Τεχνητές γλυκαντικές ουσίες: Σύμμαχοι στον έλεγχο του σωματικού βάρους

Εδώ και δεκαετίες είναι γνωστό ότι η προτίμηση της γλυκιάς γεύσης είναι έμφυτη, καθώς στοχεύει στην επιλογή ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων. Πρόσφατα δε, διαπιστώθηκε ότι η γλυκιά γεύση συνδέεται με το σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο: με απλά λόγια, όταν καταναλώνονται τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη, στον εγκέφαλο εκκρίνονται ουσίες που προκαλούν ευχαρίστηση. Από την άλλη, ωστόσο, είναι αλήθεια, ότι ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού πρέπει να αποφεύγει τη ζάχαρη προκειμένου να μειώσει ή να διατηρήσει το βάρος του, ή επειδή έχει κάποιο πρόβλημα υγείας.

Την λύση στην περίπτωση αυτή φαίνεται ότι έρχονται να δώσουν οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, οι οποίες προσφέρουν γλυκιά γεύση και ευχαρίστηση, με ελάχιστες ή και μηδενικές θερμίδες. Επιπλέον, σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις, δεν προκαλούν αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα και κατά συνέπεια μπορούν να χρησιμοποιούνται με ασφάλεια και από τους διαβητικούς.

Οι συνηθέστερες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σήμερα, και οι οποίες έχουν αξιολογηθεί εκτενώς ως προς την ασφάλειά τους και έχουν εγκριθεί από τους αρμόδιους φορείς, παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.

SCF – Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
EFSA – Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων
FDA – Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ
WHO/FAO JEFSA– Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας

Αρκετές είναι πλέον οι μελέτες που υποστηρίζουν ότι οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες μπορούν να συμβάλλουν στην απώλεια αλλά και τη συντήρηση του σωματικού βάρους. Στην πιο πρόσφατη ανασκόπηση, που αξιολόγησε τα αποτελέσματα 16 μελετών και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrition Bulletin από τον Hunty και τους συνεργάτες του, προέκυψε το συμπέρασμα ότι η κατανάλωση τροφίμων και ποτών που περιέχουν μη θερμιδογόνες γλυκαντικές ουσίες (ασπαρτάμη) αντί για ζάχαρη, μπορεί να οδηγήσει σε μια μακροχρόνια μείωση της ενεργειακής πρόσληψης και κατ’ επέκταση του σωματικού βάρους, κατά μέσο όρο κατά 0,2 kg την εβδομάδα ή 10 kg το χρόνο.

Το συμπέρασμα της εν λόγω μελέτης θα έπρεπε να είναι, βέβαια, αναμενόμενο, αφού τα τρόφιμα και ροφήματα που περιέχουν τεχνητές γλυκαντικές ουσίες έχουν συνήθως λιγότερες θερμίδες από τα αντίστοιχα προϊόντα με ζάχαρη. Για παράδειγμα, μια μερίδα ζελέ light έχει μόνο 20 θερμίδες, ένα αναψυκτικό light τύπου Cola μόλις 1 θερμίδα, ένα ξυλάκι παγωτό κρέμα με γλυκαντικές ουσίες και χωρίς λιπαρά 45 θερμίδες κλπ. Ο έλεγχος της ετικέτας του εν λόγω τροφίμου μπορεί να επιβεβαιώσει τη χαμηλή θερμιδική του αξία.

Με δεδομένο ότι η κατανάλωση τροφίμων και ποτών με «ευχάριστη γεύση» προσφέρει ικανοποίηση, η οποία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στις μακροχρόνιες προσπάθειες για τον έλεγχο του σωματικού βάρους, οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύτιμο σύμματο, εφόσον βέβαια περιορίζεται παράλληλα η συνολική ενέργεια που προσλαμβάνεται καθημερινά και αυξάνεται -κατά το δυνατό- η σωματική δραστηριότητα.

Ευχαριστούμε την κα Μαργαρίτα Οκτωράτου, Διαιτολόγο - Διατροφολόγο, για την επιστημονική επιμέλεια του άρθρου. www.nutrimed.gr