Γιώργο Σίμωνα, τι θα δούμε στο φεστιβάλ για τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε;

Για τις επόμενες εννέα εβδομάδες, η Αθήνα θα είναι γκοθ. Το Φεστιβάλ «Νύχτες Έντγκαρ Άλλαν Πόε» φέρνει στο Θέατρο Rabbithole του Μεταξουργείου, αλλά και στο Space Baby του Κεραμεικού, δώδεκα θεατρικές παραστάσεις εμπνευσμένες από τα έργα του μέγα Πόε, και πολλές παράλληλες δράσεις για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα που σημάδεψε όσο κανείς τον ρομαντισμό και τη λογοτεχνία του φανταστικού.

Μιλήσαμε με τον Γιώργο Σίμωνα, σκηνοθέτη, συγγραφέα, συνιδρυτή του θεάτρου Rabbithole και της ομάδας Νοσταλγία που διοργανώνει το φεστιβάλ, για όλα όσα μας κάνουν να ανυπομονούμε για τις επόμενες εβδομάδες.

Πώς προέκυψε η ιδέα για το Φεστιβάλ;
Η ιδέα για το φεστιβάλ προέκυψε πριν από χρόνια, όταν και πραγματοποιήσαμε το πρώτο φεστιβάλ. Ήταν μια αναμενόμενη κίνηση, μιας και η ομάδα μας ασχολείται εντατικά με λογοτεχνικά κείμενα από το 2010 και μετά και αρκετά με σκοτεινούς (θα λέγαμε μεταξύ σοβαρού και αστείου) συγγραφείς, όπως είναι οι συγγραφείς του Ρομαντισμού. Είχαμε ασχοληθεί ήδη αρκετές φορές με αυτόν το συγγραφέα, οπότε ήρθε αυτόματα και ομαλά η ιδέα για ένα μικρό (τότε) φεστιβάλ που θα παρουσιαστούν έργα του. Για μένα προσωπικά ήταν βούτυρο στο ψωμί, διότι σκηνοθετικά και δραματουργικά, οι ιστορίες νουάρ, τρόμου και ότι συνεπάγεται αυτών, ήταν και θα είναι η αδυναμία μου. Ο Ποε αξιακά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι ο Μπετόβεν της συγγραφής. Όσο αστείο ή υπερβολικό και αν ακούγεται, υπάρχει συσχετισμός άριστος, φτάνει να τον μελετήσεις.

Πώς επιλέξατε τις ομάδες και τις παραστάσεις που θα συμμετάσχουν στο φεστιβάλ; Υπήρξαν συγκεκριμένα κριτήρια ή θεματικές που θέλατε να αναδείξετε;
Το κάλεσμα των ομάδων και οι προϋποθέσεις ήταν απλές και ξεκάθαρες και όλα αυτά συνέβησαν στο τέλος του Ιουνίου που μας πέρασε. Εκεί, δώσαμε δύο μήνες για προετοιμασία προτάσεων και αποστολή. Απαντήσαμε σε όλους στα τέλη του Αυγούστου και στην συνέχεια, ύστερα από ένα ραντεβού στις αρχές Σεπτέμβρη με τους συμμετέχοντες, κύλησαν άλλοι τρεις μήνες προετοιμασίας από όλους: εμείς για την διοργάνωση του φεστιβάλ και η κάθε ομάδα για την προετοιμασία της παραγωγής της. Σε αυτό το κάλεσμα, δεν υπήρχαν ούτε κριτήρια, ούτε θεματικές και αυτό ήταν ευτυχές. Θέλαμε να είναι ελεύθεροι οι καλλιτέχνες να επιλέξουν όποιο έργο ήθελαν και να το παρουσιάσουν, με όποια μορφή επιθυμούσαν. Έτσι κι έγινε. Μόνος περιορισμός (και αυτός άτυπος): να υπηρετήσεις το πνεύμα του συγγραφέα, δηλαδή να μην τον χρησιμοποιήσεις για να προβάλεις κάτι άσχετο με αυτόν. 

Το φετινό φεστιβάλ είναι το δεύτερο της ομάδας Νοσταλγία πάνω στο έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Τι αποκομίσατε από την εμπειρία της πρώτης διοργάνωσης, και τι θα αλλάξει φέτος;
Το πρώτο φεστιβάλ έγινε πριν την πανδημία, το φθινόπωρο του 2018 και ήταν μια δοκιμαστική ενέργεια η οποία όχι μόνο πέτυχε, αλλά απέκτησε και fans – ως ιδέα εννοώ, γιατί ο Πόε πάντα είχε και θα έχει πιστούς φίλους. Έγιναν έξι έργα του, με εκπληκτικούς καλλιτέχνες και πέρα από το κοινό που ήταν παρών σε όλες (δεν μου αρέσει η φράση «γέμισε», την ακούμε πολύ τώρα τελευταία λες και θέλουμε εναγωνίως να αποδείξουμε κάτι), ως παραγωγή, αποκομίσαμε τις καλύτερες εντυπώσεις. Έτσι κι αλλιώς, οι συνεργασίες και οι άνθρωποι έχουν σημασία, τα φεστιβάλ και τα έργα έρχονται και παρέρχονται. 

Φέτος τα πράγματα μεγαλώνουν, αναπτύσσονται και εμβαθύνουν σχετικά με τον συγγραφέα αυτόν, αλλά και με τον τρόπο διεξαγωγής του φεστιβάλ: έχουμε δύο θεματικά πάρτι (το ένα έγινε ήδη και πήγε υπέροχα), υπέροχη αγορά στα φουαγιέ των χώρων με βιβλία και αντικείμενα σχετικά με το φεστιβάλ (προγράμματα, σελιδοδείκτες, τσάντες ακόμη και αυτοκόλλητα Πόε!), πλουραλισμό θεαμάτων και θεμάτων. Αυτό που κυρίως άλλαξε όμως, είναι η απόφασή μας, τον φετινό χειμώνα να μην αφιερώσουμε τον χρόνο μας σε (άλλη) μια παραγωγή, αλλά σε κάτι ουσιώδες καλλιτεχνικά. Για μας αυτό έχει σημασία: το επόμενο βήμα που θα μας εξιτάρει. Αν συμβεί, τότε θα μιλήσουμε και για τα άλλα.

Μπορείτε να μας δώσετε μια γεύση από τις παραστάσεις που θα παρουσιαστούν; Υπάρχουν κάποιες που ξεχωρίζετε προσωπικά, ή για τις οποίες ανυπομονείτε περισσότερο;
Το φετινό φεστιβάλ είναι πιο μεγάλο από το πρώτο. Παρουσιάζονται δώδεκα παραστάσεις/events εμπνευσμένα από δώδεκα (και παραπάνω) έργα του Πόε. Εκτός από την «Μάσκα του κόκκινου θανάτου», που εμένα προσωπικά μου έλειψε ως συμμετοχή (αλλά ας μην τα θέλουμε κι όλα δικά μας), το φεστιβάλ εμπεριέχει ένα μεγάλο μέρος από τα γνωστά του αλλά όχι και τόσο γνωστά του γραφήματα: έτσι, για παράδειγμα, θα δούμε «Την πτώση του οίκου των Άσερ», θα δούμε και την «Σιωπή». Θα πάρουμε μια γεύση από το αστυνομικό νουάρ που πρώτος ξεκίνησε, με τους «Φόνους της οδού Μοργκ», θα κάνουμε και μια επίσκεψη από την «γυναικεία τετραλογία» με την «Λιγεία». Θα δούμε ενδιαφέρουσες μίξεις και καλλιτεχνικές εκτελέσεις σε πάνω από ένα του διήγημα, όπως με τον «Αόριστο» ή τον «Πόε στο χαρτί», θα απολαύσουμε και το ζοφερά μελαγχολικό και βιογραφικό «6 μέρες, το τέλος ενός ποιητή». Επίσης θα παρουσιαστεί και ποίησή του, είτε ως μίξη με κάποιο διήγημά του, είτε αυτούσια όπως, φυσικά, με το «Κοράκι» που θα παρουσιαστεί ως μουσικό αναλόγιο. 

Προσωπικά ανυπομονώ για όλες. Επιλέξαμε ομάδες και προτάσεις που μας άρεσαν, ήταν δύσκολη η επιλογή γιατί είχαμε πολλές συμμετοχές και πολλά θέματα να ξεκαθαρίσουμε για την δεύτερη αυτή εικόνα που παρουσιάζουμε.

Τι είναι αυτό που μας γοητεύει στο έργο του Πόε σήμερα;
Έχω την αμυδρή εντύπωση πως πρωτίστως μας γοητεύει η προσωπικότητά του, αυτό που έχουμε ως εικόνα γι’ αυτόν. Έναν ανεμοδαρμένο μεσήλικα, με ένα περίεργο βλέμμα, σχεδόν τρελού, σίγουρα μελαγχολικού που μας κοιτά με συμπόνια, με ανάκατα μαλλιά και χαρακτηριστικό μουστάκι, πάντα με σφιγμένα χείλη. Είναι αρχετυπική εικόνα, μπορεί να μας (και θα μας) συνοδεύει για χρόνια. Όπως και η εικόνα του, έτσι είναι και τα έργα του: εκκεντρικά, ερεβώδη αλλά βαθιά ανθρώπινα, διότι εξηγούν και μετατρέπουν και αυτά, τον ανθρώπινο πόνο και ζόφο σε εικόνες, ονειρικές σεκάνς, άλυτα αλλά γνώριμα μυστήρια.

Με βάση και την εμπειρία σας από την προηγούμενη διοργάνωση, αλλά και τον προγραμματισμό της φετινής, σε ποιες (ηλικιακές ή άλλες) ομάδες εντοπίζεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το φεστιβάλ; Είναι για παράδειγμα το νεότερο κοινό εξοικειωμένο με το έργο του Πόε;
Το νεότερο κοινό μπορεί να μην είναι εξοικειωμένο με το έργο του Πόε, είναι όμως άρρηκτα «δεμένο» με τις παρακαταθήκες του, την κληρονομιά του και την αισθητική του – το γνωρίζει ή όχι. Το γεγονός (γιατί είναι γεγονός) πως ο Πόε επηρέασε ολοκληρωτικά σχεδόν όλες τις τέχνες με την γραφή του και με αυτό που αναβλύζει από αυτή, είναι πιστεύω αδιαπραγμάτευτο. Γι’ αυτό τον λόγο είναι γνώριμος –όχι κατανοητός, το σημειώνω.

Το φετινό φεστιβάλ ανταποκρίνεται σε όλο το φάσμα των ηλικιών: ξεκινά με παράσταση που είναι και για παιδιά (παίζει και ένα παιδί στον θίασο). Όμως, επιπλέον, ανταποκρίνεται και σε πολλά είδη θεάματος για όλα τα γούστα: αναλόγιο, performance, ποιητικό δράμα, κιναισθητικά θεάματα, νουάρ, καμπαρέ κοκ. Επί της ουσίας, τουλάχιστον όσο εγώ το αντιλαμβάνομαι έτσι, είναι περισσότερο μια γιορτή για τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε, παρά ένα δίμηνο φεστιβάλ. Τώρα βέβαια, όταν γιορτάζεις αυτόν τον συγγραφέα, καταλαβαίνετε και τις διαθέσεις των συμμετεχόντων…
Καλή επιτυχία σε όλους και καλή απόλαυση στο κοινό του φεστιβάλ!