Room at the Top: Στα ψηλά τα σκαλοπάτια...
Ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλ... Πάλη ή πάλι; Υπήρξε μεγάλο θέμα για έναν κύκλο ανθρώπων κάποτε και πρέπει να πω ότι ρωτήθηκαν ακόμη και νεαροί καθοδηγητές χωρίς να λάβουμε μια στέρεη, απάντηση.
Ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλ... Πάλη ή πάλι; Υπήρξε μεγάλο θέμα για έναν κύκλο ανθρώπων κάποτε και πρέπει να πω ότι ρωτήθηκαν ακόμη και νεαροί καθοδηγητές χωρίς να λάβουμε μια στέρεη, αδιαμφισβήτητη απάντηση. Η λύση που δώσαμε τότε ήταν η γνωστή γηπεδική μέθοδος της λούπας: Εμπρός λαέ μη σκύβεις το κεφάλι, ο μόνος δρόμος είναι αντίσταση και πάλ(η)! Και πάλ(ι)! Εμπρός λαέ... κ.ο.κ. Λούπα, όπως μοιάζει και ο αγώνας του Τζο Λάμπτον να αφήσει τα αλώνια και να ζήσει στα σαλόνια, στο “Room at the Top” του βρετανού Τζακ Κλέιτον, απ' το, όχι και τόσο μακρινό, 1959.
Δεν ξέρω πόσο καιρό πήρε στους βρετανούς ν' ασχοληθούν με τα συμπλέγματα που η ταξική πάλη δημιούργησε στους ανθρώπους που φιλοδοξούσαν να απεμπλακούν απ' αυτήν. Σ' εκείνους, δηλαδή, που δοκίμασαν να δώσουν σάρκα και οστά στο όραμα μιας σταδιακής “ανοδικής κοινωνικής μετατόπισης” ή απλώς να αυτομολήσουν στην πλευρά της αριστοκρατίας ως υπεραισιόδοξοι αποστάτες, πριν φάνε τα μούτρα τους στην αντίπαλη εκδοχή του αυτοαποκλεισμού. Η δική μας κινηματογραφική συμβολή στη συζήτηση, πάντως, ήταν εκείνη του λούστρου που σπουδάζει ιατρική και το μήνυμα έλεγε “τα λεφτά δε φέρνουν την ευτυχία” και “η τιμή τιμή δεν έχει”. Νίκος Ξανθόπουλος. Νίκος Ξανθόπουλος. Νίκος Ξανθόπουλ...
Ο Τζο Λάμπτον είναι ένας επαρχιώτης, γόνος εργατών, που κατάφερε να σπουδάσει και να πάρει μια θέση δημοσίου υπαλλήλου στην ανώτερη ταξικά πολίχνη της περιοχής του. Είναι ευθυτενής, ωραίος, γεμάτος αυτοπεποίθηση, αδικαιολόγητη υπεροψία κι έναν αέρα που προμηνύει μια πανηγυρική διείσδυσή του στην τοπική υψηλή κοινωνία παρά το στίγμα της καταγωγής του. Βλέπει στην κόρη του τοπικού λεφτά, ένα τρόπαιο, συγχρόνως όμορφο και φορτισμένο με το τέλος των απωθημένων του. Φορτισμένο με το διακύβευμα μιας διπλής νίκης κόντρα στο περιβάλλον του που τον κρατάει πίσω και στο περιβάλλον της κοπέλας που δεν τον αφήνει να πάει μπροστά. Κάτι σαν την εκπληκτική σκηνή στο “Austin Powers” όπου ο ήρωας προσπαθεί να κάνει αναστροφή με το ηλεκτροκίνητο όχημά του σε έναν στενό διάδρομο (!).
Η ταινία του Τζακ Κλέιτον δεν επιχειρεί να ανατρέψει τα κλισέ ή να εμφυσήσει ψευδαισθήσεις του τύπου “μπορούμε να ζήσουμε όλοι ειρηνικά αν προσπαθήσουμε λίγο περισσότερο”. Η ειρήνη δεν έχει να κάνει με την παντελή απουσία συγκρούσεων. Ο Τζο Λάμπτον μοιάζει πολύ οικείος ακόμη και σήμερα. Σήμερα που η λέξη πόλεμος εκτοξεύεται για πλάκα στους δρόμους καθαγιασμένη απ' τη μεταφορική της σημασία. Μέτωπο υπάρχει για τον Τζο, αλλά είναι σε ένα μεγάλο βαθμό εσωτερικό. Νιώθει παγιδευμένος στην καταγωγή του, νιώθει ότι η ελευθερία του υπονομεύεται απ' το ταβάνι στην ανέλιξή του που συνεπάγεται εκείνη. Καταλαβαίνει ότι όσο ακμαίος και ικανός κι αν αποδειχθεί, με τους συγκεκριμένους κανόνες, η θέση στο ρετιρέ δεν κερδίζεται, αλλά κληρονομείται. Είναι οργισμένος και θέλει αυτό που του κλέβουν. Το δικαίωμα όχι απλώς να προσπαθήσει, αλλά και να φτάσει εκεί.
Οι δημιουργοί τον τοποθετούν ανάμεσα σε δυο γυναίκες. Η μία εκπληρώνει την αντρική του φύση κι η άλλη τη φιλοδοξία του. Με τη μία είναι ο εαυτός του και με την άλλη αυτός που θά 'θελε να είναι. Η διαφορά όμως δεν είναι και τόσο διακριτή. Όταν το μέτωπο γίνεται προσωπικό κι ο αγώνας αποκτά πραγματικά διακυβεύματα και απρόβλεπτες απώλειες, τότε είναι που ο χαρακτήρας του Τζο δοκιμάζεται πραγματικά. Σ' αυτό το τρίο χαρακτήρων, πραγματικά αξιομνημόνευτη είναι η υπέροχη Σιμόν Σινιορέ, που εισβάλλει στο απόλυτα βρετανικό σκηνικό και το κατακτά χωρίς να χύσει στάλα ιδρώτα. Και μάλιστα δίπλα σε έναν εκπληκτικο Λόρενς Χάρβεϊ που, υποπτεύομαι, δεν ξανάφτασε ποτέ σε παρόμοια ερμηνεία στην καριέρα του. Η Σινιορέ πήρε το Όσκαρ εκείνη τη χρονιά, αλλά η ταινία του Κλέιτον αξίζει περισσότερης προσοχής για όλους τους παραπάνω λόγους.
Το “Room at the Top” ανήκει σε μια τάση του βρετανικού σινεμά και θεάτρου της δεκαετίας του '60, που είχε το θέμα του αντίκτυπου της ταξικής πάλης στη βρετανική κοινωνία και τους “νεαρούς οργισμένους άντρες” στο επίκεντρο της θεματολογίας του (kitchen sink). Είναι μια καλοστημένη και καλογραμμένη ταινία με υπέροχες ερμηνείες και διαχρονικό ενδιαφέρον.
