Πάμε γήπεδο... στην Επίδαυρο!

Τα μάθατε, φαντάζομαι. Τα γιουχαΐσματα, τα «ντροπή!», τα «τελειώνετε!» και όλα αυτά τα ωραία που ακούστηκαν το περασμένο Παρασκευοσάββατο στον –ε ναι, θα το πω, κι ας με πείτε κι εμένα εθνικόφρονα κι αρχαιολάτρη– ιερό χώρο της Επιδαύρου, από κάποιους αυτόκλητους υπερασπιστές της ιερότητας και της ελληνικότητάς του.

Briefing σε τίτλους για όσους δεν τα έμαθαν. Η Μήδεια του Ανατόλι Βασίλιεφ ήταν ρηξικέλευθη. Πολύ. Είχε πολλούς ιδιότυπους νεωτερισμούς, πολλές αναφορές σε κουλτούρες «ξένες», κοστούμια στα όρια του κιτς και διάρκεια που άγγιζε τις τρεισήμισι ώρες. Το κοινό των Επιδαυρίων, που δε συγχωρεί τέτοιες «ασέβειες» στο θέατρό του, αποφάσισε να εκφράσει τις αντιρρήσεις του αποδοκιμάζοντας ηθοποιούς και σκηνοθέτη όχι στο τέλος, αλλά κατά τη διάρκεια της παράστασης.

Το top-5 από τις ατάκες που ακούστηκαν τα δύο βράδια στο αργολικό θέατρο; «Ντροπή σου Κονιόρδου», «Σταματήστε... τελειώνετε», «Κάποτε πετούσαν τα μαξιλάρια», «Αίσχος σε όλους σας» δια στόματος Αλέξανδρου Λυκουρέζου και –η κορυφαία– όταν ο Νίκος Ψαρράς, που παίζει τον Ιάσονα, διακόπτει τη σκηνή όπου θρηνεί τα παιδιά του και φωνάζει «έλεος!» στο κοινό, ένας οργισμένο θεατής του απαντά «αυτό λέμε κι εμείς!»

Σε ό,τι αφορά την αρχαία τραγωδία και το θεσμό των Επιδαυρίων, ο Ιοβόλος δε διεκδίκησε ποτέ δάφνες νεωτεριστή. Ποτέ δε συμμερίστηκε –αν και κατανόησε– το όραμα του κ. Λούκου για παραστάσεις που «έχουν κάτι νέο να πουν», που ξεφεύγουν από την κλασσική διάσταση του έργου. Ποτέ δεν πίστεψε ότι ο Ευριπίδης ή ο Σοφοκλής χρειάζονται παρεμβάσεις, «αναγνώσεις» ή «ερμηνείες», «για να πουν κάτι».

Και μπορεί ανερυθρίαστα να ομολογήσει ότι οι προ διετίας Ικέτιδες (των Μιχαήλ Μαρμαρινού και Paul Koek) με τις επιγονατίδες και τα ντραμς στην ορχήστρα της Επιδαύρου του είχαν δημιουργήσει την παρόρμηση να κάνει ακριβώς το ίδιο. Να αποδοκιμάσει. Δεν το έκανε όμως. Ούτε αυτός, ούτε κανένας άλλος.

Ακριβώς γατί είναι ένα πράγμα το να διαφωνείς με μία άποψη και άλλο οι τρόποι που επιλέγεις για να εκφράσεις τη διαφωνία σου. Όπως –για κάποιους– είναι ένα πράγμα το να απαιτείς σεβασμό στην παράδοσή ΣΟΥ και το θέατρό ΣΟΥ και άλλο να μην τα σέβεσαι εσύ ο ίδιος. Όπως –για κάποιους άλλους– είναι ένα πράγμα το να κατακρεουργούν κάθε χρόνο τον Αριστοφάνη, π.χ., οι «δικοί μας» και άλλο να κατακρεουργούν τις τραγωδίες μας οι «ξένοι» –λες και είναι δικές τους.

Αντιπαρερχόμενος την παρόρμηση να επεκταθώ στο προφανές –ότι η πολιτιστική κληρονομιά, των τραγωδιών συμπεριλαμβανομένων, είναι παγκόσμια, και καθένας έχει δικαίωμα μελέτης, σπουδής και διδασκαλίας της, άσχετα αν η άποψή του μας αρέσει ή όχι– διερωτώμαι απλώς πού μπορεί να φτάσει η έλλειψη όχι παιδείας πια, αλλά στοιχειώδους ευγένειας.

Απέναντι σε έναν άνθρωπο που είχε μια άποψη διαφορετική από τη δική μας, απέναντι σε είκοσι ηθοποιούς που δούλεψαν σκληρά για να εκφράσουν όσο το δυνατόν καλύτερα την άποψη αυτή, απέναντι εν τέλει στα «ιερά και τα όσια» που πιστεύουμε ότι το θέατρο της Επιδαύρου και οι τραγωδίες που ανεβαίνουν σε αυτό συμβολίζουν και δε θέλουμε να μας τα προσβάλλουν.

Τρομάρα μας…