Όταν μια πόλη, ένας τόπος, είναι πραγματικά η μητρόπολη του κρασιού της σύγχρονης ιστορίας, δεν έχει ανάγκη να προωθήσει μόνο τα δικά της κρασιά. Απεναντίας, προσφέρει και μοιράζεται γνώση και εμπειρία γύρω από τα κρασιά όλου του κόσμου. Πέρυσι στο Μπορντώ έμαθα (και δοκίμασα για πρώτη φορά) τα κρασιά της Ταϊλάνδης. Φέτος σειρά είχαν τα κρασιά της Μέσης Ανατολής.
Γύρισα πριν από λίγο στο ξενοδοχείο από μία μίνι-ημερίδα πάνω στα κρασιά της Μέσης Ανατολής, η οποία ακολούθησε μετά το γευσιγνωστικό/αξιολογητικό σκέλος της σημερινής 2ης μέρας του Διαγωνισμού Citadelles du Vin. Περιελάμβανε ομιλίες από εκπροσώπους των οινοπαραγωγικών κλάδων του Ισραήλ και του Λιβάνου και γευσιγνωσία κάποιων κρασιών από τις δύο χώρες. Και μπορεί να έχω δοκιμάσει πολλές και καλές Λιβανέζικες ετικέτες (κάποιες μάλιστα έρχονται και στην Ελλάδα), έχω όμως την εντύπωση ότι ήταν η πρώτη φορά που δοκίμαζα κρασί από το Ισραήλ.
Οι δύο χώρες, μπορεί σε ιστορικό και γεω-πολιτικό επίπεδο να μην έχουν τις καλύτερες των σχέσεων, στο κρασί όμως ακολουθούν βίους παράλληλους. Και για τις δύο η σύγχρονη οινοποιία αποτελεί σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, και οι βασικές επιρροές τους είναι από τη Γαλλία. Και για τις δύο η μακροχρόνια Μουσουλμανική κατοχή σήμανε την εξάλειψη κάθε παραδοσιακής πρακτικής στο κρασί, καθώς και όλων των γηγενών ποικιλιών, κι έτσι και οι δύο χώρες (ξανα)ξεκίνησαν κάποια στιγμή, ουσιαστικά, από το μηδέν. Σήμερα όμως αμφότερες κοιτούν μπροστά και παράγουν πολύ αξιόλογα κρασιά, τα οποία εξάγουν στις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου. Ο Λίβανος αξιοποιεί την πολύ διαδεδομένη και δημοφιλή κουζίνα του, ενώ το Ισραήλ βασίζεται κατά πολύ στις ισχυρές Εβραϊκές κοινότητες ανά τον κόσμο. Και για τις δύο χώρες, το μέλλον διαγράφεται ιδιαίτερα αισιόδοξο.
Το Ισραήλ άρχισε να κάνει τα πρώτα του σύγχρονα βήματα στο κρασί γύρω στο 1980, ενώ 10 χρόνια αργότερα άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα boutique wineries, να γίνονται αμπελοκαλλιέργειες σε επιλεγμένες για το terroir τους ζώνες όπως τα υψίπεδα της Γαλιλαίας (με υψόμετρο 1200 μέτρα), αλλά και να γεννιέται και κουλτούρα κρασιού και οινο-γαστρονομίας στους κατοίκους του. Όπως μας είπε ο ομιλητής μας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, μέχρι τότε το φαγητό ήταν απλά τροφή, και οι προτεραιότητες του λαού του Ισραήλ ήταν πολύ διαφορετικές. Σήμερα το Τελ Αβίβ δεν έχει τίποτα να ζηλέψει - σε επίπεδο οινο-γαστρονομίας - από τις περισσότερες πόλεις του κόσμου. Ο οινικός κλάδος του ισραήλ αριθμεί 15 μεγάλους παραγωγούς (με ελάχιστη ετήσια παραγωγή 150000 φιάλες) και καμιά διακοσαριά μικρούς (με παραγωγή από 1000 ως 100000 φιάλες). Η συνολική παραγωγή της χώρας ανέρχεται στα 35 εκατομμύρια φιάλες, με έμφαση (κατά 75%) στο ερυθρό κρασί. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση εντός της χώρας είναι πολύ μικρή (4-7 λίτρα ετησίως), ωστόσο ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται στις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αγγλία, τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία και τη Ρωσία. Οι βασικές ερυθρές ποικιλίες που οινοποιούνται είναι το Cabernet Sauvignon και το Carignan, ενώ στις λευκές την πρώτη θέση έχει το Colombard. Α, και κατι ενδιαφέρον: τα περισσότερα (κυρίως τα μεγάλα) οινοποιεία παράγουν κρασί kosher, το οποίο φτιάχνεται σύμφωνα με τους "διατροφικούς κανόνες του Ιουδαϊσμού". Επειδή υπάρχουν διάφορες παρανοήσεις σχετικά με τον τρόπο παραγωγής αυτής της κατηγορίας κρασιών, θέλω να σας πω ότι σε επίπεδο οινοποίησης δεν έχουν τίποτα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο κρασί. Η βασική διαφορά τους είναι ότι κατά την οινοποίηση ενός κρασιού kosher, μόνο ορθόδοξοι Εβραίοι (δηλαδή εκείνοι που τηρούν τους κανόνες της θρησκείας τους απόλυτα) μπορούν να έρθουν σε επαφή με το κρασί και κανένας άλλος. Τα περισσότερα μικρά οινοποιεία στο Ισραήλ επιλέγουν να μην οινοποιούν κρασιά kosher, κυρίως λόγω του κόστους αυτής της διαδικασίας.
Στο Λίβανο τα μεγέθη είναι πολύ μικρότερα. Κι αυτό γιατί το μεγαλύτερι μέρος του αμπελώνα της χώρας βρίσκεται στην Κοιλάδα Μπεκάα (που ουσιαστικά πρόκειται για οροπέδιο, με υψόμετρο 1100 μέτρα). Οι Λιβανέζοι έχουν μακρά παράδοση στο κρασί και την επικαλούνται συχνά. Για παράδειγμα θεωρούν πρώτο αμπελουργό τους τον Νώε (όταν τελείωσε ο Βιβλικός κατακλυσμός) ενώ μέρος της οινικής τους ρητορικής συχνά αποτελεί το θαύμα του Χριστού στην Κανά (όταν μετέτρεψε το νερό σε κρασί). Κι αυτοί, ωστόσο, άρχισαν τις τελευταίες δεκαετίες να ασχολούνται συστηματικά με το κρασί στη σύγχρονή του μορφή. Η ετήσια παραγωγή της χώρας είναι περίπου 7 εκατομμύρια φιάλες, το 75% των οποίων περιέχουν ερυθρό κρασί. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι στρεμματικές αποδόσεις στο Λίβανο είναι πολύ χαμηλές, και συγκεκριμένα γύρω στα 350 κιλά ανά στρέμμα. Οι Λιβανέζοι έχουν επιτύχει στο ταίριασμα της νόστιμης και πικάντικης κουζίνας τους με τα κρασιά που παράγουν. Έτσι, το Λιβανέζικο κρασί είναι πολύ διαδεδομένο και εντός συνόρων, αλλά και εκτός, καθώς εξάγεται στην Αγγλία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ελβετία και τη Σουηδία. Τα πιο μεγάλα και γνωστά οινοποιεία της χώρας είναι τα Châteaux Ksara, Kefraya και Musar (κρασιά των δύο πρώτων εισάγονται και στην Ελλάδα), ενώ η Ένωση των Οινοποιών του Λιβάνου (Union Vinicole du Liban) αριθμεί συνολικά 14 μέλη. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται και οινοποιούνται στο Λίβανο είναι αυστηρά Γαλλικές, με καταγωγή κυρίως από το Μπορντώ και τον Ροδανό.
Στο τέλος των ομιλιών είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω τέσσερα Λιβανέζικα και ένα Ισραηλίτικο κρασί. Τα πρώτα ήταν του Château Ksara, τα οποία γνωρίζω καλά, που φημίζονται για τη θέρμη, την πικάντικη αρωματικότητα και την πολυπλοκότητά τους. Ομολογώ ότι δεν είχα δοκιμάσει - και μου άρεσε πολύ - το ροζέ κρασί του οινοποιείου: πρόκειται για την ετικέτα Sunset 2010, ένα χαρμάνι Cabernet Franc και Syrah με αλκοολικό τίτλο 13%. Η ετικέτα από το Ισραήλ ήταν το Superieur 2007, ένα kosher μονοποικιλιακό Cabernet Sauvignon από το οινοποιείο Barkan στη Γαλιλαία, με αλκοολικό τίτλο 14.5%. Το βρήκα εντυπωσιακά γεμάτο και πλούσιο, με εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα στη φινέτσα και την πληθωρικότητα. Η λιανική του τιμή, βέβαια, είναι €45, τα οποία δεν ξέρω αν θα έδινα ή θα προτιμούσα κάποιο άλλο κρασί με τα ίδια ή με λιγότερα χρήματα.
Όπως σας είχα αναφέρει, αύριο οι δημοσιογράφοι της FIJEV, της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Οίνου και Αποσταγμάτων, που συμμετέχουμε στον Διαγωνισμό, θα κάνουμε ένα ξεχωριστό tasting κρασιών με προέλευση από τη Μέση Ανατολή και θα απονείμουμε ένα ειδικό βραβείο στο καλύτερο. Για να δούμε ποιο (και από που) θα είναι αυτό...
Γύρισα πριν από λίγο στο ξενοδοχείο από μία μίνι-ημερίδα πάνω στα κρασιά της Μέσης Ανατολής, η οποία ακολούθησε μετά το γευσιγνωστικό/αξιολογητικό σκέλος της σημερινής 2ης μέρας του Διαγωνισμού Citadelles du Vin. Περιελάμβανε ομιλίες από εκπροσώπους των οινοπαραγωγικών κλάδων του Ισραήλ και του Λιβάνου και γευσιγνωσία κάποιων κρασιών από τις δύο χώρες. Και μπορεί να έχω δοκιμάσει πολλές και καλές Λιβανέζικες ετικέτες (κάποιες μάλιστα έρχονται και στην Ελλάδα), έχω όμως την εντύπωση ότι ήταν η πρώτη φορά που δοκίμαζα κρασί από το Ισραήλ.
Οι δύο χώρες, μπορεί σε ιστορικό και γεω-πολιτικό επίπεδο να μην έχουν τις καλύτερες των σχέσεων, στο κρασί όμως ακολουθούν βίους παράλληλους. Και για τις δύο η σύγχρονη οινοποιία αποτελεί σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, και οι βασικές επιρροές τους είναι από τη Γαλλία. Και για τις δύο η μακροχρόνια Μουσουλμανική κατοχή σήμανε την εξάλειψη κάθε παραδοσιακής πρακτικής στο κρασί, καθώς και όλων των γηγενών ποικιλιών, κι έτσι και οι δύο χώρες (ξανα)ξεκίνησαν κάποια στιγμή, ουσιαστικά, από το μηδέν. Σήμερα όμως αμφότερες κοιτούν μπροστά και παράγουν πολύ αξιόλογα κρασιά, τα οποία εξάγουν στις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου. Ο Λίβανος αξιοποιεί την πολύ διαδεδομένη και δημοφιλή κουζίνα του, ενώ το Ισραήλ βασίζεται κατά πολύ στις ισχυρές Εβραϊκές κοινότητες ανά τον κόσμο. Και για τις δύο χώρες, το μέλλον διαγράφεται ιδιαίτερα αισιόδοξο.
Το Ισραήλ άρχισε να κάνει τα πρώτα του σύγχρονα βήματα στο κρασί γύρω στο 1980, ενώ 10 χρόνια αργότερα άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα boutique wineries, να γίνονται αμπελοκαλλιέργειες σε επιλεγμένες για το terroir τους ζώνες όπως τα υψίπεδα της Γαλιλαίας (με υψόμετρο 1200 μέτρα), αλλά και να γεννιέται και κουλτούρα κρασιού και οινο-γαστρονομίας στους κατοίκους του. Όπως μας είπε ο ομιλητής μας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, μέχρι τότε το φαγητό ήταν απλά τροφή, και οι προτεραιότητες του λαού του Ισραήλ ήταν πολύ διαφορετικές. Σήμερα το Τελ Αβίβ δεν έχει τίποτα να ζηλέψει - σε επίπεδο οινο-γαστρονομίας - από τις περισσότερες πόλεις του κόσμου. Ο οινικός κλάδος του ισραήλ αριθμεί 15 μεγάλους παραγωγούς (με ελάχιστη ετήσια παραγωγή 150000 φιάλες) και καμιά διακοσαριά μικρούς (με παραγωγή από 1000 ως 100000 φιάλες). Η συνολική παραγωγή της χώρας ανέρχεται στα 35 εκατομμύρια φιάλες, με έμφαση (κατά 75%) στο ερυθρό κρασί. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση εντός της χώρας είναι πολύ μικρή (4-7 λίτρα ετησίως), ωστόσο ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται στις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αγγλία, τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία και τη Ρωσία. Οι βασικές ερυθρές ποικιλίες που οινοποιούνται είναι το Cabernet Sauvignon και το Carignan, ενώ στις λευκές την πρώτη θέση έχει το Colombard. Α, και κατι ενδιαφέρον: τα περισσότερα (κυρίως τα μεγάλα) οινοποιεία παράγουν κρασί kosher, το οποίο φτιάχνεται σύμφωνα με τους "διατροφικούς κανόνες του Ιουδαϊσμού". Επειδή υπάρχουν διάφορες παρανοήσεις σχετικά με τον τρόπο παραγωγής αυτής της κατηγορίας κρασιών, θέλω να σας πω ότι σε επίπεδο οινοποίησης δεν έχουν τίποτα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο κρασί. Η βασική διαφορά τους είναι ότι κατά την οινοποίηση ενός κρασιού kosher, μόνο ορθόδοξοι Εβραίοι (δηλαδή εκείνοι που τηρούν τους κανόνες της θρησκείας τους απόλυτα) μπορούν να έρθουν σε επαφή με το κρασί και κανένας άλλος. Τα περισσότερα μικρά οινοποιεία στο Ισραήλ επιλέγουν να μην οινοποιούν κρασιά kosher, κυρίως λόγω του κόστους αυτής της διαδικασίας.
Στο Λίβανο τα μεγέθη είναι πολύ μικρότερα. Κι αυτό γιατί το μεγαλύτερι μέρος του αμπελώνα της χώρας βρίσκεται στην Κοιλάδα Μπεκάα (που ουσιαστικά πρόκειται για οροπέδιο, με υψόμετρο 1100 μέτρα). Οι Λιβανέζοι έχουν μακρά παράδοση στο κρασί και την επικαλούνται συχνά. Για παράδειγμα θεωρούν πρώτο αμπελουργό τους τον Νώε (όταν τελείωσε ο Βιβλικός κατακλυσμός) ενώ μέρος της οινικής τους ρητορικής συχνά αποτελεί το θαύμα του Χριστού στην Κανά (όταν μετέτρεψε το νερό σε κρασί). Κι αυτοί, ωστόσο, άρχισαν τις τελευταίες δεκαετίες να ασχολούνται συστηματικά με το κρασί στη σύγχρονή του μορφή. Η ετήσια παραγωγή της χώρας είναι περίπου 7 εκατομμύρια φιάλες, το 75% των οποίων περιέχουν ερυθρό κρασί. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι στρεμματικές αποδόσεις στο Λίβανο είναι πολύ χαμηλές, και συγκεκριμένα γύρω στα 350 κιλά ανά στρέμμα. Οι Λιβανέζοι έχουν επιτύχει στο ταίριασμα της νόστιμης και πικάντικης κουζίνας τους με τα κρασιά που παράγουν. Έτσι, το Λιβανέζικο κρασί είναι πολύ διαδεδομένο και εντός συνόρων, αλλά και εκτός, καθώς εξάγεται στην Αγγλία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ελβετία και τη Σουηδία. Τα πιο μεγάλα και γνωστά οινοποιεία της χώρας είναι τα Châteaux Ksara, Kefraya και Musar (κρασιά των δύο πρώτων εισάγονται και στην Ελλάδα), ενώ η Ένωση των Οινοποιών του Λιβάνου (Union Vinicole du Liban) αριθμεί συνολικά 14 μέλη. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται και οινοποιούνται στο Λίβανο είναι αυστηρά Γαλλικές, με καταγωγή κυρίως από το Μπορντώ και τον Ροδανό.Στο τέλος των ομιλιών είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω τέσσερα Λιβανέζικα και ένα Ισραηλίτικο κρασί. Τα πρώτα ήταν του Château Ksara, τα οποία γνωρίζω καλά, που φημίζονται για τη θέρμη, την πικάντικη αρωματικότητα και την πολυπλοκότητά τους. Ομολογώ ότι δεν είχα δοκιμάσει - και μου άρεσε πολύ - το ροζέ κρασί του οινοποιείου: πρόκειται για την ετικέτα Sunset 2010, ένα χαρμάνι Cabernet Franc και Syrah με αλκοολικό τίτλο 13%. Η ετικέτα από το Ισραήλ ήταν το Superieur 2007, ένα kosher μονοποικιλιακό Cabernet Sauvignon από το οινοποιείο Barkan στη Γαλιλαία, με αλκοολικό τίτλο 14.5%. Το βρήκα εντυπωσιακά γεμάτο και πλούσιο, με εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα στη φινέτσα και την πληθωρικότητα. Η λιανική του τιμή, βέβαια, είναι €45, τα οποία δεν ξέρω αν θα έδινα ή θα προτιμούσα κάποιο άλλο κρασί με τα ίδια ή με λιγότερα χρήματα.
Όπως σας είχα αναφέρει, αύριο οι δημοσιογράφοι της FIJEV, της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Οίνου και Αποσταγμάτων, που συμμετέχουμε στον Διαγωνισμό, θα κάνουμε ένα ξεχωριστό tasting κρασιών με προέλευση από τη Μέση Ανατολή και θα απονείμουμε ένα ειδικό βραβείο στο καλύτερο. Για να δούμε ποιο (και από που) θα είναι αυτό...
