Ο Μεγάλος Περίπατος είναι η πρώτη από τις δύο μεγάλες διεθνείς εκθέσεις που διοργανώνει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Προ-Θυρανοίξια 2006-2008 εν όψει της ολοκλήρωσης της ανακατασκευής του κτιρίου του μέσα στο 2008.
Η ιδέα της έκθεσης γεννήθηκε από τη γειτνίαση του ΕΜΣΤ με αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της Αθήνας, η οποία προσφέρει πολλαπλά δίκτυα διαπολιτισμικής επικοινωνίας ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη διεθνή τέχνη.
Ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται στον Μεγάλο Περίπατο της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων, μια τεράστιας κλίμακας αστική παρέμβαση γύρω από την Ακρόπολη που δημιουργεί ένα ”ανοιχτό” Μουσείο, όπου η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά διασταυρώνεται με την καθημερινή ζωή της σύγχρονης πόλης και την πολυπολιτισμική της πραγματικότητα.
Ο Μεγάλος Περίπατος ως εμπειρία και ως μεταφορά επιτρέπει αναπάντεχες συναντήσεις και δεσμούς, ιστορίες μέσα στην Ιστορία, νέες σχέσεις και διάλογο ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, το τοπικό και το οικουμενικό και μια ανοιχτή εννοιολογική αφήγηση που ενσωματώνει τους Άλλους και το Αλλού.
Στην έκθεση συμμετέχουν 44 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο με πρόσφατα έργα τους ή με in situ έργα-παραγγελίες του Μουσείου, τα οποία θα παρουσιαστούν κατά μήκος του αρχαιολογικού Μεγάλου Περιπάτου και σε παρακείμενα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια.
Θέματα
Τα έργα που παρουσιάζονται στους διάφορους εκθεσιακούς χώρους βρίσκονται σε διάλογο με το φυσικό και αρχιτεκτονικό κάλλος, τη μυθολογία, την ιστορία και τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα τόπων και κτιρίων και σε αρμονία με την ατμόσφαιρα που το καθένα από αυτά εκπέμπει.
Μερικά από τα βασικά θέματα που θίγονται στα έργα της έκθεσης είναι οι σχέσεις ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, τη μυθοπλασία και την πραγματικότητα, τη μνήμη, το τοπίο και την ιστορία, το όνειρο και το ταξίδι, η κοινότητα, η δημοκρατία, η ουτοπία, η πολυπολιτισμικότητα, η μετανάστευση, η Πόλη.
Έργα
Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένα από τα έργα της έκθεσης.
Απέναντι από το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως ο επισκέπτης θα συναντήσει το πρώτο έργο της έκθεσης του Παλαιστίνιου καλλιτέχνη Khalil Rabah. Η εγκατάσταση του Khalil Rabah, αναπαριστά ένα μουσείο, το Νέο Παλαιστινιακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Ανθρωπότητας.
Το κτίριό του, σαν πραγματικό Μουσείο σε μικρογραφία, αποτελείται από αίθουσες μονίμων συλλογών, αίθουσα τεκμηρίωσης και προβολών. Είναι ένα νομαδικό Μουσείο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2004 στη Ραμάλα, το 2005 στη Ρώμη και στην Κωνσταντινούπολη, το 2006 στο Άμστερνταμ και στην Αθήνα, αυτή τη φορά με τον τίτλο Το Νέο Παλαιστινιακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Ανθρωπότητας.
Με βασικό θέμα και έννοια το ιερό δέντρο της ελιάς, το μνημειακό αυτό έργο ανοίγει ένα διάλογο με τη μνήμη, την ιστορία της αττικής γης και το κοινό ανθρωπολογικό υπόβαθρο των λαών της Μεσογείου.
Κατά μήκος του Μεγάλου Περιπάτου ο θεατής θα ανακαλύψει ηχητικά έργα των Steve Roden, Susan Philipz και Pavel Büchler, γλυπτά, όπως του Ulrich Rückriem και του Αnish Kapoor καθώς και το έργο του ιρανού Y.Z. Kami στη Ρωμαϊκή Αγορά, που παραπέμπει στο σουφισμό του ιρανού μυστικού ποιητή του 13ου αιώνα Rumi.
Στον πεζόδρομο της Ερμού, απέναντι από τον Κεραμεικό παρουσιάζεται η εγκατάσταση της Βάνας Ξένου Axis Mundi, Έρως-Θάνατος, Νυμφών Κοιμητήριο, που παραπέμπει στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο Άξονας του κόσμου είναι σύμβολο και μεσολαβητής της μετάβασης.
Ως έκθεμα του Μεγάλου Περιπάτου παρουσιάζεται η ιστορική διαμόρφωση του Δημήτρη Πικιώνη στους αρχαιολογικούς χώρους γύρω από την Ακρόπολη κατά τη δεκαετία του ’50. Το έργο του Πικιώνη βασίζεται στην αρχιτεκτονική της κίνησης και της μνήμης, την οποία ο επισκέπτης βιώνει καθώς περπατάει διαμέσου ενός γιγάντιου ”κολλάζ” από μαρμάρινα και πήλινα κομμάτια που διασώζουν μνήμες από την κατεδαφιζόμενη Αθήνα του 19ου αιώνα.
Στον έντονα φορτισμένο από την πολιτική και καλλιτεχνική προσωπικότητα της Μελίνας Μερκούρη κτίριο του Ιδρύματος Μελίνας Μερκούρη, πολιτικά και κοινωνικά ντοκουμέντα εμφανίζονται ως φανταστικά, στα έργα της τουρκάλας Gülsün Karamustafa και του λιβανέζου Fouad Elkoury, ενώ στον οικείο καλλιτεχνικό χώρο της ΕΠΑΣΚΤ, η μυθοπλασία παρουσιάζεται ως ιστορική πραγματικότητα στο έργο του Michael Blum.
Σε άλλους χώρους της, ο Πολωνός καλλιτέχνης Pawel Althamer σε καθημερινή περφόρμανς θα αναπαριστά τη σχέση του γλύπτη με το μοντέλο του. Στη συνέχεια, στην πρόσοψη του κτιρίου του University of Indianapolis, Athens Campus (πρώην Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν) ο επισκέπτης θα συναντήσει τη φωτογραφική εγκατάσταση του Per Barclay For Dionysos (Laura and Tomo - Montalcino) (Για τον Διόνυσο (Λάουρα και Τόμο- Mονταλτσίνο).
Λίγο πιο κάτω, μια σειρά από καινούργια αιθέρια ζωγραφικά έργα της Silke Otto-Knapp καθώς και ένα γαλήνιο ηχητικό έργο του αμερικανού Steve Roden αναδεικνύουν το γεμάτο μνήμες και εσωτερικότητα χώρο των Τούρκικων Λουτρών.
Μια άλλη in situ εγκατάσταση που έχει τοποθετηθεί στο Θησείο κοντά στην αρχαία οδό των Παναθηναίων είναι το Neen Plateau, μια συνεργασία μεταξύ τριών Ελλήνων καλλιτεχνών, των Ανδρέα Αγγελιδάκη, Μίλτου Μανέτα και Άγγελου Πλέσσα, μέλη της διεθνούς ομάδας Neen.
Οι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν τρία διαφορετικά έργα τοποθετημένα μαζί, δημιουργώντας μια πλατφόρμα για συζήτηση θέτοντας ερωτήματα όπως τι είναι μια πόλη στην εποχή του διαδικτύου, τι είναι ένας περίπατος σε μια εποχή διαρκούς επικοινωνίας, τι είναι μια έκθεση και τι είναι το κίνημα Neen.
Ακριβώς απέναντι, μπροστά από το άλσος του Θησείου έχει εγκατασταθεί το μυστηριακό έργο των Ilya & Emilia Kabakov The Falling Angel (O Άγγελος που πέφτει).
Στη συνέχεια ο επισκέπτης θα συναντήσει το κτίριο του Συλλόγου των Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπου η in situ εγκατάσταση του Christian Boltanski καθώς και η εγκαταστάσεις των Janine Antoni και Γιώργου Χατζημιχάλη, το γλυπτό και τα σχέδια του Wolfgang Laib πραγματεύονται με ποιητικό και στοχαστικό τρόπο αρχαίους και σύγχρονους μύθους, καθώς και έννοιες όπως ο θάνατος, ο χρόνος, η ανθρώπινη μοίρα, το φως και σκοτάδι.
Στο τελευταίο τμήμα της έκθεσης, στην Τεχνόπολις του Δήμου Αθηναίων, σε τέσσερα από τα κτίρια του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος, θα παρουσιαστούν έργα των Thomas Hirschhorn και Hans-Jürgen Syberberg, που πραγματεύονται θέματα όπως η φιλοσοφία, η πολιτική, η δημοκρατία, και η κοινότητα.
Ο Ελβετός Thomas Hirschhorn παρουσιάζει μια εγκατάσταση με τίτλο U -Lounge χρησιμοποιώντας στον τίτλο μόνο το αρχικό της λέξης Utopia (ουτοπία), και δημιουργεί ένα χώρο για την ποίηση, τη φιλοσοφία, την τέχνη, για μια παγκόσμια κοινή ευημερία. Στόχος του είναι να συνδέσει την ουτοπία με την πραγματικότητα και να δημιουργήσει ένα χώρο όπου θα έχει εξαλείψει οποιαδήποτε απόσταση ανάμεσα σε αυτές τις δυο έννοιες.
Ο Γερμανός Hans-Jürgen Syberberg με την ταινία του The Cave of Memory (Το σπήλαιο της μνήμης) με αφορμή το μύθο του πλατωνικού σπηλαίου, διεισδύει αναφερόμενος στο έργο των Goethe, Mozart, Kleist, Beckett σε μεγάλες στιγμές της ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Στα έργα ενός μεγάλου αριθμού καλλιτεχνών που φιλοξενούνται στην Τεχνόπολη, όπως των Ghada Amer, Santiago Sierra, Andrian Paci, Βλάση Κανιάρη, Yu Hong, Julie Mehretu, Λίνας Θεοδώρου κ.ά. ανιχνεύονται θέματα που σχετίζονται με κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, όπως η γυναικεία ταυτότητα, η πόλη ως πολυπολιτισμική μητρόπολη, η μετανάστευση, η ξενοφοβία, η σύγχρονη πραγματικότητα της Ελλάδας κ.ά..
Η βιντεοεγκατάσταση του Ανδρέα Αγγελιδάκη με τίτλο Walking Building (Το κτίριο που περπατάει), θα μπορούσε να είναι το τελευταίο έργο της έκθεσης. Το βράδυ των εγκαινίων το έργο θα προβληθεί στο κτίριο Φιξ, επί της λεωφόρου Συγγρού.
Διάρκεια έκθεσης: 17 Ιουλίου - 29 Σεπτεμβρίου 2006
Επιμέλεια έκθεσης: Άννα Καφέτση
