Τι ακριβώς κάνει το Ευρωκοινοβούλιο, και γιατί να πας να ψηφίσεις

Κοίτα, θα βγάλουμε τα δυσάρεστα από την μέση εξ αρχής να ξεμπερδεύουμε: Αυτό που έχεις ακούσει, ότι η δικαιοδοσία του Ευρωκοινοβουλίου είναι κάπως περιορισμένη, αληθεύει. Κι αυτό γιατί, σε αντίθεση με τα κοινοβούλια των χωρών που την αποτελούν, εκείνο της ΕΕ δεν είναι το μοναδικό νομοθετικό της σώμα. Υπάρχει κάτι που λέγεται Συμβούλιο Υπουργών, ή και Συμβούλιο σκέτο, το οποίο είναι το κύριο νομοθετικό όργανο –περισσότερα για αυτό σε λίγο.

Όμως, μεγάλο όμως, αυτό δεν σημαίνει πως το Ευρωκοινοβούλιο έχει ρόλο διακοσμητικό, ή πως στερείται εντελώς της δυνατότητας να νομοθετήσει. Και αν αυτά σου ακούγονται πολύ γενικά και αόριστα, σκέψου και το εξής: Το ποιος θα είναι και ποιος δεν θα είναι στο Συμβούλιο το αποφασίζουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, το ποιος θα είναι και ποιος δεν θα είναι στο Ευρωκοινοβούλιο το αποφασίζεις εσύ. Όπως έλεγε κι εκείνο το βιντεάκι που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό, ποτέ μην θεωρήσεις την Δημοκρατία δεδομένη.

Τι είναι αυτό το Συμβούλιο που λέτε;

Επισήμως Συμβούλιο Υπουργών, είναι το κύριο νομοθετικό σώμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης –αυτό που περνά τους νόμους, να τα πούμε απλά να καταλαβαινόμαστε. Αν το Ευρωκοινοβούλιο ψηφίσει έναν νόμο, και το Συμβούλιο τον απορρίψει, ο νόμος δεν περνά. Το Συμβούλιο αποτελείται από τους υπουργούς των κρατών-μελών, οι οποίοι συμμετέχουν κάθε φορά ανάλογα με τα θέματα που συζητιούνται –οι υπουργοί εξωτερικών για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, οι υπουργοί υγείας για τα θέματα υγείας, και πάει λέγοντας.

Συμβούλιο υπάρχει κι άλλο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (το οποίο δεν πρέπει να μπερδεύεις με το Συμβούλιο της Ευρώπης, που είναι εντελώς άλλο πράγμα, δεν έχει σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν ψηφίζει νόμους). Ναι, είναι κάπως μπερδεμένα –κάποιος κακοπροαίρετος θα πει «επίτηδες»– αλλά δώσε βάση, και θα το πιάσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από τους αρχηγούς των κρατών της ΕΕ, Προέδρους και Πρωθυπουργούς δηλαδή, και αποφασίζει για τα γενικά θέματα της ΕΕ, όπως για παράδειγμα τροποποιήσεις των συνθηκών, διεύρυνση ή όχι της ΕΕ, και νέες κοινές πολιτικές. Για πιο ξεκάθαρη εικόνα: Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εμείς έχουμε αυτή τη στιγμή τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στο Συμβούλιο Υπουργών τους υπουργούς της κυβέρνησής του.

Και μετά, είναι και η Κομισιόν, ή σε επισημότερα ελληνικά Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που αποφασίζει για μέτρα πολιτικής –τα χρόνια της ελληνικής κρίσης, ήταν ένας από τους τρεις της Τρόικας, οι άλλοι δύο ήταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η κάθε χώρα στέλνει στην Κομισιόν ανάλογα με το μέγεθός της ένα ή δύο μέλη, τα οποία λέγονται επίτροποι. Για να διοριστεί ο κάθε επίτροπος, πρέπει να συμφωνήσει το Ευρωκοινοβούλιο. Η θητεία των επιτρόπων είναι πενταετής, και κατά τη διάρκειά της οι επίτροποι είναι εντελώς ανεξάρτητοι από τις κυβερνήσεις των χωρών από τις οποίες προέρχονται.

Ωραία, οπότε το Ευρωκοινοβούλιο τι κάνει;

Καταρχήν είπαμε εγκρίνει (ή απορρίπτει) τους Επιτρόπους, δηλαδή τα μέλη της Κομισιόν, του οργάνου που έχει την μεγαλύτερη «εξουσία» στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και εκλέγει επίσης τον ή την πρόεδρό της. Αν το πράγμα στραβώσει πολύ, έχει τη δυνατότητα να καταθέσει πρόταση μομφής, και να υποχρεώσει όλη την Κομισιόν σε παραίτηση –δεν έχει γίνει ποτέ ως τώρα, έχει όμως την δυνατότητα.

Επίσης, το Ευρωκοινοβούλιο εγκρίνει ή απορρίπτει, μαζί με το Συμβούλιο όπως είπαμε, νομοσχέδια που προτείνει η Κομισιόν και της ζητά να υποβάλλει νομοθετικές προτάσεις. Καταρτίζει επίσης, και πάλι από κοινού με το Συμβούλιο, τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, εξετάζει αναφορές που μπορεί να καταθέσει ηλεκτρονικά οποιοσδήποτε πολίτης ή κάτοικος της ΕΕ, για θέματα δημόσιου ή ιδιωτικού συμφέροντος. Η αναφορά μπορεί να αποτελεί ατομικό αίτημα, παράπονο ή παρατήρηση όσον αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, ή έκκληση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την υιοθέτηση συγκεκριμένης θέσης για ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Τέτοιες αναφορές προσφέρουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη δυνατότητα να εφιστά την προσοχή σε οποιαδήποτε παραβίαση των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών από κράτη μέλη, τοπικές αρχές ή άλλα όργανα.

Πόσους Ευρωβουλευτές στέλνουμε;

Οι Ευρωβουλευτές από τις εκλογές του 2024 και μετά θα είναι συνολικά 720. Το πόσους στέλνει κάθε χώρα είναι ανάλογο του πληθυσμού της, με μίνιμουμ τους 6 και μάξιμουμ τους 96. Η Ελλάδα συγκεκριμένα στέλνει 21 Ευρωβουλευτές. Οι βουλευτές του Ευρωκοινοβουλίου συγκροτούν ομάδες με βάση την πολιτική τους τοποθέτηση, και όχι την εθνικότητά τους, οπότε το θέμα –για να πας τον Ιούνιο να ψηφίσεις– δεν είναι πόσους έχουμε ως χώρα αλλά πόσους έχουμε ως πολιτικό ρεύμα, και αν θα βρεθούμε (για παράδειγμα) με ένα ακροδεξιό ή με ένα σοσιαλδημοκρατικό Ευρωκοινοβούλιο για τα επόμενα πέντε χρόνια.