Βίκυ Βολιώτη, ποια ήταν η Ιζαμπέλ Ρεμπώ;

Η μικρή αδερφή του Αρθούρου Ρεμπώ, Ιζαμπέλ, διηγείται την ιστορία της που όμως είναι συνυφασμένη με την ιστορία του πρόωρα αδικοχαμένου αδερφού της, στο έργο της Ευσταθίας που σκηνοθετεί και ερμηνεύει η Βίκυ Βολιώτη για λίγες ακόμα παραστάσεις (μέχρι τις 28 Νοεμβρίου) στο θέατρο Μικρό Άνεσις.

Η Ιζαμπέλ Ρεμπώ, μια γυναίκα μεγαλωμένη μέσα σε ένα ασφυκτικό, αυστηρό καθολικό περιβάλλον, γνώρισε τον εκφοβισμό του κόσμου εξ αιτίας του κοινωνικά «απόβλητου» αδερφού της κι όμως τον υπερασπίστηκε με πάθος που συγκινεί δίνοντας μια σπαρακτική μάχη με τον εσωτερικό της κόσμο, τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τον θρησκευτικό φανατισμό.

Μιλήσαμε με την σκηνοθέτρια και πρωταγωνίστρια της παράστασης, Βίκυ Βολιώτη, για την αδερφή του Αρθούρου Ρεμπώ, τους συμβολισμούς του έργου, και το πώς είναι να σκηνοθετείς τον εαυτό σου.

O Ρεμπώ εκτός από σπουδαίος ποιητής, μας είναι γνωστός και από τη θυελλώδη σχέση του με τον Βερλαίν. Ποια είναι η πλευρά του που θέλει να φωτίσει το έργο, μέσα από τα απομνημονεύματα της αδελφής του Ιζαμπέλ Ρεμπώ και το κείμενο που δημιούργησε η Ευσταθία;
Η σχέση του Ρεμπώ με τον Βερλαίν είναι αυτό που έχει απασχολήσει περισσότερο τους δημιουργούς του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου μέχρι σήμερα. Και η Ευσταθία την συμπεριέλαβε στο έργο της. Την προσέγγισε όμως σε σχέση με τον αντίκτυπο που είχε εκείνη την εποχή σε μια οικογένεια της γαλλικής επαρχίας θρησκόληπτη και καταπιεσμένη. Έριξε τον «φακό» της στον εκφοβισμό που υπέστησαν τα μέλη της εξαιτίας αυτής της σχέσης. Δεν είναι όμως το κυρίως θέμα του έργου. Άλλωστε εμείς μετά απ όλη αυτή την μελέτη που αναγκαστικά προηγήθηκε της παράστασης, αισθανθήκαμε ότι ο Αρθούρος είναι ένα πνευματικό μέγεθος της παγκόσμιας λογοτεχνίας έξω από τα στεγανά μιας ταμπέλας του ομοφυλόφιλου και στην ουσία δεν μας αφορά αυτό.

Η Ιζαμπέλ Ρεμπώ στήριξε τον αδελφό της, ενάντια στο κατεστημένο της εποχής. Η αδελφική αγάπη ή το αίσθημα δικαιοσύνης ήταν εκείνο που την ώθησε να ακολουθήσει αυτή τη στάση;
Η Ιζαμπέλ είναι μια γυναίκα που αγαπάει πολύ, με όλα της τα ελαττώματα, ένας "αφανής" και σιωπηλός άνθρωπος, χωρίς υπολογισμό και συμφέρον στις πράξεις της και στη στάση της απέναντι στον συνάνθρωπο. Ο συνάνθρωπος τυχαίνει να είναι και ο αγαπημένος της αδερφός, αυτός που θαυμάζει και την βγάζει από την μονότονη και καταπιεστική πραγματικότητά της. Η αγάπη απαιτεί την δικαίωση αλλά θέλει και μια κοινωνική ισχύ για να επιβληθεί και αυτή την απέκτησε μετέπειτα, όταν παντρεύτηκε τον λογοτέχνη Πατέρν Μπερισσόν και μαζί συγκέντρωσαν και διέσωσαν τα έργα του αδερφού της.

Η Ιζαμπέλ Ρεμπώ στην παράσταση «μιλάει» απευθείας στους θεατές, κάνοντάς τους μέρος της παράστασης. Πόσο σημαντική είναι για εσάς ως ηθοποιό αυτή η απεύθυνση;
Οι θεατές καλούνται να συμμετάσχουν και να συμπάσχουν με την ηρωϊδα και είναι λυτρωτικό αυτό. Η αμεσότητα είναι το πιο σημαντικό στοιχείο και το στοίχημα στην παράσταση μας. Η εξομολόγηση της Ιζαμπέλ δεν θα μπορούσε να ισχύσει αν δεν υπήρχε αυτή η αλληλεπίδραση με τους θεατές.

Σκηνοθετείτε τον εαυτό σας σε ένα μονόλογο υψηλών απαιτήσεων. Πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία αυτή;
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να σκηνοθετείς τον εαυτό σου. Ωστόσο ήταν μια συναρπαστική διαδικασία και μάλιστα όταν πρόκειται για έναν μονόλογο τέτοιων απαιτήσεων. Είναι ένα μαγικό ταξίδι∙ ανακαλύπτεις τον ίδιο σου τον εαυτό βγάζοντας από το βυθό του ασυνειδήτου σου στοιχεία καλά κρυμμένα τα οποία χρησιμοποιείς. Για να ισχύσει η εξομολόγηση της Ιζαμπέλ θα έπρεπε να εξομολογηθώ κι εγώ δικά μου πράγματα και αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει εύκολα με άλλον σκηνοθέτη. Είναι μια πολύ προσωπική μου στιγμή αυτή η παράσταση.

Τελικά τι είναι αυτό που θέλετε να κρατήσει ο θεατής του σήμερα από την παράσταση; Πώς συνδέεται μία ιστορία του 19ου αιώνα με την πραγματικότητα του 21ου αιώνα;
Αυτό που θα ήθελα να κρατήσει ο κόσμος είναι η αλήθεια της παράστασης που δεν αλλάζει μέσα στους αιώνες γιατί είναι μία κι απαράλλακτη. Είναι το αισιόδοξο μήνυμα ότι οι άνθρωποι μπορούμε να αλλάξουμε και να γίνουμε καλύτεροι όποια κι αν είναι τα εμπόδια και οι συνθήκες που βιώνουμε αρκεί να πάρουμε το βλέμμα μας από τον εαυτό μας και να το στρέψουμε στον άλλον.

Κείμενο – Έρευνα: Ευσταθία
Σκηνοθεσία: Βίκυ Βολιώτη
Σκηνικό – Κοστούμι: Μαρίτα Αμοργιανού
Κίνηση – Χορογραφία: Μαρίζα Τσίγκα
Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής
Μουσική: Ευσταθία
Ερμηνεία: Βίκυ Βολιώτη
Στο ρόλο του Αρθούρου Ρεμπώ ακούγεται η φωνή του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου
Στο ρόλο του Αββά ακούγεται η φωνή του Μανώλη Γιούργου

Ενορχήστρωση, προγραμματισμός, ηχοληψία: Χρήστος Αβδελάς
Κιθάρες: Χρήστος Αβδελάς
Πιάνο: Χάρης Μπότσης
Ηχοληψία, μίξη: Χρήστος Αβδελάς
Φωτογραφίες: Μαρίτα Αμοργιανού @_ambrosialis_

Τον θεατρικό λόγο της Ιζαμπέλ πλαισιώνουν αποσπάσματα από την ποίηση του Ρεμπώ, από επιστολές καθώς και αποσπάσματα από το βιβλίο της Ιζαμπέλ «ο Αδερφός μου ο Αρθούρος», “Mon frère Arthur” .
Μετάφραση κειμένων του Αρθούρου και της Ιζαμπέλ Ρεμπώ: Στρατής Πασχάλης*, Βερονίκ Τζάνου, Ευσταθία