Το πάρτι και άλλα διηγήματα: Με ανθρωπιά και απλότητα

Άτιμο πράγμα το διήγημα. Συλλαμβάνεται μια στιγμή που περπατάς στο δρόμο, μια μέρα που άνοιξες το παράθυρό σου, μια βραδιά που γλέντησες με τους φίλους σου, ένα μεσημέρι που διάβασες ένα άρθρο στην εφημερίδα. Κυοφορείται μέρες, μήνες, χρόνια στο κεφάλι σου, ωριμάζει, αλλάζει (στην αρχή νόμιζες ότι είναι κορίτσι και, να! σου προέκυψε αγόρι), μεστώνει καθώς τρέφεται με υγιεινές τροφές, βιώματα, σκέψεις, αισθήματα και κουβέντες, νέες εμπειρίες. Γεννιέται σε μια ώρα ή σε δύο μήνες, με καισαρική και υποχρεωτικό τοκετό ή με ομαλή γέννα που χαροποιεί τους πάντες.

Ο Σφυρίδης σίγουρα γαντζώνεται από τις εμπειρίες του και γεμίζει τα διηγήματά του με αυτοβιογραφικές πινελιές, πολλές φορές και με ολόκληρες χρωματικές αποχρώσεις. Ο αναγνώστης ξαναζεί μαζί με τον συγγραφέα τη ζωή στη Σκύρο, όπου παραθερίζει τα καλοκαίρια, αλλά και τους απόηχους από τη Θεσσαλονίκη, μια πόλη που δημιουργεί, απ’ ό,τι φαίνεται και σε άλλους πεζογράφους, συνθήκες γονιμοποίησης του διηγηματογραφικού υλικού. Ο Σφυρίδης ξαναζωντανεύει το βίωμα κι αυτό είναι που κάνει τα έργα του ζεστά και φιλόξενα, αλλά δεν μένει μόνο σ’ αυτό. Δεν αντιγράφει τη ζωή του αλλά την κοσκινίζει με κριτική ματιά, φιλόζωη διάθεση και φιλοσοφική σκέψη.

Ίσως τα έργα του παρόντος τόμου να μην διακρίνονται για τη μοντέρνα ή μεταμοντέρνα ματιά τους, να μην καινοτομούν λογοτεχνικά, να μην καταπιάνονται με θέματα αιχμής ή να μην αναζητούν το βαθύτερο υπαρξιακό ζητούμενο κάθε ανθρώπου, να μην ασχολούνται με τις μεγάλες αφηγήσεις της εποχής μας, αλλά τελικά σε κερδίζουν επειδή μιλούν με απλότητα και βιωματικότητα για τα ζώα και την αγάπη που αξίζουν, για ανθρώπους που άφησαν το στίγμα τους, για μικρά και καθημερινά από τη Σκύρο και τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική… Η συγκίνηση, το απλό άγγιγμα της πέννας του Σφυρίδη, γεμάτο θυμοσοφία και στοχασμό πάνω στη φύση του ανθρώπου και στις ανθρώπινες σχέσεις, στον τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να αντιδράσει, όταν βρεθεί απέναντι σε ανθρώπους ανάλγητους για το απλό και επομένως δυνάμει αναίσθητους για το μεγάλο.

Δεν μου αρέσει ο συγγραφέας που απλώς αραδιάζει συμβάντα της ζωής του: είτε δείχνει αφάνταστη αλαζονεία και εγωκεντρισμό ή εξαντλημένη φαντασία και απουσία επινοητικότητας. Ο Σφυρίδης όμως δεν με ενόχλησε, γιατί σημάδεψε τον απλό άνθρωπο που κρύβεται μέσα μας με καταστάσεις που δεν προδίδουν το πνεύμα του και συνάμα φανερώνουν έναν βαθύτερο ανθρωπισμό.

Πατριάρχης Φώτιος

Περικλής Σφυρίδης, “Το πάρτι και άλλα διηγήματα”, εκδόσεις Εστία 2011, τιμή 11 ευρώ