Η 70χρονη των Lidl και ο κίνδυνος της αντιδρασής μας

Στην υπόθεση της 70χρονης γυναίκας που έκλεψε τα τρόφιμα από τα Lidl λόγω της ανέχειάς της η αντίδραση της κοινής γνώμης είναι μαζική.

Και αυτό γιατί ως δυτική κοινωνία νομίζουμε ότι η υπόθεση «πεινάω» ή «πραγματικά δεν έχω» είναι πολύ μακρινή από εμάς και ταιριάζει περισσότερο σε διάφορους ημιμαυριδερούς που χτυπούν την πλούσια πόρτα της ευρωπαϊκής Ελλάδας. Είναι η πλάνη της «εθνικής ματιάς», έναντι της πολύ πιο ακριβούς και εύστοχης «ταξικής». Και- ας θυμηθούμε- αυτό συμβαίνει μετά από δέκα χρόνια σκληρής οικονομικής κρίσης μετά την οποία κανονικά θα έπρεπε να είχαμε άμεση συνείδηση του τι συμβαίνει.

Ο λόγος που δεν έχουμε αυτή την συνείδηση είναι γιατί δεν θέλουμε να την έχουμε∙ δεν είναι βολική είναι δυσάρεστη. Είναι καλύτερο να απορούμε με την εξαθλίωση της κοινωνίας μας όταν συμβεί το γεγονός και- φυσικά- να εκφράζουμε την βδελυγμία μας στα social media και να καταδικάζουμε την εταιρία που φέρεται ανάλγητα.

Όπως και στην περίπτωση του eFood, αυτή η δράση των πολιτών έχει κάτι θετικό: δείχνει αλληλεγγύη και φανερώνει την δύναμή της κοινότητας η οποία μπορεί να μποϋκοτάρει και να αναπαράξει την κακή δημοσιότητα αναγκάζοντας την εκάστοτε εταιρία να αλλάξει πολιτική και να κατανοήσει την λογική του «κοινωνικού μερίσματος» που λέει και η θεωρία της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.   

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι οι διαδικασίες βασικά επικοινωνίας, μέσω των οποίων επιχειρήσεις δείχνουν στο κοινό ότι επιστρέφουν ένα μέρος από τα κέρδη τους, το «κοινωνικό μέρισμα» στην κοινωνία με τη μορφή δωρεών, κοινωφελών δράσεων και λοιπά).   

Από την άλλη, αυτή η αυθόρμητη δράση των πολιτών έχει και κάτι επικίνδυνο: βαφτίζει κάθε φορά «εχθρό» την τάδε ή την δείνα εταιρία, δίνοντας όλη την έμφαση σε μια κάποια περίπτωση. Είναι προφανώς πιο ορατή η κακότητα όταν ο κακός είναι συγκεκριμένος, παρά όταν θα πρέπει να κατηγορηθεί κάτι (πολύ) πιο ασαφές όπως η οικονομία των αγορών, η θεοποίηση του κέρδους, οι απεκδυμένες από αξίες κοινωνίες και ούτω καθεξής.      

Είναι σαν την αντίστροφη όψη μιας φιλανθρωπίας. Μια περίπτωση επιλέγεται και εκεί εξαντλείται όλο το συναίσθημα της κοινής γνώμης. Μετά από αυτό μπορεί να συνεχίσει να ζει ατάραχη μέχρι την ώρα που αναπόδραστα θα υπάρξει το επόμενο συμβάν.

Τι είναι προτιμότερο, θα ρωτήσει κάποιος. Να γίνονται τέτοια πράγματα και να μην ανοίγει ρουθούνι; Όχι, ασφαλώς. Προτιμότερο θα ήταν να υπήρχαν πολιτικές ή/ και κοινωνικές δυνάμεις που να μπορούσαν να μετουσιώσουν όλο τη social διαμαρτία σε κάτι ριζικό. Μπορεί όμως αυτό να είναι ένα δέντρο που να μεγαλώνει ήδη.