Προβοκάροντας με τις λέξεις

Ο οργανισμός παρακολούθησης γλωσσικών ιδιωμάτων ανακοίνωσε τις λέξεις που κατά τη γνώμη του «θα κυριαρχήσουν ανά τον κόσμο» τη χρονιά που ετοιμάζεται να ξεκινήσει. Παρά το ότι δυσκολεύτηκα να αντιληφθώ το «κυριαρχώ» για μια λέξη, δεν αντιστάθηκα στον πειρασμό να μάθω ποιες θα είναι αυτές οι λέξεις- φράσεις.

Έτσι, από ό,τι διάβασα «Είκοσι- έντεκα» αναμένεται να είναι το όνομα της νέας χρονιά, δίνοντας ένα ακόμη λαμπρό παράδειγμα αυτής της απαίσιας μόδας που ξεκίνησε το 2000 να μην αναφέρονται οι χιλιάδες στα ονόματα των ετών (βλ. το «2» εννοώντας το 2002 κλπ). Είναι δε παρακλάδι της «μόδας» που θέλει τις μεγάλες σε μέγεθος λέξεις/φράσεις με τις οποίες είμαστε εξοικειωμένοι (;) να τις κόβουμε σε μικρότερες.

Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δείχνει αισθητική αδιαφορία για το ορθώς ομιλείν και σε κάποιες αναζητά απλώς μια tribal πιστοποίηση- ένα σήμα αναγνώρισης ότι είμαστε μέλος μιας ομάδας. Παράδειγμα για την πρώτη περίπτωση αποτελεί η συνήθεια μιας φίλης να λέει ότι πάει στο “super” ενοώντας ότι θα πάει στο «super market», ενώ παράδειγμα για τη δεύτερη αποτελεί η ορολογία των δημοσιογράφων που κόβουν το «Ένωση» από το «Ευρωπαϊκή Ένωση» ή το «Μέγαρο» από το «Μέγαρο Μαξίμου».

Αφήνω όμως τον γλωσσικό μου γεροντοκορισμό κατά μέρος χάριν ενός άλλου- επίσης γλωσσικού- αλλά, κατ’ εμέ πιο αισιόδοξου μηνύματος, στο οποίο νομίζω έχω αναφερθεί και στο παρελθόν.

Περνούσα τις προάλλες από την Κυψέλη. Στη μέση του δρόμου διαφόρων εθνικοτήτων πιτσιρικάδες έπαιζαν μπάλα. Και βέβαια- ω του θαύματος- ρωσάκια, αλβανάκια, πακιστανάκια και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο χρησιμοποιούσαν την ελληνική για να συνεννοηθούν. Χρησιμοποιούσαν την ελληνική ως διεθνή γλώσσα.

Σκέφτηκα ότι αυτή η εποχή είναι η πρώτη μετά από πολλούς αιώνες που τα ελληνικά χρησιμοποιούνται για να ενώσουν διάφορους λαούς που θέλουν να επικοινωνήσουν και όχι για να ξεχωρίσουν τον Έλληνα και την ανώτερη καταγωγή του για την οποία η γλώσσα είναι από τις βασικές «αποδείξεις».
 
Οι διαφορετικές διάλεκτοι που θα εποικήσουν τα ελληνικά των επόμενων δεκαετιών θα κρατήσουν ζωντανή την καθομιλουμένη γλώσσα. Γιατί τότε μόνο μια γλώσσα είναι ζωντανή: όταν χρησιμοποιείται. Και όταν χρησιμοποιείται, (ανα)πλάθεται. Όσοι αποδίδουν στη γλωσσική «καθαρότητα» αυξημένη σημασία θα μπορούν να μαθαίνουν και μιλούν μια εναλλακτική της καθομιλουμένης.

Γούστο τους και καπέλο τους.