«Το Δωμάτιο της Εξουσίας είναι το δωμάτιο των εξαπατημένων ονειροπόλων»

Το Δωμάτιο της Εξουσίας είναι το δωμάτιο των εξαπατημένων ονειροπόλων. Είναι δύσκολο να είσαι σε θέση να βλέπεις αυτό που πίστευες σαν την καλύτερη λύση, να γίνεται το μεγαλύτερο πρόβλημά σου.

[Υπάρχουν μυστικά που] αν ομολογούντο, θα μας απορρύθμιζαν, θα επηρέαζαν τη σκέψη και τη στάση των άλλων απέναντί μας. Είναι η ντροπή μας, οι μικρότητές μας, οι ενοχές μας, οι φόβοι μας, τα ανεξήγητα που μας εξηγούν πιο ολοκληρωμένα σαν προσωπικότητες! Μην ξεχνάτε ότι είμαστε κι αυτά που αγνοούν οι άνθρωποι για μας, είμαστε το σκοτάδι μας. Η όποια λάμψη μας μεγεθύνεται από το σκοτάδι μας.

Μπορεί να αποφεύγουμε δημόσια να το παραδεχθούμε, γιατί μπερδεύει την εικόνα μας, αλλά αυτό υπάρχει και επηρεάζει τα φανερά. Θα σας έλεγα ότι, πολλές φορές, ούτε εμείς οι ίδιοι δεν ξέρουμε τον βαθύτερο εαυτό μας. Θέλει πολλή δουλειά για να έρθουμε σε επαφή με αυτό που κρύβεται μέσα μας, που μας καθορίζει. Πιάνω συχνά τον εαυτό μου να κάνω κάτι, να συμπεριφέρομαι κάπως, με έναν τρόπο άγνωστο σε μένα μέχρι εκείνη τη στιγμή, και αναρωτιέμαι “πού κρυβόταν αυτή η συμπεριφορά, από πού πηγάζει όλο αυτό;”.

Ζούμε σε μια ταξική κοινωνία ή, αν θέλετε, σε μια κοινωνία που διακρίνεται για τις κοινωνικές και οικονομικές της ανισότητες. Υπάρχει ακόμα μεγάλη ψαλίδα ανάμεσα σε αυτούς, τους πολύ λίγους, που κατέχουν τον πλούτο, και σε αυτούς που παράγουν τον πλούτο. Και δεν θέλω να ακουστώ σαν μαρξιστής. Μιλώ σαν ένας απ’ όλους, που βλέπουν γύρω τους και διαπιστώνουν ότι δεν πρέπει να υπάρχει τόσο μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε αυτές τις δύο μεγάλες οικονομικο-κοινωνικές τάξεις.

Μιλάμε για τα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Δώσαμε τεράστια έμφαση στην επανόρθωση της οικονομικής ανισότητας και των εργαζομένων και της υπαίθρου απέναντι στην πόλη και γενικά στην κοινωνική μας πολιτική ίσως περάσαμε με τους ρυθμούς μας ορισμένα όρια που θα έπρεπε να τα προσέξουμε. Και ήταν κάτι που οδήγησε στα δύο χρόνια λιτότητας σαν διορθωτική κίνηση. Επομένως, θα έλεγες: «Έπρεπε να μην έχουν γίνει εκείνα;». Μπορεί να πει κανείς να είχαν γίνει με άλλο μέτρο, με άλλο ρυθμό. Αλλά ήταν απαίτηση της κοινωνίας, είχε κυβερνηθεί η χώρα από τη Δεξιά ουσιαστικά για δεκαετίες πολλές. Πότε ήταν κάποια άλλη παράταξη; Ο Γεώργιος Παπανδρέου και το Κέντρο δεν βάσταξαν παρά μερικούς μήνες μονάχα, ενάμιση χρόνο. Και έπρεπε να δικαιωθεί, τουλάχιστον, το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη. Ήταν κάτι που προείχε στη σκέψη όλων μας. Μπορεί επομένως να πει κανείς, κοιτάζοντας προς τα πίσω, ότι ήταν λάθος στην προοπτική, όταν έγινε όμως δεν ήταν λάθος, γιατί και η σκέψη μας δεν μπορούσε να μας πάει αλλού. Μας έχουν τιμήσει με την αποδοχή τους, κι αυτό είναι το πραγματικό μας κέρδος στη σχέση με τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ. Θα ήθελα με μία φράση να σας πω: «Αλίμονο, αν όλοι μάς αγαπούσαν και μας παίνευαν!». Αυτό νομίζω το έχει πει πολύ ωραία η Μελίνα: «Αν μας αγαπάνε όλοι, κάτι δεν πάει καλά με μας!». Και θα το επέκτεινα από το προσωπικό της Μελίνας στο γενικό. «Αν μας αγαπούσαν όλοι, κάτι δεν θα πήγαινε καλά στην κοινωνία μας»!

Με ακούς εσύ, αλλά δεν ξέρω πώς θα ακουστεί αυτό που θα σου πω. Πιστεύω ότι ο Γιώργος [σ.Σ.: αναφέρεται στον γιο του, Γιώργο Α. Παπανδρέου] αυτό που πιστεύει σαν λύση, ακόμα κι αν πολιτικά τον βλάπτει προσωπικά, θα προσπαθήσει να το εφαρμόσει. Αυτός απαιτεί την άμεση εφαρμογή αυτού που θεωρεί σωστό και αναγκαίο, έστω κι αν έχει ένα μεγάλο πολιτικό κόστος. Δεν απεμπολεί τις συνέπειες του πολιτικού κόστους, λαμβάνοντας υπόψη του το timing, αν είναι κατάλληλη στιγμή να κάνει αυτό που απαιτείται να γίνει. Αυτό είναι γενναίο από τη μεριά του, θέλει θάρρος, αλλά μπορεί να του στερήσει το στρατηγικό πλεονέκτημα για να συνεχίσει να προσπαθεί να επιτευχθεί η αλλαγή –θέλει έναν βαθμό τακτικής η κατάκτηση του στόχου. Δεν φτάνει να έχεις στόχο. Η τακτική επίτευξη του στόχου είναι επίσης αναγκαία, για να μην πω πολύ χρήσιμη.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Θανάση Λάλα «Ανδρέας Παπανδρέου: Δεν μετανιώνω για ό,τι κι αν έζησα, γι’ αυτό αποφασίζω να σ’ τα διηγηθώ» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός