Η Ξάνθη δε μοιάζει με καμία άλλη πόλη της Ελλάδας

Προσπερνάμε στα γρήγορα τα κλισέ περί σταυροδρομιών ανατολής και δύσης, για να σου πούμε ότι η Ξάνθη είναι μια από τις ομορφότερες πόλεις που έχεις δει ποτέ. Έτσι απλά. Και αν δεν μας πιστεύεις, έχουμε τις φωτογραφίες, αλλά και τις λεπτομέρειες, για να το αποδείξουμε.

Ξεκινάμε από την παλιά πόλη

…που είναι, προφανώς, το σημείο μηδέν κάθε αναγνωριστικής βόλτας στην Ξάνθη. Τα λιθόστρωτα δρομάκια της ελίσσονται κάτω από αρχοντικά με χαγιάτια και σαχνισιά, πλάι σε σκαλάκια που ανηφορίζουν σε γειτονιές με λουλουδιασμένα μπαλκόνια και ανάμεσα σε φωτογενείς γωνιές που φιλοξενούν χαριτωμένα café. Στις απαραίτητες στάσεις κάθε βόλτας εδώ, σημείωσε το Λαογραφικό Μουσείο στο Αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου, τα μαγαζάκια της οδού Αντίκα, η Πινακοθήκη της Ξάνθης, που στεγάζεται σε ένα από τα παλαιότερα κτίρια της πόλης, και βέβαια, το Αρχοντικό Δανιέλ, όπου γεννήθηκε το αγαπημένο παιδί της πόλης, ο Μάνος Χατζιδάκις.

Να το πάρει το ποτάμι

Κόσυνθος λέγεται ο ποταμός της Ξάνθης, που ξεκινά από τη Ροδόπη, διασχίζει τα Πομακοχώρια και περνά σχεδόν μέσα από την πόλη, προτού καταλήξει στην Βιστωνίδα. Για την ακρίβεια, κυλά ήρεμα λίγο έξω από το κέντρο της, φτιάχνοντας ένα ειδυλλιακό σκηνικό για φυσιολατρικές βόλτες και ρομαντζάδα στις όχθες του, ή ατένισμα από τα βράχια του. Εδώ είναι που καίγεται και ο Τζάρος κάθε χρόνο στο τέλος του Καρναβαλιού, σε ένα από τα πιο γνωστά αποκριάτικα έθιμα της Ελλάδας.

Μια που είπαμε για το Καρναβάλι…

Τα 60 του χρόνια κλείνει φέτος το Καρναβάλι της Ξάνθης, που επισήμως λέγεται Θρακικές Λαογραφικές Εορτές, και περιλαμβάνει μεγάλες συναυλίες, παρελάσεις, εκθέσεις, δρώμενα, περιπάτους, ξεναγήσεις, παράλληλες εκδηλώσεις και λαογραφικά αφιερώματα. Το τελευταίο σαββατοκύριακο πραγματοποιείται η μεγαλειώδης παρέλαση με «μπροστάρισσα» τη Βασίλισσα των Αρμάτων, ενώ την Κυριακή της Αποκριάς ξεχωρίζει το έθιμο του Τζάρου, που καίγεται πάνω από τον ποταμό Κόσυνθο, και την Καθαρά Δευτέρα το έθιμο της περιφοράς της Καμήλας στην Σταυρούπολη. Οι ημερομηνίες για το 2025 είναι 6 Φεβρουαρίου με 3 Μαρτίου, λεπτομέρειες εδώ. 

Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;

Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο φημισμένα παζάρια των Βαλκανίων στήνεται στην Ξάνθη, και συγκεκριμένα πίσω από το κτίριο της Πυροσβεστικής κάθε Σάββατο, από τον 15ο αιώνα μέχρι σήμερα. Οι πολιτισμοί τριών ηπείρων συναντιούνται στους πάγκους του, που φορτώνονται με ευρωπαϊκά ρούχα, ελληνικά φρούτα, ασιατικά βότανα, αφρικανικά μπαχάρια και κάθε λογής αντικείμενα, σε μια πολύχρωμη γιορτή που συγκεντρώνει ανελλιπώς τα πλήθη κατοίκων και επισκεπτών.

Γεύσεις να γλείφεις τα δάχτυλά σου

Το κλισέ που θέλει τα παντρέματα δύο ή περισσότερων παραδόσεων να γεννούν τα πιο ενδιαφέροντα γευστικά αποτελέσματα βρίσκει στην Ξάνθη την απόλυτη δικαίωση. Θα το διαπιστώσεις, πιάνοντας τραπέζι για γεμιστό λουκάνικο και το τζερεμέ κεμπάπ στα Φαναράκια, που έχουν και μια υπέροχη αυλίτσα για τα ηλιόλουστα μεσημέρια, ή δοκιμάζοντας μοσχαρίσια μάγουλα με πουρέ μελιτζάνας στην Ελιά. Άλλα «οπωσδήποτε» στα του φαγητού, τα σμυρνέικα σουτζουκάκια και το μοσχαράκι πρασοσέλινο της Παλαιάς Πόλης, και βέβαια το γιαουρτλού κεμπάπ και τα ψητά στο Πίλημα, στο ομώνυμο χωριό, 8 χιλιόμετρα έξω από την Ξάνθη.

Αμ τα γλυκά πού τα πας;

Τουλάχιστον εγκληματική ενέργεια θα έπρεπε να θεωρείται το να φύγεις από την Ξάνθη χωρίς να δοκιμάσεις τα υπέροχα σιροπιαστά, τα ανατολίτικα γλυκά και τις ονομαστές καριόκες της. Στις διευθύνσεις του «τουρ για γλυκατζήδες», σημείωσε το Βυζάντιο για σουτζούκ λουκούμ και σαραγλί, τη Νέα Ελλάς για κρεμώδη εδέσματα και λαχταριστό προφιτερόλ, και τον Παπαπαρασκευά για καριόκες και λοιπά τυλιχτά κεράσματα.

Ο Νέστος και τα χωριά του

Λίγο έξω από την Ξάνθη, θα βρεις ένα από τα ωραιότερα ποτάμια της Ελλάδας. Ο Νέστος με τους ξακουστούς μαιανδρισμούς του είναι χωρίς υπερβολή εμπειρία ζωής, και ο καλύτερος τρόπος να την ζήσεις είναι η 22 χιλιομέτρων διαδρομή με το κανό, που διαρκεί περίπου πέντε ώρες, είναι απολύτως κατάλληλη ακόμα και αν δεν έχεις ξαναπιάσει ποτέ κουπί στο χέρι σου, και κοστίζει 75€ το άτομο. Τα δε χωριά του Νέστου, η πανέμορφη Σταυρούπολη, οι Τοξότες, ο Λειβαδίτης με τον γιγάντιο καταρράκτη του και το παρθένο δάσος της Χαϊντούς φτιάχνουν γύρω από την Ξάνθη τον παράδεισο κάθε μικρού (και μεγάλου) εξερευνητή.

Μην και δεν πας Πομακοχώρια

Μια χούφτα παραδοσιακά (και το εννοούμε το «παραδοσιακά») χωριουδάκια που ευωδιάζουν αρώματα ανατολής, σκαρφαλωμένα ψηλά στις πλαγιές της Ροδόπης κοντά στα βουλγαρικά σύνορα, ζουν και κινούνται στους δικούς τους ρυθμούς –αναμενόμενο, αν σκεφτεί κανείς πως μέχρι το 1995 ήταν αποκλεισμένα πίσω από «συνοριακές» μπάρες, που εμπόδιζαν την διέλευση από και προς την Ξάνθη και, κατά συνέπεια, την υπόλοιπη Ελλάδα. Η Σμίνθη με τους περίτεχνους μιναρέδες της να υψώνονται προς τον ουρανό, ο Εχίνος με το τοξωτό γεφύρι του πάνω από το ρυάκι που τον χωρίζει από τον κεντρικό δρόμο, οι Θέρμες με τα ιαματικά λουτρά τους και την υπαίθρια πισίνα που αχνίζει από το φυσικά ζεστό νερό πλάι στον δρόμο, η Κοττάνη με το υπέροχο ταβερνάκι του Τζεμίλ που φτιάχνει ο ίδιος και σερβίρει ένα από τα καλύτερα γιαουρτλού κεμπάπ που έφαγες ποτέ, είναι οι βασικές στάσεις ενός ταξιδιού στον χρόνο και την ανατολίτικη πλευρά της Ελλάδας.

Εδώ να μείνεις: Διαμονή στην Ξάνθη

Στα γλυκύτατα, και σούπερ low budget, δωμάτια του Paris Hotel (από 46€ το δίκλινο) ή αν προτιμάς ολόκληρο διαμέρισμα στο Center of Elegance (56€ ανά διανυκτέρευση για δύο άτομα) στο Hospitable Apartment (54€ για δύο) και στο Micro Studio 10 (στα 53€).