Η επανάσταση θα μεταδοθεί τελικά
Είδα την επανάσταση απ' την τηλεόρασή μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν πηγαίνω πια σε πορείες (όχι γιατί δεν τις εγκρίνω, αλλά μάλλον δεν είμαι τόσο αυθόρμητος και δεν αγανακτώ πια πολύ εύκολα)...
Είδα την επανάσταση απ' την τηλεόρασή μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν πηγαίνω πια σε πορείες (όχι γιατί δεν τις εγκρίνω, αλλά μάλλον δεν είμαι τόσο αυθόρμητος και δεν αγανακτώ πια πολύ εύκολα), όπως δε βλέπω και τηλεόραση, οπότε η ευκαιρία να δω μέσα απ' τα ελληνικά μίντια τις αντιδράσεις όλων των εκπροσώπων όλων των εξουσιών (μικρών και μεγάλων) καθώς και την ίδια την κάλυψη του γεγονότος με παρέσυρε και κόλλησα στο όργιο παραμελώντας σχεδόν τα πάντα.
Ντρέπομαι γι' αυτό, αλλα θα ήθελα πριν αραδιάσω μερικές πρόχειρες (αλλά όχι αυθόρμητες) σκέψεις να παραθέσω μια απλοϊκή, παιδαριώδη παραβολή, που όμως οι ενήλικες που σοκαρίστηκαν απ' όσα έγιναν ή δεν έχουν αντιληφθεί το νόημά της ή γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πώς να το εκμεταλλευτούν. Οι άνθρωποι και οι ζωές τους είναι, πολύ περισσότερο στο σημερινό κόσμο από ποτέ, συγκοινωνούντα δοχεία. Όταν το ένα γεμίζει κάποιο άλλο αδειάζει. Η χαρά του ενός είναι ο πόνος κάποιου άλλου, η κοτερομαρίνα του ενός η παραγκούπολη κάποιου άλλου κ.ο.κ. Αυτό το ευκόλως παρατηρήσιμο γεγονός επιλέγουμε ο καθένας είτε να το ξεχνάμε αφήνωντας το δοχείο μας να ξεχειλίζει είτε να το θυμόμαστε ρίχνοντας νερό σε διπλανά δοχεία προς εξισορρόπηση είτε να κάνουμε την πάπια, κρατώντας τα μίνιμουμ προσχήματα όσον αφορά τη στάθμη του δικού μας δοχείου. Όλοι όμως συμμετέχουμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Έχοντας αυτό υπ' όψιν ορίστε μερικές παρατηρήσεις απ' το κάψιμο (το δικό μου εννοώ) των τελευταίων ημερών:
- Η αντανακλαστική απόρριψη της τηλεοπτικής κάλυψης ως υπερβολικής και ύποπτης διογκωμένων εντυπώσεων δεν έχει νόημα μετά την έκταση που πήραν τα γεγονότα. Αν αυτό που θέλαμε ήταν να σοκαριστεί η μερίδα εκείνη της κοινωνίας μας που δεν ήταν παρούσα είτε για αντικειμενικούς είτε για προσωπικούς λόγους, τότε η υπερβολή των καναλιών κατάφερε ακριβώς αυτό που όλες οι φωτιές του κόσμου δε θα είχαν καταφέρει. Να τραβήξει την προσοχή στο πλάνο και όχι σε όσα είναι γύρω απ' αυτό, στις φλόγες και όχι στους ανθρώπους που ατάραχοι τις φωτογράφιζαν με τα κινητά τους. Παράλληλα βέβαια, τα κανάλια εκμεταλλεύτηκαν σε γελοίο βαθμό την ευκαιρία της εξιλέωσης για παλιότερα αμαρτήματά τους, την μονίμως ελλειπή και μονόπλευρη πληροφόρηση σε σχέση με την κατάχρηση εξουσίας από κάποιους.
- Το μεσοβέζικο, υπεροπτικό χαμόγελο κι η θριαμβολογία εκείνης της μερίδας της αντιπολίτευσης που υποτίθεται ότι είχε προβλέψει όλα αυτά που έγιναν ήταν απ' τις πιο ενοχλητικές εικόνες αυτών των ημερών. Μαρτυρά ένα αξεπέραστο κόμπλεξ της ηγεσίας της ευρύτερης αριστεράς που χαίρεται που είχε δίκιο (σιγά την πρόβλεψη) αντί να συνοφρυώνεται απέναντι στο τι σημαίνει αυτό, κάνει πάρτι αντί για μνημόσυνες ολονυχτίες και διεκδικεί αυθαίρετα και αξιωματικά τη νεολαία ως δική της. Απ' την άλλη αντιδρά και μιλά με όλα τα κλισέ που περιμένει κανείς από μια οποιαδήποτε ηγεσία κόμματος στη θέση της, καταδεικνύει την ανεπάρκεια των εχθρών της και αναδεικνύει το δικό της μεγαλείο στην πιο ακατάλληλη ώρα. Παρ' ότι είναι η μόνη που θα μπορούσε ίσως, ως ανερχόμενη δύναμη, να υπερβεί τον εαυτό της ως κόμμα. Τα υπόλοιπα κόμματα απλώς έπιασαν το αναμενόμενα χαμηλό σκορ και συνέβαλλαν σ' έναν ακόμη θρίαμβο του «ο καθένας για τον εαυτό του» κι ας καεί το σύμπαν. Ύστερα φταίει ο μαγαζάτορας που κλωτσάει τη μολότωφ στο πεζοδρόμιο του διπλανού για να σώσει το δικό του.
- Είναι απίστευτο το πώς όλοι οι δημοσιογράφοι, πολιτικοί και σελέμπριτιζ πήραν ευχαρίστως το βήμα που τους δόθηκε κι επιδόθηκαν σε μια συγκινησιοθηρική ηθικολογία και δήθεν ειλικρινή ενδοσκόπηση γύρω απ' τον καταραμένο υλισμό, το αβέβαιο μέλλον της νεολαίας μας, τις αμαρτίες των γονέων που παιδεύουσι τα τέκνα, πήραμε τη ζωή μας λάθος, ή στραβός ειν' ο γυαλός ή στραβά αρμενίζουμε κι άλλα τέτοια βαθυστόχαστα. Οι ίδιοι ξόδευαν (και θα το ξανακάνουν) μισθούς ολόκληρους σε βραδινές εξορμήσεις, έστηναν επιχειρήσεις σε μια νύχτα πάνω στο σελέμπριτι στάτους τους και πουλούσαν αέρα σε κάθε ευκαιρία που τους δινόταν εκείνες τις εποχές των παχιών αγελάδων και των ευνουχισμένων ταύρων. Υποθέτω, ως φύσει αισιόδοξος, πως όσοι επέλεξαν να μην εμφανιστούν όντως έσκυψαν το κεφάλι και σκέφτηκαν λιγάκι τι θα πουν αν ποτέ κληθούν να κάνουν κύρηγμα απ' την τηλεόραση.
- Ο καταραμένος υλισμός διαθέτει την εξής διαφορά με την αγία πνευματικότητα. Τα υλικά αγαθά είναι εφήμερα ενώ τα πνευματικά διαχρονικά. Αυτό το φαινομενικό τους μειονέκτημα όμως είναι δυνητικά και το πλεονέκτημά τους. Αν δεν έχει κανένα σοβαρό και διαχρονικό αντίκτυπο στη ζωή μας η απόλυτη ύπαρξή τους (και όσων συμβολίζουν) τότε δεν έχει ούτε η καταστροφή τους (παρά μόνο συμβολική). Από ένα σημείο και μετά μια συμβολική καταστροφή χάνει πλήρως το νόημά της. Όλοι θυμούνται τον μοναχό που αυτοπυρπολήθηκε στο Βιετνάμ. Κανένας δε θα τον θυμόταν αν το έκαναν όλοι, κανένας δε θυμάται όσους πυρπολούν άλλους.
- Ενοχλητικό ήταν και το κίνημα του ίντερνετ, που επιδόθηκε σ' έναν ανταγωνισμό για το ποιος θα βγάλει τις καλύτερες φωτογραφίες, θα τραβήξει τα καλύτερα βίντεο, θα γράψει τους πιο συγκινητικούς επικήδειους και θα ιδρύσει το πιο πολυπληθές γκρουπ στο facebook κατά της ξαφνικής (απ' ότι φαίνεται για κάποιους) έξαρσης της κρατικής βίας. Είναι για γέλια ή για κλάμματα ότι το μεσημέρι της Κυριακής μου ήρθε πρόσκληση απ' τον ίδιο χρήστη για δύο γκρουπ συγχρόνως, το ένα είχε τίτλο «Θάνατος στο μπάτσο κ.λ.π» και το άλλο «Γεωργία Βασιλειάδου»; Η ευκολία με την οποία ξεσηκώνεται ο χρήστης του διαδικτύου, μέσα στο διαδίκτυο, είναι εντυπωσιακή. Θυμήθηκα τον Τζορτζ Ρομέρο που σε μια συνέντευξή του είχε πει, «Αν ο Χίτλερ έκανε σήμερα ένα μπλογκ θα μάζευε στρατό οπαδών σε λίγες μόνο μέρες αντί για χρόνια.» Παρέλειψε να συνεχίσει όμως ότι κανείς δε θα έκανε τίποτε παραπάνω απ' το να τον λινκάρει κι έτσι ο Χίτλερ θα έμενε ένας απλός δημοφιλής μπλόγκερ. Να μια δικλείδα ασφαλείας που μου είχε διαφύγει.
- Η αποκαλούμενη και ως εξέγερση είναι προφανώς ένα ξέσπασμα που απ' ό,τι λένε οι «ειδικοί» περίμενε ν' ανοίξει μια βαλβίδα για να εκδηλωθεί. Λογικό αφού κάθε κοινωνία είναι σα ζωντανός οργανισμός και αργά ή γρήγορα περνάει τέτοιες περιόδους κρίσης κι εκτόνωσης. Όσο χρήσιμο όμως κι αν είναι ένα ξέσπασμα δεν αποτελεί παραγωγή συγκροτημένης σκέψης ούτε καν παραγωγική δράση, απλώς καθαρίζει το τοπίο και κάνει το έδαφος πρόσφορο για αναθεωρήσεις, διορθώσεις, αλλαγές και κυρίως συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων δηλαδή όλων μας. Οπότε η πραγματικά κρίσιμη περίοδος είναι εκείνη που ακολουθεί ένα τέτοιο γεγονός, όπου και θ' αποδειχθεί ποιοι είναι εκείνοι που έχουν πραγματικά σοκαριστεί κι αν θα επιδοθούν σε μια ειλικρινή προσπάθεια ανοδιοργάνωσης. Καλό ε;
- Η προηγούμενη σκέψη δεν πάει μόνο στην εξουσία αλλά και στον απλό καθημερινό πολίτη που μονίμως του φταίει κάποιος άλλος. Γιατί οι εξουσίες έχουν αποδείξει πόσο ευπροσάρμοστες είναι και πόσο εύκολα μπορούν, τηρώντας κάποια προσχήματα, να καθυσηχάσουν τους πάντες κι ο κύκλος ν΄αρχίσει απ' την αρχή μέχρι να σοκαριστούμε ξανά απ' την αγανάκτηση της επόμενης νεολαίας. Για ν' αλλάξει η νοοτροπία ενός ολόκληρου πλήθους χρειάζεται πολύ χρόνο και πρέπει κι ο μέσος άνθρωπος ν' αρχίσει να λέει όχι στο επιπλέον νερό, ν' αφήνει λίγο αέρα στο δοχείο του για να μην πνιγεί όσο ο άλλος πεθαίνει της δίψας. Γλυκανάλατο σχόλιο το ξέρω, αλλά γλυκανάλατοι είμαστε κι εμείς στις αποφάσεις και τις υποσχέσεις μας. Και κάτι πρέπει να κάνουμε για να μην καταντήσουμε σα μετανοημένοι κι ενοχικοί σελέμπριτιζ σε αποτοξίνωση απ' τη χλιδή.
Άντε και καλά μυαλά στο επόμενο καταναλωτικό όργιο!
Ντρέπομαι γι' αυτό, αλλα θα ήθελα πριν αραδιάσω μερικές πρόχειρες (αλλά όχι αυθόρμητες) σκέψεις να παραθέσω μια απλοϊκή, παιδαριώδη παραβολή, που όμως οι ενήλικες που σοκαρίστηκαν απ' όσα έγιναν ή δεν έχουν αντιληφθεί το νόημά της ή γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πώς να το εκμεταλλευτούν. Οι άνθρωποι και οι ζωές τους είναι, πολύ περισσότερο στο σημερινό κόσμο από ποτέ, συγκοινωνούντα δοχεία. Όταν το ένα γεμίζει κάποιο άλλο αδειάζει. Η χαρά του ενός είναι ο πόνος κάποιου άλλου, η κοτερομαρίνα του ενός η παραγκούπολη κάποιου άλλου κ.ο.κ. Αυτό το ευκόλως παρατηρήσιμο γεγονός επιλέγουμε ο καθένας είτε να το ξεχνάμε αφήνωντας το δοχείο μας να ξεχειλίζει είτε να το θυμόμαστε ρίχνοντας νερό σε διπλανά δοχεία προς εξισορρόπηση είτε να κάνουμε την πάπια, κρατώντας τα μίνιμουμ προσχήματα όσον αφορά τη στάθμη του δικού μας δοχείου. Όλοι όμως συμμετέχουμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Έχοντας αυτό υπ' όψιν ορίστε μερικές παρατηρήσεις απ' το κάψιμο (το δικό μου εννοώ) των τελευταίων ημερών:
- Η αντανακλαστική απόρριψη της τηλεοπτικής κάλυψης ως υπερβολικής και ύποπτης διογκωμένων εντυπώσεων δεν έχει νόημα μετά την έκταση που πήραν τα γεγονότα. Αν αυτό που θέλαμε ήταν να σοκαριστεί η μερίδα εκείνη της κοινωνίας μας που δεν ήταν παρούσα είτε για αντικειμενικούς είτε για προσωπικούς λόγους, τότε η υπερβολή των καναλιών κατάφερε ακριβώς αυτό που όλες οι φωτιές του κόσμου δε θα είχαν καταφέρει. Να τραβήξει την προσοχή στο πλάνο και όχι σε όσα είναι γύρω απ' αυτό, στις φλόγες και όχι στους ανθρώπους που ατάραχοι τις φωτογράφιζαν με τα κινητά τους. Παράλληλα βέβαια, τα κανάλια εκμεταλλεύτηκαν σε γελοίο βαθμό την ευκαιρία της εξιλέωσης για παλιότερα αμαρτήματά τους, την μονίμως ελλειπή και μονόπλευρη πληροφόρηση σε σχέση με την κατάχρηση εξουσίας από κάποιους.
- Το μεσοβέζικο, υπεροπτικό χαμόγελο κι η θριαμβολογία εκείνης της μερίδας της αντιπολίτευσης που υποτίθεται ότι είχε προβλέψει όλα αυτά που έγιναν ήταν απ' τις πιο ενοχλητικές εικόνες αυτών των ημερών. Μαρτυρά ένα αξεπέραστο κόμπλεξ της ηγεσίας της ευρύτερης αριστεράς που χαίρεται που είχε δίκιο (σιγά την πρόβλεψη) αντί να συνοφρυώνεται απέναντι στο τι σημαίνει αυτό, κάνει πάρτι αντί για μνημόσυνες ολονυχτίες και διεκδικεί αυθαίρετα και αξιωματικά τη νεολαία ως δική της. Απ' την άλλη αντιδρά και μιλά με όλα τα κλισέ που περιμένει κανείς από μια οποιαδήποτε ηγεσία κόμματος στη θέση της, καταδεικνύει την ανεπάρκεια των εχθρών της και αναδεικνύει το δικό της μεγαλείο στην πιο ακατάλληλη ώρα. Παρ' ότι είναι η μόνη που θα μπορούσε ίσως, ως ανερχόμενη δύναμη, να υπερβεί τον εαυτό της ως κόμμα. Τα υπόλοιπα κόμματα απλώς έπιασαν το αναμενόμενα χαμηλό σκορ και συνέβαλλαν σ' έναν ακόμη θρίαμβο του «ο καθένας για τον εαυτό του» κι ας καεί το σύμπαν. Ύστερα φταίει ο μαγαζάτορας που κλωτσάει τη μολότωφ στο πεζοδρόμιο του διπλανού για να σώσει το δικό του.
- Είναι απίστευτο το πώς όλοι οι δημοσιογράφοι, πολιτικοί και σελέμπριτιζ πήραν ευχαρίστως το βήμα που τους δόθηκε κι επιδόθηκαν σε μια συγκινησιοθηρική ηθικολογία και δήθεν ειλικρινή ενδοσκόπηση γύρω απ' τον καταραμένο υλισμό, το αβέβαιο μέλλον της νεολαίας μας, τις αμαρτίες των γονέων που παιδεύουσι τα τέκνα, πήραμε τη ζωή μας λάθος, ή στραβός ειν' ο γυαλός ή στραβά αρμενίζουμε κι άλλα τέτοια βαθυστόχαστα. Οι ίδιοι ξόδευαν (και θα το ξανακάνουν) μισθούς ολόκληρους σε βραδινές εξορμήσεις, έστηναν επιχειρήσεις σε μια νύχτα πάνω στο σελέμπριτι στάτους τους και πουλούσαν αέρα σε κάθε ευκαιρία που τους δινόταν εκείνες τις εποχές των παχιών αγελάδων και των ευνουχισμένων ταύρων. Υποθέτω, ως φύσει αισιόδοξος, πως όσοι επέλεξαν να μην εμφανιστούν όντως έσκυψαν το κεφάλι και σκέφτηκαν λιγάκι τι θα πουν αν ποτέ κληθούν να κάνουν κύρηγμα απ' την τηλεόραση.
- Ο καταραμένος υλισμός διαθέτει την εξής διαφορά με την αγία πνευματικότητα. Τα υλικά αγαθά είναι εφήμερα ενώ τα πνευματικά διαχρονικά. Αυτό το φαινομενικό τους μειονέκτημα όμως είναι δυνητικά και το πλεονέκτημά τους. Αν δεν έχει κανένα σοβαρό και διαχρονικό αντίκτυπο στη ζωή μας η απόλυτη ύπαρξή τους (και όσων συμβολίζουν) τότε δεν έχει ούτε η καταστροφή τους (παρά μόνο συμβολική). Από ένα σημείο και μετά μια συμβολική καταστροφή χάνει πλήρως το νόημά της. Όλοι θυμούνται τον μοναχό που αυτοπυρπολήθηκε στο Βιετνάμ. Κανένας δε θα τον θυμόταν αν το έκαναν όλοι, κανένας δε θυμάται όσους πυρπολούν άλλους.
- Ενοχλητικό ήταν και το κίνημα του ίντερνετ, που επιδόθηκε σ' έναν ανταγωνισμό για το ποιος θα βγάλει τις καλύτερες φωτογραφίες, θα τραβήξει τα καλύτερα βίντεο, θα γράψει τους πιο συγκινητικούς επικήδειους και θα ιδρύσει το πιο πολυπληθές γκρουπ στο facebook κατά της ξαφνικής (απ' ότι φαίνεται για κάποιους) έξαρσης της κρατικής βίας. Είναι για γέλια ή για κλάμματα ότι το μεσημέρι της Κυριακής μου ήρθε πρόσκληση απ' τον ίδιο χρήστη για δύο γκρουπ συγχρόνως, το ένα είχε τίτλο «Θάνατος στο μπάτσο κ.λ.π» και το άλλο «Γεωργία Βασιλειάδου»; Η ευκολία με την οποία ξεσηκώνεται ο χρήστης του διαδικτύου, μέσα στο διαδίκτυο, είναι εντυπωσιακή. Θυμήθηκα τον Τζορτζ Ρομέρο που σε μια συνέντευξή του είχε πει, «Αν ο Χίτλερ έκανε σήμερα ένα μπλογκ θα μάζευε στρατό οπαδών σε λίγες μόνο μέρες αντί για χρόνια.» Παρέλειψε να συνεχίσει όμως ότι κανείς δε θα έκανε τίποτε παραπάνω απ' το να τον λινκάρει κι έτσι ο Χίτλερ θα έμενε ένας απλός δημοφιλής μπλόγκερ. Να μια δικλείδα ασφαλείας που μου είχε διαφύγει.
- Η αποκαλούμενη και ως εξέγερση είναι προφανώς ένα ξέσπασμα που απ' ό,τι λένε οι «ειδικοί» περίμενε ν' ανοίξει μια βαλβίδα για να εκδηλωθεί. Λογικό αφού κάθε κοινωνία είναι σα ζωντανός οργανισμός και αργά ή γρήγορα περνάει τέτοιες περιόδους κρίσης κι εκτόνωσης. Όσο χρήσιμο όμως κι αν είναι ένα ξέσπασμα δεν αποτελεί παραγωγή συγκροτημένης σκέψης ούτε καν παραγωγική δράση, απλώς καθαρίζει το τοπίο και κάνει το έδαφος πρόσφορο για αναθεωρήσεις, διορθώσεις, αλλαγές και κυρίως συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων δηλαδή όλων μας. Οπότε η πραγματικά κρίσιμη περίοδος είναι εκείνη που ακολουθεί ένα τέτοιο γεγονός, όπου και θ' αποδειχθεί ποιοι είναι εκείνοι που έχουν πραγματικά σοκαριστεί κι αν θα επιδοθούν σε μια ειλικρινή προσπάθεια ανοδιοργάνωσης. Καλό ε;
- Η προηγούμενη σκέψη δεν πάει μόνο στην εξουσία αλλά και στον απλό καθημερινό πολίτη που μονίμως του φταίει κάποιος άλλος. Γιατί οι εξουσίες έχουν αποδείξει πόσο ευπροσάρμοστες είναι και πόσο εύκολα μπορούν, τηρώντας κάποια προσχήματα, να καθυσηχάσουν τους πάντες κι ο κύκλος ν΄αρχίσει απ' την αρχή μέχρι να σοκαριστούμε ξανά απ' την αγανάκτηση της επόμενης νεολαίας. Για ν' αλλάξει η νοοτροπία ενός ολόκληρου πλήθους χρειάζεται πολύ χρόνο και πρέπει κι ο μέσος άνθρωπος ν' αρχίσει να λέει όχι στο επιπλέον νερό, ν' αφήνει λίγο αέρα στο δοχείο του για να μην πνιγεί όσο ο άλλος πεθαίνει της δίψας. Γλυκανάλατο σχόλιο το ξέρω, αλλά γλυκανάλατοι είμαστε κι εμείς στις αποφάσεις και τις υποσχέσεις μας. Και κάτι πρέπει να κάνουμε για να μην καταντήσουμε σα μετανοημένοι κι ενοχικοί σελέμπριτιζ σε αποτοξίνωση απ' τη χλιδή.
Άντε και καλά μυαλά στο επόμενο καταναλωτικό όργιο!
