Η πατριαρχία είναι πάντα έγκυος

Ο τρόπος με τον οποίο θίγονται κοινωνικά ζητήματα στην δημόσια σφαίρα απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς, γιατί σχεδόν πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να περιθωριοποιούνται ή να στοχοποιούνται ομάδες ατόμων, βγαίνοντας «στη σέντρα» και απολογούμενες για επιλογές τους.

Το σποτ που διαφήμιζε το Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας», έκανε ορισμένα πολύ βασικά λάθη, και δεν εννοώ καν το προφανή αντιφεμινισμό του. Πρώτον πήρε μια εμπειρία που έχουν οι γιατροί της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ένας κλάδος που θησαυρίζει τα τελευταία χρόνια, και την έκανε παντιέρα. Παρατηρώντας ότι το βασικότερο πρόβλημα των γυναικών που ζητούν βοήθεια στην αναπαραγωγική διαδικασία είναι η περασμένη τους ηλικία, η ομάδα των διοργανωτών του συνεδρίου πίστεψε πως είναι μια καλή επικοινωνιακή στρατηγική να το βγάλει για κράχτη.

Γενικεύοντας όμως τις επιμέρους προσλαμβάνουσες- ακόμη και αν είναι επαναλαμβανόμενες- καταλήγεις να υποθάλπεις ένα είδος ρατσισμού: Εδώ έχουμε αυτό που ενοχοποιεί εκείνες τις γυναίκες, οι οποίες δεν επέλεξαν να κάνουν παιδί πριν γίνουν 40, ή εκείνες που επέλεξαν να μην κάνουν παιδί καθόλου. Το «θα χτυπάς το κεφάλι σου μετά» που αναβλύζει από το βλακώδες σποτ μοιάζει να συνδέει την άμεση «ευκαιρία» να αξιοποιήσει κάποιος καταναλωτής την χρυσοπληρωμένη βιομηχανία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με μια… κρυπτοοεθνική ανάγκη «να γεννάμε περισσότερο».

Ομολογουμένως αξιοπρόσεκτο επίτευγμα.

Δεν διαφωνώ ότι οι προθάλαμοι των ιατρείων υποβοήθησης αναπαραγωγής είναι γεμάτοι με γυναίκες άνω των 40. Ας δούμε όμως γιατί- κάτι που θα έπρεπε να είχαν αναλογιστεί και οι σεναριογράφοι του σποτ, πριν αποδώσουν εμμέσως την «καθυστέρηση» σε κάποιο είδους χρόνιας αφηρημάδας. Η απουσία του κοινωνικού κράτους από το πλευρό των νέων γονέων και κυρίως των νέων μητέρων αναγκάζει ακόμη και τις γυναίκες που επιθυμούν τη μητρότητα, να φροντίζουν για την βιοποριστική τους δυνατότητα πριν μπουν στην πολυέξοδη περιπέτεια της τεκνοποίησης.

Και λοιπόν; Θα άλλαζε αυτή η πραγματικότητα αν την παρουσίαζε αλλιώς το περί ου ο λόγος σποτάκι; Το σποτάκι δεν θα μπορούσε να στραφεί κατά της κοινωνικής αδικίας που οδηγεί περιορισμένου εισοδήματος γυναίκες να δουλεύουν μέχρι τα 40+ πριν ξεκινήσουν να προσπαθούν για παιδί. Δεν θα μπορούσε να στρέφεται ούτε κατά της ανισότητας που θέλει τις γυναίκες αυτές με το περιορισμένο εισόδημα να μην έχουν την ίδια δυνατότητα με άλλες ευπορότερες να δουν την γονιμότητά τους να υποβοηθάται. Όχι, δεν θα μπορούσε να το κάνει. Θα μπορούσε όμως να μην επιχειρεί να δημιουργήσει μια καταναλωτική ανάγκη και μάλιστα με επίκληση της κοινωνικής πίεσης «πότε θα γίνω μάνα;», «πότε θα παντρευτώ;» και λοιπά ωραία.

Η πολύ περιορισμένη παρουσία γυναικών στις εργασίες του συνεδρίου είναι ένα ακόμη λάθος. Ένα πολύ εύγλωττο λάθος ωστόσο που δείχνει πόσο εύκολα, σχεδόν ασυναίσθητα, στην ελληνική κοινωνία έχουμε συνηθίσει να μιλάμε για τις γυναίκες σαν να ξέρουμε καλύτερα τι θέλουν και τι τις ωφελεί. Τουλάχιστον, συγκεντρώθηκαν τόσες φωνές διαμαρτυρίας που το συνέδριο αναγκαστικά ματαιώθηκε.

Αυτό είναι μια νίκη.