ΠΑΣΟΚ ρε μούτρο

Πόσο δύσκολο είναι να σκιαγραφήσεις κάτι που επηρέασε την πολιτική και την πολιτισμική ιστορία μιας χώρας, όσο το έκανε το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα! Ίσως το μεγαλύτερο δίλημμα της περιόδου από το 1974 μέχρι σήμερα να είναι το πως τοποθετείται κανείς θετικά ή αρνητικά απέναντι στο ΠΑΣΟΚ και την «Αλλαγή».

Εμένα προσωπικά μου φαινόταν σιχαμερό- κυρίως γιατί λόγω της πολιτικής αισθητικής του και του αυριανικού τύπου «λαϊκισμού» δεν μπορούσα να χωνέψω τον σοσιαλισμό που κήρυττε. Ε δεν με παίδεψε και πολύ- τέσσερα χρονάκια όλα κι όλα. Το 1985 τελείωσε το παραμύθι (και μαζί του και η μεταπολίτευση- όπως λένε ορισμένοι).

Στην πορεία των χρόνων το ΠΑΣΟΚ, φυσικά, μεταλλάχθηκε. Ένας λόγος για αυτό ήταν τα σαθρά έως  ανύπαρκτα θεωρητικά θεμέλια που είχε θέσει ο ιδρυτής του, ο οποίος, ακόμα και αν ξεκίνησε αλλιώς -που δεν το νομίζω- αποδείχθηκε μέγας εραστής της εξουσίας και κυνικός ακόλουθός της. Ένας άλλος λόγος όμως ήταν ότι ξεθώριασε και ο ίδιος ο σοσιαλισμός σαν ιδέα. Οπότε, ακόμη και αν το ΠΑΣΟΚ μπορούσε να πείσει ότι τον εκπροσωπεί -απόπειρα που εγκατέλειψε ουσιαστικά ήδη από την εποχή Σημίτη- ελάχιστοι θα ενδιαφέρονταν να το επιλέξουν για αυτή του την ιδιότητα.

Είναι ατελείωτα αυτά που μπορούν να ειπωθούν για κάτι που υπήρξε τόσο μαζικό όσο το ΠΑΣΟΚ και πράγματι αυτές τις ημέρες λέγονται πολλά και ενδιαφέροντα για τη φύση και την επιρροή του «κινήματος». Θεωρώ ότι η έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία βασικά αποτέλεσε προϊόν του αντικομμουνισμού ή της «καχεκτικής δημοκρατίας» που διήρκεσε από το 1944 έως το 1974, για να θυμηθούμε και τον Ηλία Νικολακόπουλο. Η καθυστέρηση σε (πολιτικά και ανθρώπινα) δικαιώματα, η αποχουντοποίηση που δεν είχε γίνει ποτέ, η στέρηση του δικαιώματος της εθνικής ανεξαρτησίας δημιούργησαν τον χώρο που κάλυψε το ΠΑΣΟΚ.

Τα χρόνια της πρόσφατης κρίσης, το ΠΑΣΟΚ κρατήθηκε ζωντανό με τη βοήθεια του καλτ. Ξαφνικά οι μέρες των αρχών της δεκαετίας του 1980 έμοιαζαν με μέρες ευζωίας και μυθοποιήθηκαν μέσα από τον συνδυασμό του χαβαλέ τύπου «κοίτα πως περνούσαμε τότε» και της λεβέντικης αυτοεικόνας του βαλκάνιου που (καλά κάνει και) πιάνει κορόιδο τους βορειοευρωπαίους κουτόφραγκους. Δεν θα ξεχάσω την ημέρα που το «Παλιό ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο», η τρολοχαβαλεδοσελιδα στο Facebook ξεπέρασε σε ακολούθους το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, για να το αφήσει βέβαια στη συνέχεια πολύ πιο πίσω.

Σήμερα το ΠΑΣΟΚ είναι ένα μουσείο. Ένα μνημείο της μεταπολιτευτικής περιόδου που φυτοζωεί στην κεντροαριστερά προσπαθώντας να πείσει ότι μπορεί να κάνει την δουλειά καλύτερα από το έτερο ρημάδι του χώρου, τον Σύριζα, μια που το ίδιο είναι «ιστορικό». Η πολιτική ισχύς όμως δεν έρχεται από την ιστορία ενός χώρου, αλλά από το πόσο αυτά που έχει να πει λένε κάτι στο σήμερα. Και του ΠΑΣΟΚ δεν λένε- όπως, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν φαίνεται να πολυλέει τίποτα γενικότερα η κεντροαριστερά.

Τα σημαντικότερα πράγματα που λέει τις τελευταίες δεκαετίες το ΠΑΣΟΚ λέγονται μια φορά κάθε χρόνο στην επέτειο της ίδρυσής του και αφορούν το παρελθόν του. Καλά να είμαστε να το θυμόμαστε και να το συζητάμε.