They Shoot Horses Don't They? Χόρεψε άλογό μου...
Έχω έναν φίλο που βλέπει πολύ μπροστά. Ή πολύ πίσω. Μέσα στην κρίση και το επικείμενο σφίξιμο αποφάσισε να μάθει να χορεύει σουίνγκ.
Έχω έναν φίλο που βλέπει πολύ μπροστά. Ή πολύ πίσω. Μέσα στην κρίση και το επικείμενο σφίξιμο αποφάσισε να μάθει να χορεύει σουίνγκ. Εντάξει, το πιθανότερο είναι ότι το έκανε για αναψυχή, για τα γκομενάκια ή ακόμη και γιατί του αρέσουν τα εφαρμοστά ρούχα. Αλλά, απ' την άλλη, δεν αποκλείεται να χτίζει τη φόρμα του σε περίπτωση που χρειαστεί να λάβει μέρος σε μαραθώνιο χορού. Όπως εκείνος που έστησε ο Σίντνεϋ Πόλακ το 1969 σε μια ταινία για την απελπισία, για το κραχ και τις συνέπειές του.
Το “They Shoot Horses Don't They?” είναι η ανασκόπηση ενός θεάματος που σήμερα θα αποκαλούσαμε “ριάλιτι”. Μόνο που το συγκεκριμένο θέαμα δεν το βλέπουν στην τηλεόραση και δεν προσομοιώνεται την πραγματικότητα. Είναι η πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που σχηματοποιείται απ' το ανελέητο οικονομικό κραχ, τη γνήσια (κι όχι επίπλαστη, προϊόν ανικανοποίητης ματαιοδοξίας) απελπισία που οδηγεί τους ανθρώπους στην εθελούσια ξεφτίλα κι απ' την ανερυθρίαστη εκμετάλλευσή τους στα χέρια των, ισόποσα απελπισμένων, διοργανωτών.
Οι χορευτές ποντάρουν και τη ζωή τους ακόμη γιατί δεν έχουν τίποτε άλλο να χάσουν. Οι θεατές περνούν την ώρα τους μακριά απ' τη μιζέρια του κραχ με αντάλλαγμα κάτι ψίχουλα. Οι διοργανωτές ελπίζουν ότι αυτά τα ψίχουλα θα τους κρατήσουν λίγο πιο ασφαλείς απ' τους υπόλοιπους. Οι όροι συμμετοχής είναι εξωπραγματικοί και πέρα απ' τις ανθρώπινες δυνατότητες. Θα νικήσει όποιος τις ξεπεράσει, ίσως και κανένας. Σίγουρα κανένας. Είναι αδύνατο να υπάρξει νικητής από μια τέτοια εξουθενωτική, απάνθρωπη δοκιμασία, μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό συλλογικής ήττας.
Ο Πόλακ το γνωρίζει και δεν προσπαθεί να το ανατρέψει για να μας χαριστεί. Ο τίτλος του είναι η μισή ταινία και φροντίζει να τον δικαιολογήσει απόλυτα, στήνοντας ένα ηθικό υπόβαθρο όπου μια τέτοια ερώτηση στέκεται μόνο ως ρητορική. “Σκοτώνουν τ' άλογα όταν γεράσουν;” Το γήρας δεν είναι άλλο από την κούραση, την παραίτηση και τη σιχαμάρα για όσα έχει δει κανείς σ' ένα μαραθώνιο χωρίς ορατό τερματισμό.
Η ταινία είναι εξουθενωτική και αναπόφευκτα καταθλιπτική. Το αδιέξοδο της υπόθεσης γίνεται όλο και πιο ασφυκτικό κι οι ήρωες μοιάζουν όλο και πιο καταδικασμένοι. Οι ερμηνείες είναι σε πλήρη αρμονία με την ατμόσφαιρα (με μπόνους έναν σωσία του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ) κι οι ηθοποιοί μοιάζουν κουρασμένοι πριν καν ξεκινήσουν. Το θλιβερό είναι ότι ο Πόλακ δε φωτογράφιζε το παρελθόν, αλλά το μέλλον...
Το “They Shoot Horses Don't They?” είναι η ανασκόπηση ενός θεάματος που σήμερα θα αποκαλούσαμε “ριάλιτι”. Μόνο που το συγκεκριμένο θέαμα δεν το βλέπουν στην τηλεόραση και δεν προσομοιώνεται την πραγματικότητα. Είναι η πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που σχηματοποιείται απ' το ανελέητο οικονομικό κραχ, τη γνήσια (κι όχι επίπλαστη, προϊόν ανικανοποίητης ματαιοδοξίας) απελπισία που οδηγεί τους ανθρώπους στην εθελούσια ξεφτίλα κι απ' την ανερυθρίαστη εκμετάλλευσή τους στα χέρια των, ισόποσα απελπισμένων, διοργανωτών.
Οι χορευτές ποντάρουν και τη ζωή τους ακόμη γιατί δεν έχουν τίποτε άλλο να χάσουν. Οι θεατές περνούν την ώρα τους μακριά απ' τη μιζέρια του κραχ με αντάλλαγμα κάτι ψίχουλα. Οι διοργανωτές ελπίζουν ότι αυτά τα ψίχουλα θα τους κρατήσουν λίγο πιο ασφαλείς απ' τους υπόλοιπους. Οι όροι συμμετοχής είναι εξωπραγματικοί και πέρα απ' τις ανθρώπινες δυνατότητες. Θα νικήσει όποιος τις ξεπεράσει, ίσως και κανένας. Σίγουρα κανένας. Είναι αδύνατο να υπάρξει νικητής από μια τέτοια εξουθενωτική, απάνθρωπη δοκιμασία, μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό συλλογικής ήττας.
Ο Πόλακ το γνωρίζει και δεν προσπαθεί να το ανατρέψει για να μας χαριστεί. Ο τίτλος του είναι η μισή ταινία και φροντίζει να τον δικαιολογήσει απόλυτα, στήνοντας ένα ηθικό υπόβαθρο όπου μια τέτοια ερώτηση στέκεται μόνο ως ρητορική. “Σκοτώνουν τ' άλογα όταν γεράσουν;” Το γήρας δεν είναι άλλο από την κούραση, την παραίτηση και τη σιχαμάρα για όσα έχει δει κανείς σ' ένα μαραθώνιο χωρίς ορατό τερματισμό.
Η ταινία είναι εξουθενωτική και αναπόφευκτα καταθλιπτική. Το αδιέξοδο της υπόθεσης γίνεται όλο και πιο ασφυκτικό κι οι ήρωες μοιάζουν όλο και πιο καταδικασμένοι. Οι ερμηνείες είναι σε πλήρη αρμονία με την ατμόσφαιρα (με μπόνους έναν σωσία του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ) κι οι ηθοποιοί μοιάζουν κουρασμένοι πριν καν ξεκινήσουν. Το θλιβερό είναι ότι ο Πόλακ δε φωτογράφιζε το παρελθόν, αλλά το μέλλον...
