Το Μουσείο Μπενάκη έχει ως βασικό προσανατολισμό όχι μόνο τη συγκέντρωση και την ανάδειξη των στοιχείων που συγκροτούν τον νεοελληνικό πολιτισμό, αλλά και την εξοικείωση του ελληνικού κοινού με τα στοιχεία αυτά, μέσω σύγχρονων τρόπων προσέγγισής τους.
Συνεχίζοντας την επιτυχή, μακροχρόνια συνεργασία του με τον Πολιτιστικό Οργανισμό ”ΑΙΩΝ”, διοργανώνει εφέτος έκθεση στον Πύργο Μπαζαίου με τίτλο ”Λατρείας Τάματα”.
Σκοπός της έκθεσης είναι η προσέγγιση και η ερμηνευτική απόδοση ενός θρησκευτικού αντικειμένου, του τάματος, το οποίο μετά την απόσπασή του από το αρχικό εννοιολογικό του περιβάλλον (την εκκλησία) αποκτά και εκθεσιακές ιδιότητες. Μέσω της σφαιρικής και τεκμηριωμένης παρουσίασης των ταμάτων, η έκθεση στοχεύει στην απεικόνιση της κοινωνικής διάστασης του φαινομένου και της δυναμικής του παρουσίας στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Παρά τον εθνογραφικό και καλλιτεχνικό πλούτο που αποκαλύπτει η έρευνα της αμφίσημης θέσης τους στην ελληνική κοινωνία, τα τάματα έχουν ελάχιστα μελετηθεί, και ακόμα λιγότερο παρουσιαστεί σε εκθεσιακό περιβάλλον. Έργα ανώνυμης, κυρίως, τέχνης, συχνά ευτελή και χαμηλής καλλιτεχνικής αξίας αντικείμενα, τα τάματα βρίσκονται στο περιθώριο της αισθητικής αναγνώρισης.
Εξίσου ’περιθωριακή’ θέση καταλαμβάνουν και στο τελετουργικό τους περιβάλλον, λόγω της φύσης τής πρακτικής του ταξίματος, αφού αντιπροσωπεύουν την προσωπική σχέση αφιερωτή – αγίου, η οποία δεν αφορά τους δογματικούς κανόνες της εκκλησίας.
Έως σήμερα, τάματα βρίσκονται στις εκκλησίες, στο ’φυσικό’ τους περιβάλλον ή εκτίθενται σε λαογραφικά μουσεία και συλλογές. Στο μεν εκκλησιαστικό περιβάλλον φορτίζονται με τη θρησκευτικότητα του χώρου, αντανακλώντας ταυτόχρονα όλο το φάσμα των αισθήσεων και αισθημάτων του αφιερωτή και του προσκυνητή. Στα δε μουσεία εκτίθενται συνήθως μαζί με άλλα αντικείμενα ”λαϊκής τέχνης”, χωρίς καμία αναφορά στη χρήση και τη λειτουργικότητά τους.
Το υλικό προέρχεται από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη και το αρχείο της φωτογράφου Μαρίας Χουλάκη, ενώ αναφορά στην εικαστική επιρροή του θέματος στην τέχνη επιχειρείται μέσα από την παρουσίαση έργων του Δημήτρη Ταλαγάνη, ο οποίος εφαρμόζει την τεχνική των ταμάτων στις σύγχρονες δημιουργίες του. Παράλληλα θα προβάλλονται αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ σε εξέλιξη ”Βιογραφία ενός Τάματος” του Πάνου Καρκανεβάτου.
Η μοναστηριακή φυσιογνωμία του Πύργου Μπαζαίου σε συνδυασμό με την σύγχρονη μουσειακή λειτουργία του, συνιστούν ιδανικό περιβάλλον για να παρουσιαστεί μια τέτοια έκθεση. Σε έναν χώρο φορτισμένο με τη δική του δυναμική, ο επισκέπτης καλείται να διερευνήσει την αφιέρωση σε όλες της τις διαστάσεις, μέσα από αντικείμενα, φωτογραφίες και την ιστορική τους τεκμηρίωση. Τα αντικείμενα είναι παρόντα, διατηρούν τις αισθητικές και αισθητήριες λειτουργίες που τους παρέχει η μονιμότητά τους στον χώρο και η φωτογραφική αποτύπωσή τους στον χρόνο, η δύναμη της εικόνας.
Η έκθεση, την επιμέλεια της οποίας έχει αναλάβει η Σοφία Χανδακά του Τμήματος Νεοελληνικού Πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Νάξου 2006 που συντονίζει ο Μάριος Βαζαίος, με προοπτική να ταξιδέψει στη συνέχεια και σε άλλους επιλεγμένους χώρους της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Με απώτερο στόχο τον εμπλουτισμός της, η έκθεση αποτελεί ανοικτή πρόσκληση για συμμετοχή και άλλων καλλιτεχνών, οι οποίοι θα ενδιαφερθούν να εντάξουν το δικό τους έργο.
Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσση έκδοση με τίτλο Λατρείας Τάματα/Tokens of Worship.
Λατρείας Τάματα, Πύργος Μπαζαίου, Νάξος
Διάρκεια έκθεσης: 22 Ιουλίου έως 3 Σεπτεμβρίου 2006
