Περί ψυχολογίας και δρ Έρβιν
Επειδή το προηγούμενο post για τον κ. Γιάλομ προκάλεσε αρκετά σχόλια, ο Ιοβόλος επανέρχεται με εμπρηστικές (;) απόψεις περί ψυχολογίας και... επιστημοσύνης.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Επειδή το προηγούμενο post για τον κ. Γιάλομ προκάλεσε αρκετά σχόλια, ο Ιοβόλος επανέρχεται.
Κατ΄ αρχάς να ξεκαθαρίσω ότι δε θεωρώ την ψυχολογία επιστήμη και η άποψή μου για όσους ασχολούνται σοβαρά για αυτήν είναι ότι βαυκαλίζονται. Και καλά να βαυκαλίζονται. Επικίνδυνο δεν είναι, ούτε και ανήθικο. Επικίνδυνο και ανήθικο γίνεται όταν οι επαγγελματίες αυτοί ισχυρίζονται ότι με τις γνώσεις και τις σπουδές τους- όχι με την κοινή νοημοσύνη ή την συνήθη καλή διάθεση ενός συνανθρώπου προς έναν άλλο- μπορούν να βοηθήσουν.
Γιατί για να λες ότι στο πανεπιστήμιο έμαθες μεθόδους για να αναλύεις ένα τόσο απύθμενα απρόβλεπτο δεδομένο όσο η ανθρώπινη ψυχή, σημαίνει είτε ότι θεωρείς πως οι ανθρώπινες συμπεριφορές μπαίνουν σε συγκεκριμένες νόρμες (έστω και πολυπληθείς), είτε ότι η διαδαχή που δέχθηκε ήταν τόσο πλήρης ώστε να μπορείς πια να αντιλαμβάνεσαι κάθε διαφορά στην ψυχολογική κατάσταση ενός ανθρώπου, να αποκωδικοποιείς τις επιπτώσεις στο χαρακτήρα του.
Για να μην μιλήσω για φιλοσοφικά ζητήματα των οποίων άπτεται αυτή η βιοποριστική συμβουλευτική, η αξία των οποίων μπορεί να μην έχει προσδιοριστεί από την ιστορία της σκέψης, αλλά μοιάζει να είναι γνωστή στους "θεραπευτές". "Πρέπει να διεκδικείς τα πράγματα που σου αναλογούν", "δεν πρέπει να φοβάσαι την αλήθεια", "ζήσε τη ζωή σου" κλπ, κλπ.
Προφανώς και υπάρχουν πολλά επαγγέλματα- για να μην πω τα περισσότερα- που το σφάλμα κρίσης ή η ημιτελής εργασία ανακύπτει τακτικότατα κατά την παροχή των υπηρεσιών. Αλλά πρώτον, επίσης στα περισσότερα από υπάρχει η βάσιμη πιθανότητα τα πράγματα όντως να γίνουν σωστά και δεύτερον και σημαντικότερον, κανένα άλλο επάγγελμα δεν εξαγγέλλει τη «θεραπεία της ψυχής».
Ασφαλώς και υπάρχουν αληθείς μαρτυρίες για ανθρώπους που βοηθήθηκαν από ψυχολόγους και για άλλους που μια ψυχοθεραπεία άλλαξε τη ζωή τους. Οι περισσότεροι μάλιστα που έχουν περάσει από τη διαδικασία αυτή θεωρούν ότι τους έκανε καλό.
Για το ότι η ψυχοθεραπεία ή η ψυχολογία της μουσικής ή όποια άλλη παρόμοια μαγγανεία άλλαξε τη ζωή ενός ανθρώπου, δεν θα διαφωνήσω. Άλλωστε τη ζωή μας την αλλάζει ό,τι και αν κάνουμε: Από το να κάνουμε μια βαθειά εξομολόγηση σε ένα φίλο, από το να πάρουμε κατοικίδιο ή να μετακομίσουμε στην επαρχία. Το κατά πόσον η αλλαγή αυτή είναι προς το καλύτερο (έναντι οποιασδήποτε άλλης εναλλακτικής δραστηριότητας) δε μπορούμε να το ξέρουμε μια που ένα πράγμα μπορούμε μόνο να ζήσουμε τη φορά- τουλάχιστον στη διάσταση που αντιλαμβανόμαστε.
Εν ολίγοις δεν θεωρώ a priori ότι οποιαδήποτε σειρά συνεδριών με ένα «ψυχολόγο» ή «ψυχοθεραπευτή» αποκλείεται να είναι ωφέλιμη, χρήσιμη ή ακόμα και διασκεδαστική και ανακουφιστική.
Θεωρώ όμως ότι αυτή η επιτυχία είναι συμπτωματική και εξαρτάται αφενός από τους χαρακτήρες και την ψυχική διάθεση του «θεραπευτή» και του «θεραπευόμενου» και αφετέρου από τη μεταξύ τους σχέση και τις άπειρες μικρές ή μεγαλύτερες λεπτομέρειες που μπορεί να επηρέασαν τη διάθεσή τους σε κάθε μία από τις συναντήσεις τους (π.χ. καυγάς με τον/την σύντροφο το προηγούμενο βράδι, ερωτική απογοήτευση κλπ).
Είναι σα να μπορεί να πει κάποιος ζωγράφος ότι σίγουρα ο πίνακας που θα αρχίσει να ζωγραφίζει θα ωφελήσει την αισθητική αυτού που τον παρήγγειλε. Μπορεί να γίνει έτσι, μπορεί και όχι.
Είναι ακριβώς εξαιτίας αυτής της αβεβαιότητας που η ψυχολογία είναι στην καλύτερη περίπτωση τέχνη και σε καμία περίπτωση «επιστήμη».
Γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι μπορώ να εκτιμήσω το περιεχόμενο όσων γράφει ο Γιάλομ μέχρι ενός σημείο και όχι παραπάνω. Θεωρώ μάλιστα ανήθικο να μην αποκαλύπτει κανείς ότι τα όσα «συμβουλεύει» το κοινό μέσα από το πρόσχημα λογοτεχνικών μύθων, είναι στην πραγματικότητα ευχές. Τρυφερές και καλοπροαίρετες ίσως, αλλά ευχές. Η επιστήμη και η ασφαλής γνώση, μένουν κάπου αλλού.
Υ.Γ. Αγαπητή a?, πάντα εκτιμώ μια καλή σοφιστεία! Επί της ουσίας και αν όντως έχεις απορία, στο πρώτο του βιβλίο που διάβασα, το "Νίτσε", σχημάτισα μια πρώτη γνώμη και με το "Στο Ντιβάνι" την επιβεβαίωσα. Θα συμφωνήσεις ίσως μαζί μου πως μια επιβεβαιωμένη άποψη είναι εγκυρότερη από μια πρόχειρη, ειδικά αν αυτός που την/τις φέρει πρόκειται να τις δημοσιοποιήσει.
Σε κάθε περίπτωση, δεν ισχυρίστηκα ότι τα βιβλία του Γιάλομ είνα "απαίσια" και "βαρετά" ή "δυσανάγνωστα". Αυτά που λέει είναι περιορισμένης, κατ΄εμέ, αξίας και κυρίως η ίδια η περσόνα για την οποία είχαμε και τις ουρές στο Μέγαρο. Κατά τα λοιπά, παιδιά, περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα.
Κατ΄ αρχάς να ξεκαθαρίσω ότι δε θεωρώ την ψυχολογία επιστήμη και η άποψή μου για όσους ασχολούνται σοβαρά για αυτήν είναι ότι βαυκαλίζονται. Και καλά να βαυκαλίζονται. Επικίνδυνο δεν είναι, ούτε και ανήθικο. Επικίνδυνο και ανήθικο γίνεται όταν οι επαγγελματίες αυτοί ισχυρίζονται ότι με τις γνώσεις και τις σπουδές τους- όχι με την κοινή νοημοσύνη ή την συνήθη καλή διάθεση ενός συνανθρώπου προς έναν άλλο- μπορούν να βοηθήσουν.
Γιατί για να λες ότι στο πανεπιστήμιο έμαθες μεθόδους για να αναλύεις ένα τόσο απύθμενα απρόβλεπτο δεδομένο όσο η ανθρώπινη ψυχή, σημαίνει είτε ότι θεωρείς πως οι ανθρώπινες συμπεριφορές μπαίνουν σε συγκεκριμένες νόρμες (έστω και πολυπληθείς), είτε ότι η διαδαχή που δέχθηκε ήταν τόσο πλήρης ώστε να μπορείς πια να αντιλαμβάνεσαι κάθε διαφορά στην ψυχολογική κατάσταση ενός ανθρώπου, να αποκωδικοποιείς τις επιπτώσεις στο χαρακτήρα του.
Για να μην μιλήσω για φιλοσοφικά ζητήματα των οποίων άπτεται αυτή η βιοποριστική συμβουλευτική, η αξία των οποίων μπορεί να μην έχει προσδιοριστεί από την ιστορία της σκέψης, αλλά μοιάζει να είναι γνωστή στους "θεραπευτές". "Πρέπει να διεκδικείς τα πράγματα που σου αναλογούν", "δεν πρέπει να φοβάσαι την αλήθεια", "ζήσε τη ζωή σου" κλπ, κλπ.
Προφανώς και υπάρχουν πολλά επαγγέλματα- για να μην πω τα περισσότερα- που το σφάλμα κρίσης ή η ημιτελής εργασία ανακύπτει τακτικότατα κατά την παροχή των υπηρεσιών. Αλλά πρώτον, επίσης στα περισσότερα από υπάρχει η βάσιμη πιθανότητα τα πράγματα όντως να γίνουν σωστά και δεύτερον και σημαντικότερον, κανένα άλλο επάγγελμα δεν εξαγγέλλει τη «θεραπεία της ψυχής».
Ασφαλώς και υπάρχουν αληθείς μαρτυρίες για ανθρώπους που βοηθήθηκαν από ψυχολόγους και για άλλους που μια ψυχοθεραπεία άλλαξε τη ζωή τους. Οι περισσότεροι μάλιστα που έχουν περάσει από τη διαδικασία αυτή θεωρούν ότι τους έκανε καλό.
Για το ότι η ψυχοθεραπεία ή η ψυχολογία της μουσικής ή όποια άλλη παρόμοια μαγγανεία άλλαξε τη ζωή ενός ανθρώπου, δεν θα διαφωνήσω. Άλλωστε τη ζωή μας την αλλάζει ό,τι και αν κάνουμε: Από το να κάνουμε μια βαθειά εξομολόγηση σε ένα φίλο, από το να πάρουμε κατοικίδιο ή να μετακομίσουμε στην επαρχία. Το κατά πόσον η αλλαγή αυτή είναι προς το καλύτερο (έναντι οποιασδήποτε άλλης εναλλακτικής δραστηριότητας) δε μπορούμε να το ξέρουμε μια που ένα πράγμα μπορούμε μόνο να ζήσουμε τη φορά- τουλάχιστον στη διάσταση που αντιλαμβανόμαστε.
Εν ολίγοις δεν θεωρώ a priori ότι οποιαδήποτε σειρά συνεδριών με ένα «ψυχολόγο» ή «ψυχοθεραπευτή» αποκλείεται να είναι ωφέλιμη, χρήσιμη ή ακόμα και διασκεδαστική και ανακουφιστική.
Θεωρώ όμως ότι αυτή η επιτυχία είναι συμπτωματική και εξαρτάται αφενός από τους χαρακτήρες και την ψυχική διάθεση του «θεραπευτή» και του «θεραπευόμενου» και αφετέρου από τη μεταξύ τους σχέση και τις άπειρες μικρές ή μεγαλύτερες λεπτομέρειες που μπορεί να επηρέασαν τη διάθεσή τους σε κάθε μία από τις συναντήσεις τους (π.χ. καυγάς με τον/την σύντροφο το προηγούμενο βράδι, ερωτική απογοήτευση κλπ).
Είναι σα να μπορεί να πει κάποιος ζωγράφος ότι σίγουρα ο πίνακας που θα αρχίσει να ζωγραφίζει θα ωφελήσει την αισθητική αυτού που τον παρήγγειλε. Μπορεί να γίνει έτσι, μπορεί και όχι.
Είναι ακριβώς εξαιτίας αυτής της αβεβαιότητας που η ψυχολογία είναι στην καλύτερη περίπτωση τέχνη και σε καμία περίπτωση «επιστήμη».
Γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι μπορώ να εκτιμήσω το περιεχόμενο όσων γράφει ο Γιάλομ μέχρι ενός σημείο και όχι παραπάνω. Θεωρώ μάλιστα ανήθικο να μην αποκαλύπτει κανείς ότι τα όσα «συμβουλεύει» το κοινό μέσα από το πρόσχημα λογοτεχνικών μύθων, είναι στην πραγματικότητα ευχές. Τρυφερές και καλοπροαίρετες ίσως, αλλά ευχές. Η επιστήμη και η ασφαλής γνώση, μένουν κάπου αλλού.
Υ.Γ. Αγαπητή a?, πάντα εκτιμώ μια καλή σοφιστεία! Επί της ουσίας και αν όντως έχεις απορία, στο πρώτο του βιβλίο που διάβασα, το "Νίτσε", σχημάτισα μια πρώτη γνώμη και με το "Στο Ντιβάνι" την επιβεβαίωσα. Θα συμφωνήσεις ίσως μαζί μου πως μια επιβεβαιωμένη άποψη είναι εγκυρότερη από μια πρόχειρη, ειδικά αν αυτός που την/τις φέρει πρόκειται να τις δημοσιοποιήσει.
Σε κάθε περίπτωση, δεν ισχυρίστηκα ότι τα βιβλία του Γιάλομ είνα "απαίσια" και "βαρετά" ή "δυσανάγνωστα". Αυτά που λέει είναι περιορισμένης, κατ΄εμέ, αξίας και κυρίως η ίδια η περσόνα για την οποία είχαμε και τις ουρές στο Μέγαρο. Κατά τα λοιπά, παιδιά, περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα.
