Γιατί η νηστεία (δεν) είναι τόσο υγιεινή;

Διανύοντας ήδη την περίοδο της Σαρακοστής, πολλοί επιλέγουν να νηστέψουν, άλλοι για 40 ημέρες, άλλοι για μικρότερο διάστημα, τηρώντας μια διατροφική παράδοση βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κουλτούρα.

Αυτό το διατροφικό πρότυπο – που περιλαμβάνει την αποχή από τρόφιμα ζωικής προέλευσης – έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, όπου ο Πυθαγόρας πρώτος ανέδειξε τα πλεονεκτήματα της φυτικής διατροφής.

Παρόμοιες πρακτικές συναντάμε και σε άλλες θρησκείες, όπως ο Βουδισμός και ο Ινδουισμός, που αναφέρονται στις θετικές επιδράσεις μιας λιτής, χορτοφαγικής διατροφής.

Αλλά τι σημαίνει η νηστεία για το σώμα μας; Μπορεί να λειτουργήσει ως ένας φυσικός μηχανισμός αποτοξίνωσης ή μήπως εγκυμονεί κινδύνους αν δεν γίνει σωστά;

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες και μελέτες του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής & Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης, όσοι ακολουθούν νηστίσιμη διατροφή έστω και τις μισές ημέρες του χρόνου, εμφανίζουν βελτίωση του λιπιδαιμικού τους προφίλ μέσω της μείωσης της κακής (LDL) χοληστερόλης έως και 20%, λιγότερο σωματικό βάρος, μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαφόρων μορφών καρκίνου, αλλά και ρύθμιση της αρτηριακής τους πίεσης.

Η νηστεία ενισχύει την υγεία του οργανισμού

Σύμφωνα με τον Αναστάσιο Παπαλαζάρου,Διατροφολόγο, το μεγαλύτερο διατροφικό πλεονέκτημα της νηστείας είναι η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών.

Ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες η μέση ημερήσια κατανάλωση κυμαίνεται μεταξύ 12-18 γραμμαρίων (όταν η συνιστώμενη ποσότητα είναι 25-30 γρ.), κατά τη διάρκεια της νηστείας μπορεί να φτάσει τα 30-42 γραμμάρια ημερησίως.

Οι φυτικές ίνες:

✔ Μειώνουν τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης (LDL) και της γλυκόζης στο αίμα

✔ Βελτιώνουν τη λειτουργία του εντέρου και καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα

✔ Προστατεύουν από ορισμένες μορφές καρκίνου του πεπτικού συστήματος

Επιπλέον, η αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης και ελαιολάδου ενισχύει την πρόσληψη αντιοξειδωτικών όπως η β-καροτίνη, το λυκοπένιο, η κουερσετίνη και η λουτεΐνη, που τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύουν από χρόνιες παθήσεις. Μάλιστα οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου, γνωστές φυτοχημικές ουσίες, ξεχωρίζουν για την αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική, αλλά και αντιγηραντική τους δράση.

Παράλληλα, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών προάγει την καλή λειτουργία του εντέρου και του πεπτικού συστήματος, ενώ συμβάλλει στη μείωση της κακής χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και των υψηλών τιμών σακχάρου.

Ένα άλλο σημαντικό όφελος είναι η μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών που προέρχονται από κρέας και γαλακτοκομικά.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαλαζάρου, αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους διατροφικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Νηστεία: Αποτοξίνωση ή κίνδυνος;

Η νηστεία για σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να λειτουργήσει ως μορφή διατροφικής αποτοξίνωσης, βοηθώντας τον οργανισμό να ανακτήσει ισορροπία. Ωστόσο, η μακροχρόνια νηστεία χωρίς προγραμματισμό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ελλείψεις.

Το 70% της ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου προέρχεται συνήθως από γαλακτοκομικά προϊόντα. Κατά τη νηστεία, η πρόσληψη μειώνεται, ενώ κάποιες φυτικές τροφές, όπως το σπανάκι και τα φασόλια, περιέχουν οξαλικά οξέα που μειώνουν την απορρόφηση του ασβεστίου.

Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για το ανοσοποιητικό σύστημα. Η έλλειψή του μειώνει την παραγωγή αντισωμάτων και αποδυναμώνει την άμυνα του οργανισμού. Σύμφωνα με τον κ. Παπαλαζάρου, οι φυτικές τροφές δεν περιέχουν εύκολα απορροφήσιμο ψευδάργυρο, οπότε χρειάζεται προσοχή.

Τι να προσέξεις

Η μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης λόγω της αποφυγής κρέατος και γαλακτοκομικών δεν επηρεάζει σημαντικά το ισοζύγιο αζώτου του οργανισμού, αν η νηστεία είναι σύντομη. Όμως, αν διαρκέσει για μεγάλο διάστημα, ο οργανισμός αρχίζει να εμφανίζει ελλείψεις σε βασικά αμινοξέα.

Ο φυτικός σίδηρος απορροφάται δύσκολα λόγω της παρουσίας φυτικών οξέων και τανινών. Έτσι, αν και τρόφιμα όπως τα φασόλια και οι φακές είναι καλές πηγές σιδήρου, ο οργανισμός αξιοποιεί πολύ μικρό μέρος τους.

Επίσης, η βιταμίνη Β12 βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά σε ζωικές τροφές και είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η παρατεταμένη έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει κόπωση, αδυναμία και νευρολογικά συμπτώματα.

Επομένως:

✔ Ενίσχυσε τη διατροφή σου με φυτικές πηγές ασβεστίου, σιδήρου και ψευδαργύρου.

✔ Πρόσθεσε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C για να βοηθήσεις την απορρόφηση του σιδήρου.

✔ Αν νηστεύεις για πολλές εβδομάδες, συμβουλεύσου έναν διατροφολόγο για να εξασφαλίσεις επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.

Η νηστεία μπορεί να είναι μια υγιεινή διατροφική επιλογή αν γίνει σωστά, αλλά απαιτεί προσοχή για να αποφευχθούν οι ελλείψεις που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σου. Συμβουλέψου έναν ειδικό για να προσαρμόσεις τη νηστεία στις ανάγκες του σώματός σου.