Υποτονικές κάλπες

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιες εκλογικές αναμετρήσεις πιο έντονες από κάποιες άλλες;

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Ένας κοινωνικός επιστήμονας θα έλεγε ότι πιθανότατα αυτό σχετίζεται με την ένταση των κοινωνικών αναγκών ανά εποχή.

Με τον βαθμό δηλαδή στον οποίο υπάρχει πίεση για κοινωνικές αλλαγές, είτε αυτές έχουν να κάνουν με αιτήματα για αναδασμό του πλούτου (ανισότητες), για δημιουργία κράτους πρόνοιας (ΕΣΥ, δωρεάν παιδεία) ή ακόμη και για εκσυγχρονισμό του ευρύτερου πολιτισμικού πλαισίου (ελευθερίες, δικαιώματα). Τέτοια χαρακτηριστικά είχαν ας πούμε οι εκλογές στις δεκαετίες του 1980 και του 1960 όταν η Ελλάδα είχε πρόσφατη την δικτατορία ή την πολεμική δεκαετία και είχε χάσει πολύ χρόνο κοινωνικής προόδου σε σχέση με τις δυτικές χώρες.   

Ένας πολιτικός επιστήμονας θα έλεγε ότι οι εκλογικές εντάσεις αναφύονται όταν υπάρχουν πολωτικές καταστάσεις που δημιουργούν αντίρροπα δίπολα. Κάποιες φορές σε αυτές τις αντιπαραθέσεις τα πρόσωπα παίζουν εξέχοντα ρόλο, κάποιες άλλες απλώς συμβολικό. Τέτοιες αναμετρήσεις ήταν εκείνες ανάμεσα στους βενιζελικούς και τους λαϊκούς/βασιλικούς κατά τον μεσοπόλεμο, ή οι πρόσφατες με τα μνημόνια και τα αντιμνημόνια, στα οποία υπεισήλθε σχεδόν τεχνητά και το δίπολο δεξιά/αντιδεξιά.

Στις εποχές της κοινωνικής ειρήνης, των παχιών αγελάδων, των συναινέσεων ή της απουσίας των μεγάλων διακυβευμάτων, όπως εκείνες της δεκαετίας του 1990, οι εκλογές είναι υποτονικές.

Αν δούμε αντίστροφα αυτά τα σχήματα και προσπαθήσουμε μέσω αυτών να βγάλουμε συμπεράσματα για τις εκλογές της 21ης Μαΐου, θα καταλάβουμε ίσως ότι πρόκειται για τις πιο «βαρετές» εκλογές των τελευταίων ετών. Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι ευθύνη της αντιπολίτευσης που εν προκειμένω επέλεξε να μην ανεβάσει ξανά την ένταση με αναφορές από τον εμφύλιο, την δεκαετία του 1940 και λοιπά τέτοια γραφικά, αλλά να ρίξει το βάρος της στην διεύρυνση, όπως ταιριάζει σε ένα κόμμα εξουσίας που θέλει, σε μεγάλο βαθμό, να αποχρωματιστεί.

Το διακύβευμα αυτών των εκλογών λοιπόν δεν είναι το αν θα υπάρξει κάποια κοσμογονική αλλαγή, αλλά το πως θα διαχειριστεί το κάθε ένα από τα κόμματα εξουσίας τα θέματα που έχουμε μπροστά μας. Αν βραχυπρόθεσμα ο Σύριζα είναι πιθανό να «πληρώσει» αυτή την πολιτική επιλογή, μεσομακροπρόθεσμα θα τον ωφελήσει καθώς θα αυξήσει την αξιοπιστία του στο κεντρώο και το κεντροδεξιό κιοινό.