Εκατομμύρια οργισμένοι χρήστες...

Πριν από ενά χρόνο περίπου, ένας Κοσταρικανός καλλιτέχνης ονόματι Γκιγιέρμο Βάργκας έγινε γνωστός ανά την υφήλιο χάρη στα μιλιούνια ευαισθητοποιημένων χρηστών (ίντερνετ) που υπέγραψαν σε μια ιστοσελίδα η οποία ζητούσε το κεφάλι του επί πίνακι. Ποιο είναι το υποτιθέμενο έγκλημά του; Κατά τη διάρκεια μιας έκθεσής του στη Νικαράγουα, ένας (εμφανώς αδυνατισμένος απ' τις κακουχίες του δρόμου) αδέσποτος σκύλος έστεκε για τρεις ώρες δεμένος σ' ένα λουρί στον τοίχο κάτω από μια επιγραφή, φτιαγμένη από σκυλομπισκότα, που έγραφε «είσαι ότι διαβάζεις». Αυτά είναι τα μοναδικά αδιάσειστα δεδομένα.

Με ταχύτητα 1000 Φερνάντο Αλόνσο, η ιστορία κυκλοφόρησε ως εξής σ' όλο το ίντερνετ. Λατινοαμερικάνος καλλιτέχνης έδεσε αδέσποτο με λουρί και το άφησε να πεθάνει της πείνας στο βωμό της τέχνης με την ευχή του γκαλερίστα. Χωρίς δεύτερη κουβέντα στήθηκε και μια σελίδα (πραγματικό εκτελεστικό απόσπασμα για λιντσάρισμα) όπου τα εκατομμύρια των θιγμένων συνανθρώπων μας μπορούσαν να υπογράφουν για να τιμωρηθεί ο αλήτης σκυλοκτόνος. Και υπέγραψαν. Ακολουθώντας απλώς ένα λινκ, που ακολουθούσε ένα πολύ οργισμένο e-mail, που ακολουθούσε με τη σειρά του έναν πολύ πιασάρικο τίτλο περί «βαρβαρότητας» και «τέχνης».

Στην ταινία «The Ox-Bow Incident» του Γουίλιαμ Γουέλμαν (1943), δύο περαστικοί γελαδάρηδες γίνονται μάρτυρες (μαζί με μας) της καταδίκης κι εκτέλεσης δυο άλλων περαστικών ως ζωοκλέφτες. Καταδίκη βασισμένη σε περιστασιακές ενδείξεις κι εκτέλεση βασισμένη σ' ένα ραγδαίο ξέσπασμα οργής και δήθεν αισθήματος αδικίας. Για κάτι ακόμα πιο εμπεριστατωμένο πάνω στην έννοια του «αθώος μέχρι ν' αποδειχθεί το αντίθετο» και πόσο άσχετος είναι ο θυμός με τη δικαιοσύνη δείτε το «12 Angry Men» του Σίντεϊ Λιούμετ ή περιμένετε λίγο καιρό που θα βγει στις αίθουσες η πιο επίκαιρη διασκευή του, το «12» του Νικίτα Μιχάλκοφ.

Μέχρι σήμερα, ένα χρόνο μετά, δεν υπάρχει ούτε μια αδιάσειστη απόδειξη ότι ο σκύλος πέθανε (η εκπρόσωπος της γκαλερί υποστηρίζει ότι δεν πέθανε χωρίς να έχει ποτέ διαψευστεί αποτελεσματικά) και κανείς δεν έχει προβεί σε καμία σοβαρή ενέργεια πέρα απ' τον ακτιβισμό του καναπέ τύπου «υπογράφω απ' το σπίτι μου και ας βγάλει κάποιος άλλος τα κάστανα απ' τη φωτιά». Όλα αυτά απλώς ενισχύουν το νόημα του έργου του Βάργκας, που όχι μόνο δεν ασχολήθηκε με το να ρίξει φως στην υπόθεση, αλλά υπέγραψε κιόλας την αίτηση αποκεφαλισμού του, απολαμβάνοντας τον αντίκτυπο μιας απ' τις μεγαλύτερες περιπτώσεις «ράδιο-αρβύλα» στην ιστορία του πανέμορφου μέσου που λέγεται διαδίκτυο.

Μια, δυο ερωτήσεις αρκούν για να στραφεί η κατηγορία προς τους κατηγόρους. Γιατί δεν έκανε τίποτε κάποιος από τους δεκάδες που πέρασαν μπροστά απ' το σκληρό θέαμα ή από 'κείνους που διέδωσαν την ανυπόστατη είδηση του θανάτου του σκύλου; Πού είναι ένας έστω αυτόπτης μάρτυρας, απ' τα εκατομμύρια, να βεβαιώσει αυτόν το θάνατο; Οι άνθρωποι πιστεύουν εύκολα οτιδήποτε τους κάνει να φαίνονται γαμάτοι στα μάτια των άλλων και καταδικάζουν ακόμα πιο εύκολα κάποιον που βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά τους.

Τελικά, ο καλλιτέχνης υπερτίμησε το κοινό του. Δεν είμαστε ΟΤΙ διαβάζουμε. Το πρόβλημα δεν είναι επίκτητο αλλά εγγενές. Είμαστε ΟΠΩΣ διαβάζουμε.