Αν δεν έχεις πάει Κάιρο, δεν ξέρεις τι θα πει Ανατολή

της Ηρώς Κουνάδη

Τα μάτια λίγο τσούζουν. Η κίνηση είναι βγαλμένη από τους χειρότερους εφιάλτες σου. Και, από την παραμικρή υποχονδρία να πάσχεις, ρισκάρεις απανωτούς κλονισμούς κάθε λίγα βήματα.

Τα βγάλαμε από τη μέση τα αρνητικά; Ωραία. Γιατί από δω και κάτω, γίνεται μόνο καλύτερο. Γιατί η πόλη των 22 εκατομμυρίων κατοίκων που οι Αιγύπτιοι αποκαλούν «Μάνα του Κόσμου» (Umm ad-Dunya, αν αναρωτιέστε, ναι dunya όπως λέμε ντουνιά) είναι φτιαγμένη από το υλικό των ανατολίτικων ιστοριών, εκείνων που διαρκούν χίλιες και μία νύχτες.

Είναι κοσμοπλημμυρισμένη και ταυτόχρονα μυστηριακή, αλλού ποτισμένη αρχαίους μύθους και αλλού μοντέρνα, με μια δική της, ολόδική της έννοια του μοντερνισμού. Είναι εξωστρεφής, φασαριόζικη και ιστορική, χτισμένη στις όχθες ενός ποταμιού που είναι περισσότερο θρύλος και λιγότερο ποτάμι. Είναι τρομακτική στο μέγεθός της και ταυτόχρονα εξαιρετικά φιλική –πάντα, μα πάντα, κάποιος θα βρεθεί να σε βοηθήσει να βρεις τον δρόμο σου στο χάος της αν χαθείς. Και είναι και η πόλη του ενός και μόνου από τα εφτά θαύματα του κόσμου που υπάρχει ακόμα.

Οι Πυραμίδες, οι Πυραμίδες…

Όσες φωτογραφίες και αν έχεις δει, όση Ιστορία και αν ξέρεις, όσες θεωρίες συνωμοσίας και αν έχεις διαβάσει για εξωγήινους πολιτισμούς που δεν μπορεί παρά να τις έχτισαν, τίποτα δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για την πρώτη φορά που θα δεις τις Πυραμίδες από κοντά.



Χτισμένη το 2.570 π.Χ., η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα είναι, κατ’ αρχάς, το αρχαιότερο –άθικτο– μνημείο που θα δεις ποτέ στη ζωή σου (πιθανότατα και το υψηλότερο, με τα 137 μέτρα της να αγγίζουν τον ουρανό). Η ιστορία λέει πως ο Χέοπας, που ήταν σοφός Φαραώ, έδινε δουλειά στους χιλιάδες υπηκόους του για τέσσερις μήνες κάθε χρόνο, όταν τα νερά του Νείλου φούσκωναν και τα χωράφια τους δεν μπορούσαν να καλλιεργηθούν. Ούτε σκλάβοι, ούτε εξωγήινοι, ούτε τίποτα. Απλοί άνεργοι αγρότες που κουβαλούσαν γιγάντιες πέτρες και έχτιζαν πυραμίδες. Αγγίζοντάς τις, σχεδόν δυσκολεύεσαι να το πιστέψεις.

Η πυραμίδα, βέβαια, δεν είναι μία. Για την ακρίβεια, οι μεγάλες είναι τρεις: του Χέοπα, του γιου του, Χεφρήν, και του εγγονού, Μυκερίνου. Γύρω τους, υπάρχουν οι μικρότερες πυραμίδες των βασιλισσών –γυναικών, αδελφών, μητέρων και πάει λέγοντας– η απεραντοσύνη της ερήμου και πολλές, μα πολλές ιστορίες. Μια από αυτές μιλά για μια κατάρα (από εκείνες που έχουν εμπνεύσει τόσες και τόσες ταινίες) ή απλά τραγική ειρωνεία εξαιτίας της οποίας, ενώ οι Πυραμίδες φτιάχτηκαν ως τάφοι για να προστατεύσουν τα νεκρά σώματα των τριών φαραώ και να τους εξασφαλίσουν την επόμενη ζωή τους, οι μούμιες του Χέοπα, του Χεφρήν και του Μυκερίνου δε βρέθηκαν ποτέ –σε αντίθεση, ας πούμε, με εκείνη του κατά δώδεκα αιώνες νεότερου Τουταγχαμών, που δεν ήταν θαμμένος εδώ.



Κι αν το όνομα του Χεφρήν δε (νομίζετε ότι) σας λέει κάτι, επιτρέψτε μας να σας τον συστήσουμε: Είναι ο κύριος που πιθανότατα γνωρίζετε ως Σφίγγα, γιατί οι αρχαίοι ημών πρόγονοι όταν είδαν το άγαλμά του θυμήθηκαν το μυθικό τερατάκι τους, το βάφτισαν με το όνομά του και το καταχώρησαν έτσι για πάντα στην Ιστορία –αυτοί ήταν, άλλωστε, που την έγραφαν. Στον αραβικό κόσμο, η Σφίγγα είναι γνωστή ως Abu al-Hol («μπαμπάς του τρόμου», ναι κι αυτό παράξενο είναι). Όπως και αν προτιμάτε να το αποκαλείτε, το επιβλητικό μνημείο που φέρει τα χαρακτηριστικά του Χεφρήν είναι σκαλισμένο στο βράχο μπροστά από τις Πυραμίδες, και θεωρείται το μεγαλύτερο μονολιθικό άγαλμα του κόσμου, με τα 72 μέτρα του μήκους του.

Αυτό ήταν όλο;

Κάθε άλλο. Το ταξίδι –και το Κάιρο– τώρα ξεκινά: 10 χιλιόμετρα μακριά από τις Πυραμίδες (που ναι, βρίσκονται ουσιαστικά μέσα στην πόλη, ή πιο σωστά στην άκρη της) από τη στιγμή που θα επιστρέψεις στην αγκαλιά και στη φασαρία του, για να εξερευνήσεις και να αφουγκραστείς τις υπόλοιπες ιστορίες του, παλιές και σύγχρονες. Πού θα το κάνεις αυτό;


- Στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου, όπου θα βρεθείς τετ-α-τετ με θρύλους σαν τον Τουταγχαμών και τον μυθικό θησαυρό του που είναι πέρα για πέρα αληθινός, την Νεφερτίτη και τον αιρετικό της άντρα που κατάφερε να τσαντίσει το ιερατείο φέρνοντας μονοθεϊστική θρησκεία στην Αίγυπτο και καταδικάζοντας τον εαυτό του σε αιώνια θηλυπρεπή απεικόνιση –μεγάλη προσβολή της εποχής, τη Στήλη της Ροζέτας, τον Άνουβι, τον Ώρο, την Ίσιδα και τον Όσιρι, τις μούμιες, ναι αληθινές μούμιες, των Φαραώ και των κατοικιδίων τους. Τα εκθέματα του μουσείου ξεπερνούν τις εκατό χιλιάδες, κι ένας πρόχειρος υπολογισμός λέει πως, ένα λεπτό να αφιερώσεις στο καθένα, χρειάζεσαι περί τους τέσσερις μήνες για να τα δεις όλα.


- Στο Κάστρο του Σαλαντίν, με τη συγκλονιστική θέα στο μεγαλειώδες χάος του Καΐρου, που απλώνεται ως εκεί που φτάνει το μάτι και ξεκινά η έρημος. Χτισμένο το 1176, ως οχύρωση απέναντι στις επιθέσεις των Σταυροφόρων, το κάστρο στέγαζε επί εφτά αιώνες τους κυβερνήτες της Αιγύπτου –από Άραβες και Οθωμανούς μέχρι επαναστατημένους Μαμελούκους, σκλάβους-οπλαρχηγούς της οθωμανικής φρουράς που έριξαν κάποια στιγμή τους «αφέντες» τους και κυβέρνησαν την Αίγυπτο για τρεις σχεδόν αιώνες. Ο διασημότερος εξ αυτών, ο Αλβανός Μοχάμεντ Άλι, γνωστός και ως Μεχμέτ Αλί Πασάς, ήταν που έχτισε το 1848 το μεγάλο τζαμί του κάστρου που φέρει το όνομά του (και τον τάφο του) στα πρότυπα του Μπλε Τζαμιού της Κωνσταντινούπολης. Ο τελευταίος βασιλιάς της Αιγύπτου, ο Φαρούκ που εκδιώχτηκε από την χώρα το 1952, ήταν απόγονός του.


- Στο Κοπτικό Κάιρο, το γραφικότερο ίσως κομμάτι του παλαιού Καΐρου, τα λιθόκτιστα σοκάκια του οποίου ελίσσονται ανάμεσα σε ό,τι έχει απομείνει από τα τείχη του οχυρού που οι Ρωμαίοι λέγαν Βαβυλώνα. Μέσα στα τείχη του, συναντιούνται οι τρεις μεγάλες θρησκείες του πλανήτη: Εδώ βρίσκεται το πρώτο τζαμί που χτίστηκε στην Αίγυπτο και ολόκληρη την Αφρική το 641 μ.Χ., το επιβλητικό τζαμί του Amr Ibn El Aas. Εδώ είναι και το ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, και η κοπτική Κρεμαστή Εκκλησία, που στηρίζεται (κρέμεται, αν προτιμάτε) πάνω στο αρχαίο ρωμαϊκό υδραγωγείο και λειτουργεί κανονικά κάθε Κυριακή από τον 9ο αιώνα (κατ’ άλλους τον 7ο) μέχρι σήμερα. Εδώ βρίσκεται, επίσης από τον 9ο αιώνα, και η Συναγωγή του Ben Ezra, στο σημείο όπου ο θρύλος λέει πως η κόρη του Φαραώ βρήκε μωρό τον Μωυσή.


- Στις όχθες και τις γέφυρες του Νείλου, που ειδικά τα βράδια, όταν τα φώτα της πόλης αντανακλώνται στα νερά του, μοιάζει μαγικός. Εστιατόρια και μπαρ (λεπτομέρειες για τα οποία έχουμε παρακάτω) φελούκες και μικρά κρουαζιερόπλοια με bellydancing shows συναγωνίζονται μεταξύ τους για την καλύτερη θέα στο μεγαλείο του. Κι ένα νησάκι στο κέντρο του, ένα 10λεπτο με τα πόδια από την Πλατεία Ταχρίρ, προσφέρει τις καλύτερες ευκαιρίες για περπάτημα στις όχθες του, με φόντο καταπράσινους κήπους (ο μεγαλύτερος από τους οποίους λέγεται Al Andalus) και γέφυρες στολισμένες με λιοντάρια. Θα το βρείτε στους χάρτες ως Gezira, που σημαίνει –λιτά και περιεκτικά– Νησί.


- Στην Πλατεία Ταχρίρ, που γραφική πλατεΐτσα δεν την λες, είναι όμως το σημείο μηδέν του Καΐρου, εκεί που γράφτηκε η πρόσφατη –όσο και αιματηρή– Ιστορία της Αραβικής Άνοιξης, με τις διαδηλώσεις του 2011 που έδιωξαν τον τότε Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ, και ως τέτοια έχει αν μη τι άλλο ιστορική αξία. Έχει, επίσης, το μεγαλειώδες χάος μισής ντουζίνας δρόμων που διασταυρώνονται εδώ μεταξύ τους, την αέναη βοή της Ανατολής, το πιο τερατώδες κτίριο δημόσιας υπηρεσίας που αντικρίσατε ποτέ, το βγαλμένο από καφκικό εφιάλτη Mogamma, στο οποίο φιλοξενούνται ούτε λίγο ούτε πολύ 18.000 δημόσιοι υπάλληλοι, και το υπέροχα ροζ κτίριο του Αιγυπτιακού Μουσείου να σπάει το χρώμα της ερήμου από το οποίο είναι φτιαγμένοι οι δρόμοι και τα κτίρια του Καΐρου.


- Στο καταπράσινο Πάρκο Αλ-Αζάρ, που είναι μια μικρή όαση μέσα στο χάος του Καΐρου (σε απόλυτα μεγέθη το πάρκο δεν είναι καθόλου μικρό, η πόλη του είναι μεγάλη) με τους περιποιημένους κήπους του, τη λίμνη και τα σιντριβάνια, και την φανταστική θέα στο Κάστρο ακριβώς απέναντί του. Τα Σαββατοκύριακα –που εδώ είναι Παρασκευές και Σάββατα, μην μπερδευτείτε– θα συναντήσετε οικογένειες που στρώνονται στο γκαζόν για πικνίκ, πιτσιρίκια να παίζουν στις όχθες της λίμνης και φρεσκοπαντρεμένα ζευγάρια (ανύπαντρα δεν παίζουν, η ποινή για το προγαμιαίο σεξ είναι τρία χρόνια φυλακή) να πιάνουν θέση στα τραπεζάκια που απλώνουν έξω τα εστιατόρια και τα café του πάρκου.


- Και, προφανώς, στην Αγορά του Αλ Χαλίλι, όπου μπορεί να μην πουλάν’ τα δυο σου χείλη, πουλάν’ όμως οτιδήποτε μπορεί να πουληθεί, από μαζικά σουβενίρ μέχρι κοσμήματα από ατόφιο χρυσάφι, και από εξωτικά μπαχάρια μέχρι δερμάτινες τσάντες και ανατολίτικα φαναράκια. Η θρυλική Αγορά, που είναι στην πραγματικότητα ένας λαβύρινθος από μικροσκοπικά σοκάκια που συνεχώς διασταυρώνονται μεταξύ τους, ξεκίνησε τις αγοραπωλησίες της τον 14ο αιώνα και συνεχίζει ακάθεκτη μέχρι σήμερα. Τα παζάρια είναι θεσμός σε όλα εκτός από τα σούπερ τουριστικά μαγαζάκια (θα τα αναγνωρίσετε από τα καρτελάκια με τις τιμές –τα υπόλοιπα δεν έχουν). Εξίσου θεσμός είναι και το Fishawi’s, η παλαιότερη ahwa (καφενείο) του Καΐρου που σερβίρει δυνατό αραβικό καφέ, ναργιλέ και τσάι σε τραπεζάκια στο κοσμοπλημμυρισμένο πλακόστρωτο 24 ώρες το 24ωρο, από το 1773 μέχρι σήμερα.

Πού (και τι) θα φάτε

Αν αγαπάτε τις ανατολίτικες κουζίνες, στην Αίγυπτο γενικότερα και στο Κάιρο ειδικότερα θα βρείτε τον παράδεισό σας. Κεμπάπ, φαλάφελ (που εδώ τα λένε ta’ameya), shwarma (κάπως σαν τον δικό μας γύρο, αλλά με περισσότερα μπαχάρια, από κοτόπουλο ή αρνί) και αυτή η υπεροχότητα που λέγεται Kushari, ένα πιάτο με ρύζι, ζυμαρικά και όσπρια, που βρίσκεται παντού –από καρότσια στο δρόμο και τρύπες-στον-τοίχο που σερβίρουν μόνο αυτό μέχρι μοδάτα εστιατόρια που το σερβίρουν σε «πειραγμένες» εκδοχές με μπαχαράτες σάλτσες για να κάνετε τους δικούς σας συνδυασμούς.



Από τα καλύτερα μέρη στην πόλη για να το δοκιμάσετε, το εκπληκτικό Sequoia (φωτό, επάνω) απλώνει τραπεζάκια και αφράτες πολυθρόνες κάτω από κρεμαστά φαναράκια με θέα τα νερά του Νείλου, και σερβίρει έναν εξαιρετικό συνδυασμό αιγυπτιακής και μεσογειακής κουζίνας (υπολογίστε γύρω στα 10-12€ το άτομο, αλκοόλ και ναργιλέ περιλαμβανομένων). Σημειώστε, επίσης, το Citadel View στο πάρκο Al Azhar, για δυνατά κεμπάπ και νοστιμότατους μεζέδες (λιγότερα από 10€ το άτομο –δεν σερβίρει αλκοόλ) και το Cairo Kitchen στο Zamalek (στο βόρειο τμήμα του νησιού του Νείλου) που φτιάχνει επίσης καταπληκτικό Kushari (λιγότερα από 10€, αλλά ούτε εδώ σερβίρεται αλκοόλ).

Αλκοόλ γενικά παίζει;

Κόντρα στον ευρύτατα διαδεδομένο μύθο, η απάντηση εδώ δεν είναι «μόνο στα ξενοδοχεία». Τα μπαράκια του Καΐρου είναι λίγα αλλά καλά, τα περισσότερα έχουν φανταστική θέα στο ποτάμι, και αρκετά εστιατόρια (περιλαμβανομένου του Sequoia που λέγαμε προηγουμένως) σερβίρουν κανονικότατα αλκοόλ. Τα τοπικά κρασιά είναι φρουτένια και ευχάριστα, οι δε αιγυπτιακές μπύρες περιλαμβάνουν την πανταχού διαθέσιμη Stella (ουδεμία σχέση με την βέλγικη συνονόματή της) η οποία θα σας θυμίσει την «δική μας» Άμστελ, και την –κατά την ταπεινή μας άποψη καλύτερη– Sakara, η οποία κυκλοφορεί και σε King εκδοχή, με 10% αλκοόλ. To Culture Trip έχει εδώ ένα περιεκτικότατο top-10 μπαρ στο Κάιρο.

Πού θα μείνετε

- Στα ευρύχωρα και περιποιημένα δωμάτια του Pyramisa Hotel, βολικότατα κοντά στο μετρό του Dokki, και σε περπατίσιμη απόσταση από την Πλατεία Ταχρίρ, πάνω από τις γέφυρες του Νείλου (από 67€ το δίκλινο με καλό πρωινό).

- Στα οικονομικότατα δωμάτια του Nile Boutique στην όχθη του Νείλου (από 39€ το δίκλινο με πρωινό, ή 54€ αν θέλετε και θέα στο ποτάμι).


- Στο συγκλονιστικό Mena House Hotel, που ήταν κάποτε το παλάτι των βασιλιάδων της Αιγύπτου, μακριά από το κέντρο του Καΐρου μεν, σε θέση απλώνω-χέρι-και-πιάνω-Πυραμίδα δε. Τα δωμάτια που βλέπουν στον κήπο ξεκινούν από 103€, αν θέλετε και θέα στις Πυραμίδες θα υπολογίσετε 127€ (το δίκλινο πάντα).

Πώς θα πάτε

Με την Egyptair, που συνδέει το Κάιρο με την Αθήνα δύο φορές την ημέρα, κάθε μέρα. Οι τιμές για τον Μάιο και τον Ιούνιο κυμαίνονται στα 240€ μετ’ επιστροφής και φόρων, και περιλαμβάνουν όχι μία, αλλά δύο βαλίτσες των 23 κιλών ανά επιβάτη (ακούτε οι low cost;) για να μην το σκεφτείτε δεύτερη φορά πώς θα κουβαλήσετε εκείνον τον υπέροχο ναργιλέ από την αγορά του Αλ Χαλίλι ως το σπίτι.

Τα πρακτικά

- Δεν έχεις δει κίνηση στη ζωή σου, αν δεν έχεις δει την κίνηση του Καΐρου. Το μετρό είναι ανάσα ζωής, εξυπηρετεί το μεγαλύτερο κομμάτι της πόλης, είναι σούπερ γρήγορο, καθαρό και αξιόπιστο, και έχει και δύο βαγόνια σε κάθε συρμό αποκλειστικά για τις κυρίες, που θα χαρούν να γλιτώσουν το στρίμωγμα στα υπόλοιπα, «μεικτά» βαγόνια τις ώρες αιχμής.

- Το νερό της βρύσης πίνεται αυστηρά και μόνο από ντόπιους και ταξιδιώτες με γερά στομάχια, μαθημένα στην υπερχλωρίωσή του. Οι υπόλοιποι, εμφιαλωμένο –το βρίσκετε παντού, και είναι πάμφθηνο.

- Το κόστος ζωής είναι γενικά σούπερ χαμηλό: Το (κάθε) ευρώ μας ανταλλάσσεται προς 19 και κάτι αιγυπτιακές λίρες. Αν υπολογίσουμε το κόστος φαγητών, ποτών και εισιτηρίων για μουσεία και μετακινήσεις, με 25€ την ημέρα περνάς μια χαρά αν θέλεις να κάνεις λίγη οικονομία –με 40€ είσαι άρχοντας, και δεν υπολογίζεις τίποτα.