Στέλιο Δημόπουλε, τι θα κάνουμε με την έμφυλη βία;

Μια νεαρή κοπέλα βιάζεται και ό,τι ακολουθεί είναι οι αλλεπάλληλοι «βιασμοί» της από την οικογένεια, την κοινωνία, τους εκπροσώπους της δικαιοσύνης. Η ίδια βρίσκεται «καθηλωμένη» σε όλη τη διάρκεια του έργου, αμέτοχη και ανυπεράσπιστη, ενώ παρακολουθούμε όλους τους ανθρώπους γύρω της να έχουν λόγο και άποψη γι’ αυτό που της συνέβη και δικαιώματα πάνω στο σώμα της, που γίνεται ένα πεδίο συγκρούσεων. Η υποκρισία οδηγεί στη συμβιβαστική λύση του γάμου της με τον βιαστή της και την ίδια στην αυτοπυρπόληση.

Ο Γάμος του Μάριου Ποντίκα, ένα έργο σταθμός του Νεοελληνικού Θεάτρου, συνεχίζει και φέτος την επιτυχημένη του πορεία στην Κεντρική Σκηνή του Επί Κολωνώ. Μιλήσαμε με τον Στέλιο Δημόπουλο, που ερμηνεύει πολλαπλούς ρόλους στην παράσταση, για τα δύσκολα ζητήματα που θίγει το έργο… και όχι μόνο.

Το έργο είναι συγκλονιστικό και πάντα επίκαιρο, όχι μόνο για κλειστές κοινωνίες της επαρχίας, αλλά δυστυχώς και για περιπτώσεις στην πόλη. Πόσο δύσκολο ήταν να μπείτε στον ψυχισμό όλων των ρόλων που ερμηνεύετε; Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για τον καθένα;
To πατριαρχικό μόρφωμα είναι ένα είδος σεξιστικού καρκινώματος που επωάζεται εξίσου εύκολα στην πόλη όσο και στην επαρχία. Οι βαρβαρότητες έχουν παρόμοιες εκφάνσεις και εκφράσεις το μόνο που αλλάζει είναι το πλαίσιο και ο βαθμός κτηνωδίας. Εγώ είχα την τύχη να κληθώ να ερμηνεύσω (κατά τα πρότυπα του αρχαιοελληνικού χορού) έναν ιδιότυπο νεοελληνικό χορό που απομυζά, κατηγορεί, ψεύδεται, ηθικολογεί, κατηγοριοποιεί, κρίνει, ακυρώνει, εκλογικεύει, λαϊκίζει και γενικεύει έναν παρανοϊκό χορό μια κοινωνικής λαϊκίστικης ψευδοηθικής που αντί να κουράρει τα ήδη κανιβαλισμένα παιδιά της βρίσκει πιο εύκολο να τα ξεσκίζει, να τα βιάζει και να τα καταβροχθίζει. Οι ρόλοι μου, 8 στο σύνολο είναι συνένοχοι. Δεν είναι ένοχος μόνο ο βιαστής ή η οικογένεια της κοπέλας. Είναι ένοχοι όσοι δε δρουν η με τη δράση τους κοιμίζουν και ωχαδελφίζουν. Η μια δράση αποτελεί δράση. Η μη θέση είναι θέση.

Ο κακοποιητικός πατέρας είναι πολλαπλά κακοποιητικός στη γυναίκα του που ξυλοφορτώνει και στις κόρες του. Πόσο σας θυμώνει αυτή η εγκληματική συμπεριφορά που είναι δυστυχώς καθεστώς για πολλές γυναίκες ανά τον κόσμο;
Με εξοργίζει με πονάει και με πληγώνει αλλά δεν ξέρω κατά πόσο σημασία έχει αυτό. Σημασία έχει να στρέψουμε το φόκους μας στα θύματα. Χεστήκαμε πόσο πονάει ο λευκός στρέιτ καλλιτέχνης για το δράμα των κοριτσιών και των γυναικών που εκτελούνται, σκοτώνονται και πεθαίνουν καθημερινά. Ας ρωτήσουμε τα κορίτσια πώς νιώθουν το βράδυ όταν κυκλοφορούν με μίνι φούστα και όχι τον αδελφό η τον γκόμενο της κοπέλας για το πως νιώθει. Έχω δυστυχώς μεγαλώσει με γυναίκες με μελανιασμένα μάτια που δήθεν πέφτανε από τις σκάλες, από πατεράδες που το να δείρουν τα παιδιά τους ήταν δείγμα οικογενειακής αγάπης και από εφήβους που η εκδήλωση της μαγκιάς ήταν το μπούλινγκ στον αδύναμο και στον ομοφυλόφιλο. Εμένα η δουλειά μου και η καλλιτεχνική μου ευθύνη είναι να στρέψω το φόκους εκεί που πρέπει. Προσπαθώ να υπενθυμίσω ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, ότι δε λύσαμε τίποτα, ότι κορίτσια και αγόρια σφάζονται σαν τα αρνιά υπό το ζυγό μιας κοινωνίας ματσίλας και συντηρητικής απαίδευτης κομπλεξικής ηλιθιότητας.

Νομίζετε ότι τελικά η ζωή έχει αξία στον πολιτισμένο κόσμο μας; Ο πατέρας έσπρωχνε το παιδί του στην αυτοκτονία για να «ξεπλύνει δήθεν την τιμή του».
Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι αν αγαπάς, αγαπάς. Μαγκιά είναι να βρίσκεις τον τρόπο να αγαπάς κόντρα σε όλους και όλα. Αν αγαπάς προστατεύεις, δε βαράς. Αν αγαπάς αγκαλιάζεις, δε βρίζεις. Δε ΜΠΟΡΕΙΣ να σκοτώσεις ΑΝ αγαπάς.

Το πατριαρχικό καθεστώς κάνει τη μητέρα να γεννά τον πατέρα δυνάστη, να γεννά και τη βία, να την αποδέχεται και να την εγκαθιδρύει. Αυτή η έμφυλη βία έχει διαιωνιστεί. Πώς νομίζετε ότι μπορεί να εξαλειφθεί;
Δεν είμαι σίγουρος ότι έχω απάντηση. Απάντηση προσπαθούν επί χρόνια να δώσουν φεμινιστικά κινήματα, άνθρωποι που δουλεύουν πάνω στα τραύματα των θυμάτων και ειδικοί. Για τρία πράγματα είμαι μόνο σίγουρος. Πρώτον ότι δεν πάει άλλο, δεύτερον ότι τα έχουμε κάνει ΣΚΑΤΑ και τρίτον ότι είμαστε σε άρνηση. Αν πραγματικά κατανοήσουμε ότι έχουμε πρόβλημα τότε και μόνο τότε μπορεί κάτι να αρχίσει να μετατοπίζεται αλλιώς θα είμαστεκάτιθεωρητικοί που προσπαθούμε να κοιμηθούμε κάπως πιο ήσυχοι τα βράδια μέχρι να εκτελεστεί το επόμενο κορίτσι. Άντε τώρα βέβαια μάθε στον Έλληνα λεβένταγα ότι είναι εντάξει να έχει γιο γκέι, ότι είναι εντάξει η κόρη του να έχει σεξουαλική ζωή, ότι δε χρειάζεται να σκοτώσει τη γυναίκα του αν τον κερατώσει και ότι στη γειτονιά είτε χορέψει ζεϊμπέκικο είτε όχι πάλι για μαλάκα θα τον έχουμε.

Εκτός από την παράσταση «Ο Γάμος» στο Επί Κολωνώ, σας βλέπουμε και στην παράσταση «Κωλόκαιρος». Πείτε μας λίγα λόγια και γι’ αυτή την επιτυχημένη δουλειά.
Ο «Κωλόκαιρος» είναι μια παράσταση που πραγματεύεται το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Να κάνεις αυτό που θες χωρίς να λογοδοτείς σε κανέναν. Να μπορείς να κάνεις αυτό που τραβάει η ψυχούλα σου χωρίς ενοχές. Αν δείτε την παράσταση νομίζω θα γίνει και πιο κατανοητό γιατί δεν μπορώ να αποκαλύψω πολλά. Πέραν τούτου όμως ο Κωλόκαιρος είναι για μένα το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι που κάνεις με την οικογένειά σου. Βρίσκομαι στη σκηνή με τα αδέλφια μου, σκηνοθετεί ο αδελφός μου σε ένα κείμενο που έγραψε ο μεγάλος μου αδελφός. Θα φαγωθούμε, θα παρεξηγηθούμε, θα σφαχτούμε, θα τα βρούμε αλλά μετά θα βγούμε στη σκηνή και θα πέσουμε στο σπαθί. Όλοι μαζί. Χέρι-χέρι. Αυτό για μένα είναι συγκινητικό και ρομαντικό και μεγάλο.

Μελλοντικά σχέδια;
Θα έχω τη χαρά να συνεργαστώ με τη Bijoux de Kant του Γιάννη Σκουρλέτη, ένα σκηνοθέτη που εκτιμώ τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως άνθρωπο, σε ένα έργο του Άκη Δήμου, το «Μάθε με να φεύγω». Ε και όσο να ‘ναι… χαίρομαι πολύ.

Ταυτότητα της παράστασης
Συγγραφέας: Μάριος Ποντίκας
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Σκηνικά: Γιώργος Χατζηνικολάου
Κοστούμια: Μαρία Αναματερού
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Μουσική &Sounddesign: Στέλιος Γιαννουλάκης
Φωτογραφίες: Γιώργος Χατζηνικολάου
Βοηθός σκηνοθέτιδος: Φαίδρα Αγγελάκη
Σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας: Ιωάννης Κ. Τσίγκας
Τρέιλερ παράστασης: Στέφανος Κοσμίδης
Social Media: Δανάη Γκουτκίδου
Υπεύθυνοι επικοινωνίας παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρία Αναματερού
Παραγωγή: Ομάδα Νάμα

ΠΑΙΖΟΥΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ
Ηλίας Βαλάσης, Στέλιος Δημόπουλος, Μαρία Κάτσενου, Αθανασία Κουρκάκη, Ελωρίς Αλπανίδου