Για τα πανηγύρια

Η δεκαετία της κρίσης οδήγησε, μέσω μιας ενδιαφέρουσας αν και νεφελώδους, μηχανικής πολύ κόσμο κοντά σε διάφορες πτυχές αυτού που θα λέγαμε παράδοση- στο τι πίνει, τι μουσικές ακούει, τι μαθαίνει να χορεύει και διάφορα άλλα.    

Στον απόηχο αυτή της μεταβολής που πλέον είναι πιο ομαλή τα παραδοσιακά πανηγύρια στην Ικαρία, τη Νίσυρο και σε άλλα μέρη είναι εδώ και καιρό προορισμοί «φασαίων», αλλά και γενικότερα ανθρώπων που αναζητούν την επαφή με το «ανεπιτήδευτο», το «αγνό», το «παραδοσιακό» ως τρόπο να έχουν εναλλακτικές εμπειρίες- να διαφοροποιηθούν ή να ζήσουνε κάτι τις άλλο από το συνηθισμένο.

Τα πανηγύρια είναι ένα άνοιγμα των τοπικών κοινωνιών στον κόσμο. Είναι κάλεσμα για συνάντηση και για συλλογική ενίσχυση πολιτισμικών κατασκευών που δεν είναι προστατευμένοι από την εξέλιξη. Αυτή η ζητούμενη ενίσχυση είναι ψυχολογική-πνευματική, αλλά και υλική: Είναι πολλά τα εκκλησάκια ή/και οι σύλλογοι που βγάζουν τα έξοδα της χρονιάς από τις εισφορές στο πανηγύρι τους.

Το γεγονός ότι τα παραδοσιακά πανηγύρια είναι εσχάτως δημοφιλή θα πει ότι αναγκαστικά θα χάσουν ένα μέρος από τον χαρακτήρα τους- είναι το τίμημα της εξωστρέφειας. Αυτό σημαίνει ότι είναι ωραία η εικόνα διάφοροι ημιμεθυσμένοι να φωνάζουν «φέρε μας κι άλλο τσάμπα κρασί, μπάρμπα» ή να πλακώνονται στο δωρεάν φαγητό χωρίς να δίνουν τίποτα ως αντάλλαγμα; Όχι βέβαια.

Κάπου εδώ, δίπλα στην «αποικιοκρατία του χιπστερισμού» μπαίνει στη συζήτηση και η «ξενοδοχειακή» κουλτούρα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια σε διάφορους προορισμούς και ιδιαίτερα σε αυτούς όπως οι κυκλαδίτικοι. Όταν η κοινότητα του νησιού αντιμετωπίζει τους επισκέπτες ως “αγελάδες χρημάτων» διαμορφώνεται μια συγκεκριμένη κουλτούρα στις σχέσεις των επισκεπτών με τους ντόπιους- και αυτή η κουλτούρα έχει πολλές πιθανότητες να μην κουλτούρα σεβασμού των ανθρώπων και των εθίμων τους.

«Το παραδοσιακό πανηγύρι είναι εν δυνάμει κάτι μυσταγωγικό, δεν είναι εναλλακτικός τρόπος διασκέδασης», ανέφερε μεταξύ άλλων ένα ευαίσθητο κείμενο για το Σιφνέϊκό πανηγύρι που κυκλοφόρησε τις προηγούμενες ημέρες (μπορείτε να το βρείτε ολόκληρο στο προφίλ του Παντελή Αγιουτάντη στο Facebook  (https://www.facebook.com/pantelis.ajiuμε). Έτσι είναι, αλλά τα πράγματα αλλάζουν. Αν θέλουμε να αλλάζουν προς το καλύτερο, δεν γίνεται να δούμε τις συμπεριφορές απομονωμένες από τα αίτια που τις δημιούργησαν και τις συντηρούν.