Το Οινομαγειρίον Ζωοδόχος Πηγή στα Καμίνια από το 1944 είναι το στέκι του καλοφαγά

Αν τα εστιατόρια είναι καθρέφτης της εποχής τους, τα παραδοσιακά οινομαγειρεία είναι η κιτρινισμένη σελίδα ενός παλιού τετραδίου συνταγών, γεμάτη νοσταλγία, απλότητα και αυθεντικές γεύσεις. Είναι εκεί που ο χρόνος μοιάζει να σταματά, αφήνοντας τη θέση του στην τέχνη του καλού φαγητού και στη θαλπωρή μιας σάλας γεμάτης ατμόσφαιρα.

Στην Αθήνα και τον Πειραιά, τα οινομαγειρεία υπήρξαν για δεκαετίες η καρδιά της καθημερινότητας. Εδώ έτρωγες οικονομικά, αλλά πλουσιοπάροχα. Κατέβαινες τα σκαλιά ενός υπόγειου μαγειρείου ή έμπαινες σε μια σάλα με ξύλινα τραπέζια και καρό τραπεζομάντηλα, όπου το κρασί έρρεε σε παλιά μπουκάλια μπύρας και η κουβέντα αναμειγνυόταν με τη μυρωδιά της ρίγανης και του κοκκινιστού. Ήταν το στέκι των εργατών, των υπαλλήλων, των φοιτητών και των παλιών Πειραιωτών που ήξεραν από καλό φαΐ.

Τα αυθεντικά οινομαγειρεία δεν έκαναν εκπτώσεις στην ποιότητα. Τα πιάτα τους ήταν μαγειρεμένα όπως στο σπίτι, αλλά με τη δεξιοτεχνία ενός μάστορα που γνώριζε τα μυστικά της κατσαρόλας. Οι λαχανοντολμάδες έλιωναν στο στόμα, τα φασολάκια κολυμπούσαν σε μυρωδάτο ελαιόλαδο, το γιουβέτσι έφερνε δάκρυα συγκίνησης στους μυημένους, και το αρνάκι με πατάτες μύριζε Κυριακή.

Στα Καμίνια, εκεί που οι ρίζες του Πειραιά είναι βαθιές και τα μαγαζιά κρατούν ακόμη το άρωμα μιας άλλης εποχής, στέκει από το 1944 ένα από τα τελευταία αυθεντικά οινομαγειρεία της πόλης: η Ζωοδόχος Πηγή. Σε ένα μικρό, απέριττο χώρο, όπου οι τοίχοι έχουν ακούσει αμέτρητες ιστορίες, συνεχίζει να σερβίρει φαγητό που τιμά την παράδοση σε μια από τις πιο ιστορικές γαστρονομικές πιάτσες της πρωτεύουσας. Εδώ δεν θα βρεις υπερβολές, ούτε πιάτα που πασχίζουν να εντυπωσιάσουν. Θα βρεις, όμως, την ουσία: συνταγές που μυρίζουν αναμνήσεις, γεύσεις που μιλούν τη γλώσσα της αλήθειας.

Σε μια πόλη που αλλάζει διαρκώς, τα οινομαγειρεία είναι τα λιγοστά σταθερά σημεία αναφοράς. Είναι η γέφυρα που ενώνει τις γεύσεις του χθες με την όρεξη του σήμερα. Και αν ψάχνεις μια αυθεντική εμπειρία, δεν έχεις παρά να μπεις σε ένα τέτοιο μαγαζί, να παραγγείλεις ένα ποτήρι γλυκόπιοτο κρασί και να αφήσεις τις γεύσεις να σε ταξιδέψουν. Η Ζωοδόχος Πηγή κρατά αναλλοίωτες τις θύμησες και τη ζεστασιά που απόπνεαν τα φαγητοστέκια στις φτωχογειτονιές του Πειραιά ανά τους αιώνες. Κατάλογοι δεν υπάρχουν και το ευγενέστατο προσωπικό εκφωνεί με ζέση τα πιάτα που βγάζει η κουζίνα αφού σε ρωτήσει αν ήρθες για πρώτη φορά ή είσαι θαμώνας. Τρίτη βράδυ κι ευτυχώς είχαμε κάνει έγκαιρα κράτηση καθώς το Οινομαγειρίον ήταν ασφυκτικά γεμάτο.

Αφού κάναμε την παραγγελία μας, σε λίγα κιόλας λεπτά το τραπέζι μας γέμισε με μπόλικα καλούδια. Προτιμήσαμε το ροζέ κρασί Τυρνάβου αντί τσίπουρου προσπερνώντας την μεγάλη συλλογή ετικετών που βλέπεις σαν περάσεις τις πόρτες της Ζωοδόχου Πηγής. Χύμα, κατέφθασε σε ένα μικρό κατρούτσο το οποίο ανατροφοδότησε αρκετές από τις προπόσεις μας, όσο δοκιμάζαμε τα πιάτα του μενού. Το ψωμάκι καψαλισμένο, λαδολουσμένο και ριγανισμένο έγινε το φλάμπουρο της μεγάλης βούτας στο ντιπ παντζαριού που ήταν έξτρα δροσιστικό. Εξαιρετική και πολύ πλούσια η πράσινη σαλάτουλα με σταφύλι, σύκα, κουκουνάρι και ρόκα που προτιμήσαμε αντί για τα χόρτα σταμναγκάθι.

Αν είσαι φαν της πατάτας τότε δεν γίνεται να αντισταθείς στις μελωμένες πατατούλες στη γάστρα που έμοιαζαν με αποφλοιωμένο βερίκοκο στην όψη κι ήταν σκέτο λουκούμι.

Ωραιότατο και το κοκορετσάκι, μαεστρικά ψημένο και δεμένο ολόσωστα συνοδεία πιτών. Για τους λαχανοντολμάδες του μενού έχουν γραφεί αμέτρητοι έπαινοι κατά καιρούς και μια πιρουνιά μοιάζει αρκετή για να γεννήσεις κι εσύ ένα ερωτικό ποίημα για χάρη τους. Τα πάντα στο μενού είναι φυσικά χειροποίητα, πράγμα που εύκολα αποδεικνύεται σαν δεις τα τυροπιτάρια ή το πεϊνιρλί με παστουρμά κι αυγό που πηγαινοέρχονται με ρυθμό μυδραλιοβόλου στα τραπέζια. Αμφότερα γευστικότατα κι έξτρα μερακλήδικα, είναι το καλύτερο άλλοθι του καλοφαγά για να μην κάνει δίαιτα ποτέ.

Το αρνί τσιγαριαστό μύριζε Κρήτη κι έλιωνε σαν πήγαινες να το κόψεις, ενώ η δυσθεώρητη βέργα με το πρόβατο έβαλε δύσκολα στις αντοχές μας αφού ήταν τιτανομέγιστη τόσο σε γεύση όσο και σε μέγεθος. Την επόμενη φορά ορκιστήκαμε να πάρουμε και το λιβανέζικο το οποίο μας διαφήμισε δις ο τρεχαντήρης σερβιτόρος.

Για ένα πλήρες γεύμα με κρασάκι υπολόγισε περί τα 20-22 το άτομο