Δίκην παρατήρησης

Προχθές, ο Ιοβόλος βρέθηκε (ξανά) στα δικαστήρια με την συμπαθή ιδιότητα του κατηγορούμενου. Κατ΄αρχάς, θέλει να διατρανώσει ότι επρόκειτο για δικαστική πλάνη που τον ήθελε να παραβαίνει πολεοδομικό κώδικα βγάζοντας μπουρί στον ακάλυπτο.

Η αλήθεια έλαμψε ωστόσο, και ο Ιοβόλος διατήρησε το ποινικό του μητρώο αλώβητο.

Όση ώρα καθόμουν στο ακροατήριο περιμένοντας να εκδικαστεί η δική μου υπόθεση, είχα ξανά την ευκαιρία να απολαύσω το υπέροχο και άκρως κουτσομπολίστικο θέαμα που λέγεται απονομή δικαιοσύνης σε ελληνικά δικαστήρια.

Συνιστώ ανεπιφύλακτα την εμπειρία αυτή σε όσους δεν την έχουν ζήσει. Δεν χρειάζονται σοβαρές υποθέσεις ή μεγάλα εγκλήματα για να περάσει κάποιος μερικές αξέχαστες ώρες. Ύποπτες φάτσες, λαϊκοί τύποι, κουστουμαρισμένοι γιάπηδες, κακομοίρηδες 60άρηδες δικηγόροι με πυτιρίδα, φιλόδοξες ξανθιές, γύφτοι, νεοέλληνες- όλοι παίρνουν μέρος στο απίθανο αυτό τσίρκο που λέγεται ελληνικό δικαστήριο.

Το αίσθημα είναι περίπου αυτό που έλεγε και ο Βασίλης Νικολαΐδης στο καταπληκτικό αυτό τραγουδάκι που κυκλοφόρησε στις αρχές του ΄80. 

 

Τι γίνεται όμως με την ίδια την απονομή της δικαιοσύνης; 

Για πολλά πράγματα μπορεί να κατηγορήσει κάποιος το δικαστικό σώμα- ειδικά αν αριστερίζει λίγο μπορεί να βρει ουκ ολίγα ψεγάδια στο θεσμό. Δεν νομίζω όμως ότι ισχύει το ίδιο για τον Έλληνα δικαστή, ο οποίος απολαμβάνοντας βεβαίως- βεβαίως (ως εκ του Συντάγματος) τους μεγαλύτερους μισθούς στο δημόσιο, λειτουργεί όσο το δυνατόν καλύτερα στις δεδομένες συνθήκες.

Παρακολουθούσα τον «δικό μου»- τον δικαστή δηλαδή που δίκαζε στην αίθουσα στην οποία βρισκόμουν. Προσπαθούσε να βγάλει ικμάδες δικαιοσύνης μέσα από τα πλοκάμια της δικονομίας. Δικονομία, για τους μη γνωρίζοντες, είναι όλο εκείνο το πλέγμα κανόνων που περιγράφει διαδικαστικά θέματα που δεν άπτονται τόσο της ουσίας της διαφοράς, αλλά της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης.

Για παράδειγμα, το αν τη σκότωσες ή όχι αφορά την ουσία της υπόθεσης, ενώ το αν η προανάκριση διενεργήθηκε εντός των νομίμων ορίων, είναι θέμα της δικονομίας. Η δικονομία είναι λοιπόν πανταχού παρούσα. Τόσο… πανταχού μάλιστα, που επισκιάζει πολλές φορές την ίδια την ουσία: «Δεν μπορεί να εκδικαστεί η υπόθεση γιατί το τάδε ή το δείνα έγγραφο που κατατέθηκε, κατατέθηκε εκπρόθεσμα».

Όλο αυτό το πλέγμα των κανόνων στόχο έχει να εξασφαλίσει ότι όλοι τυγχάνουν της ίδιας ποιότητας δικαιοσύνης, και φυσικά για το λόγο αυτό κανένα δικαιικό σύστημα δεν μπορέι να λειτουργήσει χωρίς τέτοιο.

Τις πρώτες δύο ώρες, ο δικαστής δεν δίκασε επί της ουσίας καμία υπόθεση. Απλώς παρέπεμπε σε άλλη δικάσιμο ή όριζε τι θα πρέπει να γίνει πριν τη συζήτηση της υπόθεσης. Αν και το όλο σύστημα μου φαίνεται φριχτά δυσκίνητο και μη λειτουργικό, πρόταση για άρση του προβλήματος δεν έχω.

Μια δυτικού τύπου κοινωνία όμως (πρέπει να) έχει στα θεμέλιά της το σύστημα απονομής δικαιοσύνης γιατί εκεί στηρίζεται περισσότερο από οπουδήποτε αλλού. Και η εικόνα της σημερινής ελληνικής δικαιοσύνης μόνο φέρελπις δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.