Είδαμε (και αγαπήσαμε): Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί σε αυτό το μέρος

Τι στο διάολο του έκαναν;
- Καημένο παιδί
-Τον άγγιξες;
- Όχι βέβαια. Για ηλίθιο με πέρασες;
- Μην τον αγγίξεις. Δεν τον αγγίζουμε. Σίγουρα;
- Τι;
- Δεν τον άγγιξες;
- Όχι. Όχι βέβαια.
- Μην τον αγγίξεις.

Στο τέλος της πρώτης σκηνής του πολυβραβευμένου έργου του Καταλανού Ζουζέπ Μαρία Μιρό, δύο άντρες βρίσκουν σε ένα χωράφι το άψυχο σώμα του τίτλου. Ο διάλογός τους είναι φρενήρης, ξέπνοος, διάλογος δύο χωρικών σε πανικό. Ο ένας σκυμμένος στο έδαφος, να μπερδεύει τα λόγια του από το σοκ, ο άλλος όρθιος, πιο ψύχραιμος. Καμία από αυτές τις σκηνικές οδηγίες, βέβαια, δεν δίνεται στο κείμενο. Και η σκηνή ίσως να μην είχε τίποτα το αξιομνημόνευτο… αν δεν ήταν γραμμένη, κι αυτή όπως και όλο το έργο, για έναν ηθοποιό.

Είναι ένας μικρός ερμηνευτικός άθλος αυτό που κάνει επί 100 λεπτά ο Αργύρης Ξάφης στη σκηνή του Θεάτρου Θησείον. Δεν είναι να απορείς που πέρυσι ήταν όλες οι παραστάσεις sold out –ούτε που είναι ήδη περιορισμένα τα εισιτήρια για τις φετινές.

Πέντε μονόλογοι που δεν είναι ακριβώς μονόλογοι, είναι ουσιαστικά διάλογοι των οποίων ακούμε κάθε φορά την μία μόνο πλευρά, ξετυλίγουν το κουβάρι της ιστορίας, η οποία είναι πολλά περισσότερα απ’ όσα δείχνει στην αρχή. Είναι αριστοτεχνική η γραφή του Μιρό: Περνώντας από τον έναν αφηγητή στον άλλο, πηγαίνει μπρος-πίσω στον χρόνο αποκαλύπτοντας σταλιά σταλιά, μέσα στο απεγνωσμένο παραλήρημα του καθενός, μικρά κομματάκια του παζλ που μόνο στο τέλος θα φτιάξουν τη μεγάλη εικόνα, κατονομάζοντας την ανατριχιαστικά σοκαριστική ρίζα του κακού.

Η πνιγηρή ατμόσφαιρα των μικρών, «δεμένων» κοινοτήτων, η βαθιά σήψη της απομόνωσης, η παιδεραστία, η διαφθορά αρχών και εκκλησίας, η ομοφοβία, η υποκρισία, ο ρατσισμός ως εύκολη λύση, οι ματαιώσεις, η ενοχή και η συνενοχή, είναι όλα εδώ: Ψιθυρίζονται, όπως τα πάντα στα χωριά, υπονοούνται, δεν σε ξεκουφαίνουν, στην πραγματικότητα (όπως και στην αληθινή ζωή) δεν συζητιούνται καν. Ο καταγγελτικός ψίθυρος κάνει την πιο ηχηρή καταγγελία.

Σε αυτό έχει κάνει συναρπαστική δουλειά η σκηνοθεσία της Ζωής Ξανθοπούλου: Κρατώντας τους χαρακτήρες του Μιρό ευάλωτους, ανθρώπινους, τραγικούς και ταυτόχρονα άξιους συμπόνοιας μέσα στην ενοχή τους, σε μια σκηνή σχεδόν γυμνή και με ελάχιστα σκηνικά μέσα –ένα τρανζίστορ εδώ, μία καρέκλα εκεί, ένα στριφτό τσιγάρο στα μισά και μια βροχή από πολύχρωμο γκλίτερ προς το τέλος– αφήνει το κείμενο να αναδειχθεί και τον μοναδικό, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ηθοποιό της να λάμψει στους επτά ρόλους του. Υπογραμμίζει λέξεις και συναισθήματα σε ένα κείμενο που δεν έχει καθόλου σκηνικές οδηγίες πέρα από τις παύσεις που συχνά μιλάνε ηχηρότερα από τα λόγια, και τη μία και μοναδική κατευθυντήρια οδηγία της αρχής: «Γραμμένο για έναν ή μια ηθοποιό. Το φύλο του δεν ενδιαφέρει. Ούτε η ηλικία του. Ούτε η σωματική διάπλαση».

Ο Αργύρης Ξάφης, σαφώς σε μια από τις καλύτερες στιγμές του, προσεγγίζει τρυφερά, σχεδόν ψυχαναλυτικά καθέναν από τους επτά χαρακτήρες που υποδύεται. Δίνει βάθος στις πιο σκοτεινές σκέψεις τους, ξέρει γιατί λένε όσα λένε και γιατί έκαναν ό,τι έκαναν, ξεκινώντας από άλλη αφετηρία ο καθένας, κι ας είναι μία τελικά, και συστημική, η ρίζα του προβλήματος. Εκμεταλλεύεται τις παύσεις για να φωτίσει τα βαθύτερα σκοτάδια τους, αυτά που παραλείπουν να πουν, αυτά που υπονοούν, αυτά που σχεδόν λένε και αμέσως παίρνουν πίσω. Και παραδίδει τελικά ένα ανθρωποκεντρικό μικροσύμπαν στο οποίο οι θύτες είναι θύματα και τα θύματα έχουν σπουδαία σημασία.

Συντελεστές
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Ζωή Ξανθοπούλου
Μουσική: Φώτης Σιώτας
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία-Φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος
Α’ Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώτα Παναγή
Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Έρρικα Ρούσσου
Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου
Τρέιλερ παράστασης: Νατάσσα Ε. Ιωάννου
Παραγωγή: ΕΠΤΑΡΧΕΙΑ

Ερμηνεύει ο Αργύρης Ξάφης