Τίνος είναι οι ιδέες;
Μέσα στην εβδομάδα που τελειώνει, βρέθηκα στην ενδιαφέρουσα θέση να ετοιμάσω και να παρουσιάσω την πρώτη μου δημοσιογραφικού τύπου ραδιοφωνική εκπομπή στο radiobubble του Αποστόλη Καπαρουδάκη.
Μέσα στην εβδομάδα που τελειώνει, βρέθηκα στην ενδιαφέρουσα θέση να ετοιμάσω και να παρουσιάσω την πρώτη μου δημοσιογραφικού τύπου ραδιοφωνική εκπομπή στο radiobubble του Αποστόλη Καπαρουδάκη. Μαζί με τον φίλο κι επώνυμο μπλόγγερ πια, Αστέρη Μασούρα, στήσαμε ένα ωριαίο μπλα-μπλα (εμπνευσμένο από μια εκπομπή του καναδικού CBC) πάνω στο θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων στον ψηφιακό, αλλά και στο φυσικό κόσμο, πώς αυτά καθορίζουν τις επαγγελματικές ή δημιουργικές μας σχέσεις και σε τι δρόμους κινείται η πολύ ζωντανή κι επίκαιρη συζήτηση γύρω απ' την αναθεώρησή τους. Εγώ έκανα κάποιες εισαγωγές (με μικρά αποσπάσματα κι απ' την εκπομπή του CBC για σάλτσα) κι ο Αστέρης βομβάρδιζε μετά με πληροφορίες σχετικά με τις τελευταίες προτάσεις κι εξελίξεις.
Πιο συγκεκριμένα, η δική μου συμβολή, πέρα απ' την οργάνωση της δομής της εκπομπής, ήταν μια αυθαίρετη αναδρομή του πώς τα πνευματικά δικαιώματα έφτασαν στο σημερινό αδιέξοδο όπως το βλέπω εγώ και μια διερεύνηση των ευθυνών της κάθε πλευράς –δημιουργών, βιομηχανίας και κοινού. Καθώς εξέταζα τις εξελίξεις κι ενώ προσπαθούσα να συντάξω μία σύντομη αφηγηματικού τύπου αναδρομή, ανακάλυπτα ότι ένα απ' τα κοινά σημεία των τριών αυτών συνόλων φαίνεται να είναι η απληστία κι η έλλειψη λογικού μέτρου. Κι αν απ' τη βιομηχανία, μια φύσει κερδοσκοπική οντότητα, είναι κάτι αναμενόμενο δεν ισχύει το ίδιο με τους δημιουργούς και το κοινό. Όσον αφορά το δημιουργό βέβαια, δεν ήταν δύσκολο ν' αναζητήσει το συμφέρον του στη σχέση του με τη βιομηχανία και να κρυφτεί στην ασφάλεια που του παρείχε εκείνη, με όποια ανταλάγματα συνεπάγεται αυτό.
Νομίζω πως η μεγάλη πλάκα ξέσπασε, όταν το κοινό βρέθηκε σε θέση ισχύος μέσω μιας άλλης αγοράς, εκείνης της τεχνολογίας. Οι εξελίξεις έκαναν την παραγωγή, την αντιγραφή, τη διασκευή και τη διακίνηση πνευματικών έργων τόσο εύκολη, που ο καταναλωτής έπεσε σ' ένα όργιο εκδίκησης, ένα φαγοπότι χωρίς λογική και χωρίς αντιστοιχία με την πραγματική ανάγκη του καθενός για ψυχαγωγία ή πνευματική τροφή. Τεράστιες ποσότητες μουσικής, βιβλίων, κόμικς ή ταινιών άρχισαν να συσσωρρεύονται στους σκληρούς μας, απλώς επειδή ήταν τσάμπα κι επειδή μπορούσαμε ν' απλώσουμε το χέρι και να τα πάρουμε.
Κανείς δεν κατάφερε ποτέ να καταναλώσει όλη αυτή την ποσότητα δημιουργικής δουλειάς, πόσο μάλλον να βρει το χρόνο να την εκτιμήσει και να την επανεκτιμήσει, όπως αρμόζει σε μια υγιή σχέση δημιουργού-έργου-κοινού. Με λίγα λόγια, γίναμε άπληστοι με τη σειρά μας και ίσως να ήταν το πιο δίκαιο για όλους. Να βρεθούμε δηλαδή εμείς στη θέση του ρυθμιστή των εξελίξεων για μια φορά, μιας και (ως μοναδικοί δέκτες) είμαστε πιο απαραίτητοι απ' τους μεσάζοντες. Και σίγουρα πιο πολλοί.
Τώρα όμως που μας πέρασε η κάψα (ή όταν μας περάσει) είναι η στιγμή να εκλογικεύσουμε και να ρυθμίσουμε με σοβαρότητα το θέμα της «πατρότητας» των ιδεών, πριν αρχίσουμε να βάζουμε ο ένας τον άλλον στη φυλακή με το νηπιακού επιπέδου επιχείρημα, «εγώ το είπα πρώτος». Για να δούμε...
Πιο συγκεκριμένα, η δική μου συμβολή, πέρα απ' την οργάνωση της δομής της εκπομπής, ήταν μια αυθαίρετη αναδρομή του πώς τα πνευματικά δικαιώματα έφτασαν στο σημερινό αδιέξοδο όπως το βλέπω εγώ και μια διερεύνηση των ευθυνών της κάθε πλευράς –δημιουργών, βιομηχανίας και κοινού. Καθώς εξέταζα τις εξελίξεις κι ενώ προσπαθούσα να συντάξω μία σύντομη αφηγηματικού τύπου αναδρομή, ανακάλυπτα ότι ένα απ' τα κοινά σημεία των τριών αυτών συνόλων φαίνεται να είναι η απληστία κι η έλλειψη λογικού μέτρου. Κι αν απ' τη βιομηχανία, μια φύσει κερδοσκοπική οντότητα, είναι κάτι αναμενόμενο δεν ισχύει το ίδιο με τους δημιουργούς και το κοινό. Όσον αφορά το δημιουργό βέβαια, δεν ήταν δύσκολο ν' αναζητήσει το συμφέρον του στη σχέση του με τη βιομηχανία και να κρυφτεί στην ασφάλεια που του παρείχε εκείνη, με όποια ανταλάγματα συνεπάγεται αυτό.
Νομίζω πως η μεγάλη πλάκα ξέσπασε, όταν το κοινό βρέθηκε σε θέση ισχύος μέσω μιας άλλης αγοράς, εκείνης της τεχνολογίας. Οι εξελίξεις έκαναν την παραγωγή, την αντιγραφή, τη διασκευή και τη διακίνηση πνευματικών έργων τόσο εύκολη, που ο καταναλωτής έπεσε σ' ένα όργιο εκδίκησης, ένα φαγοπότι χωρίς λογική και χωρίς αντιστοιχία με την πραγματική ανάγκη του καθενός για ψυχαγωγία ή πνευματική τροφή. Τεράστιες ποσότητες μουσικής, βιβλίων, κόμικς ή ταινιών άρχισαν να συσσωρρεύονται στους σκληρούς μας, απλώς επειδή ήταν τσάμπα κι επειδή μπορούσαμε ν' απλώσουμε το χέρι και να τα πάρουμε.
Κανείς δεν κατάφερε ποτέ να καταναλώσει όλη αυτή την ποσότητα δημιουργικής δουλειάς, πόσο μάλλον να βρει το χρόνο να την εκτιμήσει και να την επανεκτιμήσει, όπως αρμόζει σε μια υγιή σχέση δημιουργού-έργου-κοινού. Με λίγα λόγια, γίναμε άπληστοι με τη σειρά μας και ίσως να ήταν το πιο δίκαιο για όλους. Να βρεθούμε δηλαδή εμείς στη θέση του ρυθμιστή των εξελίξεων για μια φορά, μιας και (ως μοναδικοί δέκτες) είμαστε πιο απαραίτητοι απ' τους μεσάζοντες. Και σίγουρα πιο πολλοί.
Τώρα όμως που μας πέρασε η κάψα (ή όταν μας περάσει) είναι η στιγμή να εκλογικεύσουμε και να ρυθμίσουμε με σοβαρότητα το θέμα της «πατρότητας» των ιδεών, πριν αρχίσουμε να βάζουμε ο ένας τον άλλον στη φυλακή με το νηπιακού επιπέδου επιχείρημα, «εγώ το είπα πρώτος». Για να δούμε...
