Τα απίστευτα κτίρια της Πλάκας και οι ιστορίες τους
Το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας, η αυλή του Αντωνάκη και της Ελενίτσας Κοκοβίκου, ο μοναδικός πύργος της Πλάκας, και άλλα πλακιώτικα κτίρια με συναρπαστικές ιστορίες.
Δεν ξέρουμε αν το έχεις προσέξει βολτάροντας στα δρομάκια της, αλλά ολοένα και περισσότερα κτίρια της Πλάκας αναστηλώνονται και αναβιώνουν τον τελευταίο καιρό, κάνοντας δειλά την εμφάνισή τους πίσω από τις σκαλωσιές που τα έκρυβαν. Κι εμείς βρίσκουμε την αφορμή να (ξανα)ρίξουμε μια ματιά στις συναρπαστικές ιστορίες μερικών εκ των ομορφότερων κτιρίων της.
H Οικία Παλαμά
Οδός Περιάνδρου 5
Φωτό: DIMSFIKAS - Wikipedia
Μπορεί σήμερα να είναι εγκαταλελειμμένο και ετοιμόρροπο, άλλοτε όμως το σπίτι αυτό στην άκρη της Πλάκας φιλοξενούσε έναν ιδιαιτέρως διάσημο ένοικο: Εδώ έμεινε ο Κωστής Παλαμάς από το 1935 μέχρι και τον θάνατό του στις 27 Φεβρουαρίου του 1943. Παρόλο που ο ίδιος δήλωνε ότι θεωρούσε τον εαυτό του ξένο σε αυτό το σπίτι και ότι η διαμονή του εκεί είχε αρνητική επίδραση στον ψυχισμό του, έμεινε εκεί σχεδόν μια δεκαετία, έγραψε σε αυτό το σπίτι πολλά από τα έργα του, και άφησε επίσης εκεί την τελευταία του πνοή.
Η Οικία Αγγελικής Χατζημιχάλη
Οδός Χατζημιχάλη 6
Το πανέμορφο αυτό κτίριο που σήμερα στεγάζει το Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης του Δήμου Αθηναίων χτίστηκε τη δεκαετία του 1920 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου, ο οποίος συνδύασε νέο-βυζαντινά και μακεδονίτικα στοιχεία σε ένα πρωτοποριακό αποτέλεσμα. Στο σπίτι αυτό έμενε η Αγγελική Χατζημιχάλη, συγγραφέας και λαογράφος που συνέβαλε τα μέγιστα στη διατήρηση και την καταγραφή της αθηναϊκής ειδικώς και της ελληνικής γενικώς πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο Πύργος του Τσωρτς
Σχολείου 5
Στη γωνία των οδών Σχολείου και Επιχάρμου, θα δεις ένα τριώροφο πυργόσπιτο με οχύρωση, που δε μοιάζει με κανένα άλλο από τα κτίρια της Πλάκας. Ένα από τα ελάχιστα οθωμανικά κτίρια που επιβίωσαν μέχρι σήμερα, χτίστηκε τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως φυλάκιο, πριν πουληθεί στον σκωτσέζο ιστορικό και φιλέλληνα Τζορτζ Φίνλεϋ το 1835. Εδώ έμεινε ο συμπολεμιστής του Φίνλεϋ, ένας Ιρλανδός στρατηγός ονόματι Richard Church, εξ ου και το όνομα «πύργος του Τσωρτς» με το οποίο είναι μεταξύ άλλων γνωστό το κτίριο. Με ένα άλλο όνομα, «Οικία Διαλισμά», το ιστορικό σπίτι έγινε ξανά διάσημο το 1928, ως θέμα του γνωστού ομώνυμου πίνακα του Γιάννη Τσαρούχη.
Η Οικία Φίνλεϋ
Οδός Κέκροπος 8 & Θουκυδίδου
Φωτό: DIMSFIKAS - Wikipedia
Ο Φίνλεϋ, που λες, είχε δύο ακόμα σπίτια στην Πλάκα, ένα στην οδό Αδριανού και αυτό εδώ στην οδό Κέκροπος, όπου –όπως μας ενημερώνει η επιγραφή στην είσοδο του ανακαινισμένου σήμερα κτιρίου– το 1972 φιλοξενήθηκε η Σωτηρία Μπέλλου με την ορχήστρα της. Σύμφωνα με την ίδια επιγραφή, το σπίτι οικοδομήθηκε από τον Σκωτσέζο ιστορικό το 1835.
Το αρχοντικό των Μπενιζέλων
Αδριανού 96
Μπορεί να το έχεις ακουστά (ή… διαβαστά, καθότι κυκλοφορεί πολύ τα τελευταία χρόνια στο ίντερνετ) ως το παλαιότερο σπίτι της Αθήνας. Ανήκε στην αριστοκρατική οικογένεια του Άγγελου Μπενιζέλου, κόρη του οποίου ήταν εκείνη που αργότερα θα γινόταν γνωστή ως Αγία Φιλοθέη. Το σπίτι χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος απ’ ό,τι βλέπουμε σήμερα είναι από τα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου. Χαρακτηριστικό δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής, με χαγιάτι, εσωτερική αυλή και πηγάδι, το σπίτι είναι σήμερα επισκέψιμο.
Η Οικία Κλεάνθη-Σάουμπερτ
Θόλου 5
Φωτό: C messier - Wikipedia
Γνωστό και ως Παλιό Πανεπιστήμιο, το καταπληκτικό κτίριο που στεγάζει σήμερα το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Θόλου στην Πλάκα, ήταν κάποτε το σπίτι των αρχιτεκτόνων Σταμάτη Κλεάνθη και Έντουαρντ Σάουμπερτ. Οι δύο αρχιτέκτονες που έφτιαξαν το πρώτο σχέδιο πόλης της νεοσύστατης τότε πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, αναστήλωσαν το σπίτι «από τα οθωμανικά του χαλάσματα» το 1831 και έμειναν εκεί ως το 1837. Η προηγούμενη ιστορία του σπιτιού δεν είναι γνωστή –το μόνο που ξέρουμε είναι πως οι δύο τους το αγόρασαν ερειπωμένο από την Τουρκάλα Σαντέ Χανούμ, ενώ η επικρατέστερη άποψη για τη χρονολόγησή του το ανάγει στον 17ο αιώνα, ίσως και παλαιότερα. Ο Κλεάνθης και ο Σάουμπερτ το νοίκιασαν στο ελληνικό δημόσιο το 1837, για να στεγαστεί εκεί το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο, που λειτούργησε εδώ ως το 1842.
Η Οικία Λασσάνη
Οδός Διογένους 1-3
Φωτό: DIMSFIKAS - Wikipedia
Ο Γεώργιος Λασσάνης καταγόταν από την Κοζάνη, ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και του Ιερού Λόχου και ανέλαβε διάφορα διοικητικά αξιώματα επί βασιλείας του Όθωνα –διευθυντής Υπουργείου Οικονομικών, Γενικός Οικονομικός Έφορος και Νομάρχης Αττικής, μεταξύ άλλων. Το σπίτι του στην οδό Διογένους ήταν ένα από τα πρώτα που χτίστηκαν μετά την απελευθέρωση. Σήμερα στεγάζει το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων.
Το σπίτι του Καδή
Οδός Τριπόδων 32
Μπορεί να το έχεις ακουστά και ως «Οικία Κοκοβίκου» καθότι είναι το γνωστό σπίτι από την θρυλική ταινία «Η δε γυνή να φοβείται τον άντρα», εκεί όπου έμεναν ο Αντωνάκης και η Ελενίτσα Κοκοβίκου. Το λέμε και Σπίτι του Καδή, καθώς υπήρξε η κατοικία του τελευταίου καδή (Οθωμανού δικαστή) τα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Αθήνας. Το σπίτι κηρύχθηκε διατηρητέο το 1995, και το 2014 πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ, η εκποίησή του όμως συνάντησε έντονες αντιδράσεις και έτσι παραμένει μέχρι σήμερα αναξιοποίητο.
