Να ξανασκεφτούμε τις διαδικασίες και τους χρόνους των προφυλακίσεων;
Οι συλλήψεις με τον τρομονόμο έχουν συχνά αποτέλεσμα την επί μακρόν παραμονή υπόπτων στη φυλακή χωρίς δίκη. Δεν μπορούμε να αγνοούμε εύκολα αυτή την παραβίαση του Συντάγματος.
Βλέπω το μικρό κύμα των τρομοσυλλήψεων των τελευταίων ημερών και τις διαδικασίες που ακολουθούνται, και σκέφτομαι τη νομοθεσία και το κανονιστικό πλαίσιο που τις ρυθμίζουν. Από ποιες άραγε έννομες προτεραιότητες διαπνέονται;
Το πλαίσιο των συλλήψεων που διενεργεί η αστυνομία για ό,τι έχει να κάνει με την τρομοκρατία φαίνεται έχει κάτι ιδιαίτερο και… μυστηριακό. Κάποιος είπε κάτι, κάποιες σίγουρες πληροφορίες υπάρχουν -μια κατάσταση γενικώς «κρύβε λόγια»- που στο τέλος καταλήγει σε συλλήψεις… συνήθων ή ασυνηθών υπόπτων. Και πως να γίνει αλλιώς; Θα ρωτήσει κάποιος. Δεν διαφωνώ· έτσι γίνονται αυτά, με μυστικότητα.
Η κρίση για την προφυλάκιση του κάθε υπόπτου ή όχι, ωστόσο, είναι διαφορετική διαδικασία. Και αυτό γιατί όπως είναι ο τρομονόμος και το καθεστώς των προφυλακίσεων, δηλαδή της φυλάκισης χωρίς την δικαιοδοτική διαδικασία, η προφυλάκιση μπορεί να διαρκέσει χρόνια ολόκληρα μέχρι να γίνει η δίκη, ενώ δεν γίνονται γνωστές πτυχές της ανακριτικής διαδικασίας ώστε η κοινή γνώμνη να μπορεί να κρίνει αν η προφυλάκιση είναι επιβεβλημένη ή όχι. Αν βέβαια τα στοιχεία που συγκεντρωθούν κατά του υπόδικου κρατούμενου στη διάρκεια της προφυλάκισης δεν αποδειχθούν αρκετά για να καταδικαστεί και αυτός αθωωθεί, θα έχει απλώς περάσει μια «μικρή ζωή» στη φυλακή.
Υπάρχει εδώ μια μεγάλη γκρίζα ζώνη και ένα αντισυνταγματικό παραθυράκι που λέει ότι κάποιος προεκτίει μια πιθανή και μόνο ποινή. Διότι πρόκειται περί ποινής και όχι περί αστυνομικού μέτρου όταν, ειδικά σε περιπτώσεις κατηγορούμενων με τον τρομονόμο η προφυλάκισή τους διαρκεί πολύ περισσότερο από λίγες εβδομάδες. Οπότε προφανώς η καταστρατήγηση της θεμελιώδους συνταγματικής αρχής περί ελευθερίας δεν μπορεί παρά να έχει απολύτως προσωρινό χαρακτήρα και πάλι κατ΄ εξαίρεση. Είναι όμως «προσωρινό» διάστημα τα χρόνια;
Είναι ευνόητο ότι για την πολιτεία και την εύρυθμη λειτουργία της πράγματα όπως το μονοπώλιο της άσκησης βίας είναι πολύ κεντρικά και η αμφισβήτησή τους προκαλεί τριγμούς στο κράτος, οπότε πρέπει να αντιμετωπίζονται το ταχύτερο δυνατό. Όμως ένα ακόμη δομικότερο στοιχείο μιας ευνομούμενης πολιτείας είναι το κράτος δικαίου, και αυτό θίγεται όταν ένας άνθρωπος «τιμωρείται» -και μάλιστα με κάτι τόσο βάναυσο όσο ο εγκλεισμός- χωρίς να έχει περάσει από δίκη για να διαπιστωθεί το εάν και κατά πόσον ευσταθούν οι κατηγορίες εναντίον του.
Πίσω από τους εντυπωσιακούς και πηχυαίους τίτλους που ανακοινώνουν τη σύλληψη και την σύνδεση του συλληφθέντα με οπλισμούς, με αποτυπώματα και με ενδεχόμενες δράσεις, βρίσκονται άνθρωποι, πολίτες που αξιώνουν ίση και δίκαιη αντιμετώπιση. Το οφείλουμε στον εαυτό μας να την απαιτούμε και εμείς για λογαριασμό τους.