Α, καιρό είχαμε να φάμε γιουβαρλάκια!

Παρακολουθώ την πάνδημη θλίψη της ελληνικής κοινής γνώμης για το ναυάγιο ανοικτά της Πύλου και ομολογώ ότι έχω εντυπωσιαστεί. Γιατί; Θα ρωτήσει κάποιος. Σάμπως δεν είμαστε φιλόστοργος λαός; Σάμπως δεν είμαστε αλληλέγγυοι; Όχι, είμαστε.

Όμως να ρε παιδί μου σαν να το ξεχνάμε ορισμένες φορές και να το θυμόμαστε κάποιες άλλες. Ας πούμε θυμάμαι τη φρίκη των καθημερινών δελτίων θανάτου με τα καθημερινά ναυάγια φουσκωτών που στοίχιζαν τον θάνατο σε δεκάδες πρόσφυγες, γύρω στο 2014-2015. Στην αρχή όλου αυτού η ελληνική κοινή γνώμη ανατρίχιαζε. «Ανθρωπιστική κρίση», «να βοηθήσουμε», «απαράδεκτη κατάσταση». Όσο περνούσε ο καιρός και οι ειδήσεις επαναλαμβάνονταν, το ενδιαφέρον έπεφτε, όπως πέφτει με κάθε τι στην Ελλάδα, όταν χάνει το ενδιαφέρον του καινοφανούς.  

Κάπως έτσι οι τριάντα ή σαράντα νεκροί άνθρωποι από ναυάγια δεν έφταναν πια στην πρώτη θέση των δελτίων ειδήσεων και μετά ούτε οι πενήντα. Ήταν μια ρουτίνα της ενημέρωσης που έπαψε να «πουλάει» γιατί έπαψε να είναι εντυπωσιακή (ρουτίνα είπαμε). Και αυτό γιατί η ενημέρωση λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό με όρους κατανάλωσης: το νέο και αναπάντεχο θα πουλήσει, ενώ το άλλο «το έχουμε ξαναπαίξει».

Ναυάγιο σαν της Πύλου είχαμε καιρό να δούμε, και έτσι, με όρους πωλήσεων, είναι δικαιολογημένη η φασαρία που προκάλεσε και προκαλεί. Έχει όμως αυτό το φαινόμενο και μια ξενοιασιά: πριν από ένα μήνα ή πέντε ημέρες δεν έτρεχε και τίποτα, αλλά «πω πω τι έγινε τώρα!». Σαν ένα φαγητό που γενικώς σου αρέσει αλλά έχετε καιρό να το φτιάξετε στο σπίτι. Αυτή η ανεμελιά, η κοινή μας ανεμελιά, είναι ο ένας λόγος που το πένθος μας είναι υποκριτικό.

Ένας άλλος είναι ότι ηθελημένα δεν βλέπουμε ότι πίσω από αυτές τις ανισότητες που πυροδοτούν αυτές τις απελπισμένες μετακινήσεις πληθυσμών βρίσκονται παράγοντες όπως η ανισότητα του πλούτου, όπως αυτή στην οποία είναι οικοδομημένος ο δυτικός τρόπος ζωής- για τον οποίο κανείς δεν λυπάται και την αξία του οποίου ελάχιστοι αμφισβητούν.

Καλό και το πένθος- δείχνει ότι έχουμε ουμανιστικά χαρακτηριστικά ως κοινωνίας και δεν πρέπει να το υποτιμούμε- αλλά δεν θα αλλάξει τίποτα. Ας το παραδεχτούμε.