεί τον Τύπο για να γλύψει ή για να απειλήσει κάποιον ή κάποιους. Η απουσία υπογραφής επιτείνει την υποψία ότι αυτά γίνονται ώστε να αποκομίσει ο συντάκτης ίδιον όφελος.

Ο Ιοβόλος -που επίσης μένει στην πλευρά της ανωνυμίας- μολονότι δεν έχει τίποτα κατά της μη επώνυμης δημοσίευσης, νιώθει την ανάγκη να εξηγήσει ότι έτσι εξυπηρετείται η ενίοτε συλλογική δημοσίευση των posts- αυτό όμως είναι ένα άλλο ζήτημα, στο οποίο εν καιρώ θα επανέλθω.

Με αφορμή όλο το αυτό το περιστατικό αναρωτήθηκα για άλλη μια φορά γιατί πρέπει να αποκρύβεται η αρνητική πλευρά του χαρακτήρα κάποιου που έχει αποδημήσει. Δεν μου φαίνεται τιμητικό, αλλά μάλλον υποκριτικό. Με το που πεθαίνει κάποιος δηλαδή «δεδικαίωται» αλλά λίγο καιρό μετά δικαιούμαστε όλοι να του σέρνουμε διάφορα; Και μετά από πόσο καιρό μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Ποια είναι η νόρμα της σωστής συμπεριφοράς;

Ο ρόλος του τύπου δεν είναι να κάνει αγιογραφίες, ούτε να ακολουθεί το comme il faut, αλλά να φωτίζει όσο το δυνατόν περισσότερες διαστάσεις των πραγμάτων. Το σε ποια χρονική στιγμή και κυρίως με ποιον τρόπο θα διαλέξει ο κάθε δημοσιογραφών να γίνεται αυτό, τον κρίνει ως άνθρωπο και ως επαγγελματία (που λένε).

Νομίζω ότι η βασική κριτική που το σχετικό κριτήριό μας στις περιπτώσεις αυτές δεν θα πρέπει να είναι περίπου... δεισιδαιμονικό (“καλά, δεν τον αφήνει ήσυχο πεθαμένο άνθρωπο;”), αλλά πιο ορθολογικό: Το αν σε μια από τις πρώτες ταινίες του Αγγελόπουλου η παραγωγή δεν είχε φράγκο και το γύρισμα γινόταν με το ζόρι, είναι άραγε ένα από τα στοιχεία που πρέπει να κρατήσει στη μνήμη του το αναγνωστικό κοινό για τη σημασία του σκηνοθέτη;

Μάλλον όχι.

Άρα, αν δεν σπεύσουμε να την πέσουμε σε αυτόν που έκανε το ατόπημα να το μνημονεύσει, το πιθανότερο είναι αυτός να κριθεί αναλόγως από τους αναγνώστες του. Αν με ρωτάτε πως θα τον έκρινα εγώ θα έλεγα ότι είναι η συγκεκριμένη πληροφορία ήταν- ασχέτως του θανάτου- κατινιά.