των Χριστίνας Φοντόρ και Κωνσταντίνου Κούτσικα (*)
Πηγή: medNutrition.gr
Το φθινόπωρο, είναι η εποχή που εκδηλώνονται τα πρώτα κρούσματα του κρυολογήματος. Το κοινό κρυολόγημα είναι εποχικό. Άσχετα από την θερμοκρασία ή το πώς αλλάζει ο καιρός στα περισσότερα μέρη του κόσμου, τα κρυολογήματα ξεκινούν στην αρχή του φθινοπώρου, διαρκούν όλο τον χειμώνα και παρουσιάζουν νέα έξαρση στην μέση της άνοιξης.
Τα πρώτα συμπτώματα είναι φτέρνισμα, βήχας και μύτη που τρέχει. Μπορεί να μην υπάρχει πυρετός ή μπορεί αυτός να είναι χαμηλός.
Το κοινό κρυολόγημα δεν είναι τίποτα άλλο από μια ιογενής λοίμωξη που προσβάλλει κυρίως το αναπνευστικό. Αν δεν υπάρχει ιός δεν υπάρχει κρυολόγημα. Υπάρχουν πάνω από 250 διαφορετικοί ιοί, με συχνότερα εμφανιζόμενους τους ρινοϊούς, οι οποίοι αριθμούν γύρω στους 100 διαφορετικούς τύπους.
Όπως υποδηλώνει και το όνομα τους, προσβάλλουν κατ’ αρχήν από την μύτη και έτσι έχουν μεγάλη μεταδοτικότητα. Γενικότερα, το κρυολόγημα μεταδίδεται και μέσω των ματιών και του στόματος. Έτσι, εύκολα ο ιός μπορεί να μεταφερθεί μέσω ενός βήχα ή ενός φτερνίσματος. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για το κρυολόγημα. Υπάρχουν όμως τρόποι να αποφύγουμε ή να έστω ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης ενός κρυολογήματος.
Στην προκειμένη περίπτωση, σύμμαχος κατά του κρυολογήματος μπορεί να αποτελέσει μια κατάλληλη διατροφή.
Ορισμένες βιταμίνες είναι δυνατόν να παίξουν σημαντικό ρόλο ενάντια στους ιούς που προκαλούν το κρυολόγημα όπως το β-καροτένιο και οι βιταμίνες C και Ε. Συγκεκριμένα, το β-καροτένιο συντελεί στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, μέσω της αύξησης της δραστικότητας των προστατευτικών φυσικών φονικών κυττάρων (NΚ κυττάρων), τα οποία αποτελούν ένα ξεχωριστό πληθυσμό λεμφοκυττάρων που έχουν την ικανότητα να επιτίθενται σε κύτταρα που έχουν προσβληθεί από ιούς.
Το β-καροτένιο είναι το πιο διαδεδομένο καροτενοειδές, αποτελεί μορφή προβιταμίνης Α, και περιέχεται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι φρούτα και λαχανικά με βαθύ κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα (βερίκοκο, πεπόνι, ντομάτα, καρότα) καθώς και λαχανικά με βαθύ πράσινο χρώμα όπως σπανάκι, μαρούλι, μπρόκολο και διάφορα χόρτα.
Εκείνη όμως η βιταμίνη της οποίας το όνομα έχει συνδεθεί εδώ και πολλά χρόνια με την προστασία από τα κρυολογήματα είναι η βιταμίνη C. H βιταμίνη C συντελεί στην αυξημένη παραγωγή λευκοκυττάρων, αντισωμάτων και επαρκών επιπέδων ιντερφερόνων, που είναι πρωτεΐνες που έχουν ως βασικό ρόλο την παρεμπόδιση πολλαπλασιασμού των ιών.
Οι κυριότερες πηγές βιταμίνης C αποτελούν τα εσπεριδοειδή, η φράουλα, το ροδάκινο, το ακτινίδιο, το λάχανο, η ντομάτα, η πιπεριά, ο μαιντανός, το κουνουπίδι και το μπρόκολο. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, μια καθημερινή διατροφή που περιλαμβάνει 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών, είναι δυνατόν να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού σε β-καροτένιο και βιταμίνη C.
Τέλος, η βιταμίνη Ε συντελεί στην παραγωγή β-κυττάρων, μιας ειδικής κατηγορίας λεμφοκυττάρων, τα οποία είναι κύτταρα με ουσιαστικό ρόλο σε ειδικούς αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Καλές πηγές βιταμίνης Ε είναι το ελαιόλαδο και άλλα φυτικά λάδια, το αβοκάντο, οι γαρίδες, οι ξηροί καρποί και η γλυκοπατάτα.
Ένα ακόμη σημαντικό θρεπτικό συστατικό για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος είναι και ο ψευδάργυρος. Το συγκεκριμένο ιχνοστοιχείο, βοηθάει στην αυξημένη παραγωγή των Τ-λεμφοκυττάρων, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην αμυντική δράση του οργανισμού ενάντια στο κρυολόγημα. Ιδιαίτερη προσοχή στην πρόσληψη αυτού του ιχνοστοιχείου πρέπει να δοθεί από τους ηλικιωμένους, οι οποίοι αρκετές φορές παρουσιάζουν έλλειψη του.
Ιδιαίτερα καλές πηγές ψευδαργύρου είναι το κρέας, τα οστρακοειδή, τα σύκα, τα μανιτάρια, τα μη αποφλοιωμένα δημητριακά και οι ξηροί καρποί. Πολύ καλή λύση επίσης, μπορεί να είναι και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.
Πέρα των συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, υπάρχουν ορισμένα τρόφιμα που έχουν συνδέσει το όνομα τους με την προστασία από τα κρυολογήματα. Ένα τέτοιο τρόφιμο είναι και το σκόρδο. Η αλλισίνη που περιέχει το σκόρδο, έχει βρεθεί από αρκετές έρευνες ότι έχει έντονη αντιμικροβιακή δράση, μέσω της διέγερσης της παραγωγής λευκοκυττάρων.
Όμως και κάποια βότανα έχουν σχέση με την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Το πιο διαδεδομένο είναι το χαμομήλι, το οποίο είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή (απιγενίνη, απιγετρίνη, λουτεολίνη, κερκετίνη και ρουτίνη) που έχουν βρεθεί πως έχουν ιδιαίτερα αντιφλεγμονώδη δράση. Αντιβακτηριακή δράση αναφέρεται ότι έχουν και όλα τα είδη των κουμαρινών του χαμομηλιού.
Εκτός όμως από τα τρόφιμα, πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τα προβιοτικά και την δράση τους εναντίον του κρυολογήματος. Ο όρος προβιοτικά αναφέρεται σε πολύ συγκεκριμένα, ζωντανά στελέχη βακτηρίων που προστίθενται στην διατροφή μέσω γάλακτος, γιαουρτιού ή ακόμη και χυμών.
Έχει βρεθεί πως τα προβιοτικά παράγουν πρωτεΐνες και αδρανοποιούν παθογόνους οργανισμούς. Επίσης, διεγείρουν την παραγωγή ιντερφερόνης και ιντερλευκίνης που προάγουν το ανοσοποιητικό σύστημα ενώ ταυτόχρονα διεγείρουν την δράση των μακροφάγων.
Πρόσφατη έρευνα (2005 στο περιοδικό Clinical Nutrition) στην Γερμανία, δείχνει πως η κατανάλωση προβιοτικών για τουλάχιστον 3 μήνες μείωσε την διάρκεια των επεισοδίων του κρυολογήματος, ενώ ταυτόχρονα ελάττωσε και την ένταση των συμπτωμάτων.
Πέρα όμως των στοιχειών που πρέπει να έχει η διατροφή μας για την πρόληψη του κρυολογήματος, κάποια άλλα θα πρέπει να αποφεύγονται.
Πρώτο και καλύτερο το αλκοόλ, του οποίου η υπερβολική κατανάλωση είναι δυνατόν να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να μειώσει την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών στοιχείων απαραίτητων για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Αλλά πέρα συγκεκριμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών της διατροφής μας και ποσοτικά πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή.
Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με μειωμένη παραγωγή αντισωμάτων και μειωμένη αντίσταση στα κρυολογήματα.
Συμπερασματικά, εάν καταναλώνει κάποιος 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, χρησιμοποιεί συχνά σκόρδο στο μαγείρεμα και διατηρεί ένα ιδανικό βάρος έχει πολλές πιθανότητες να αποφύγει όλες αυτές τις ενοχλητικές παρενέργειες του κρυολογήματος.
Πηγή: medNutrition.gr
(*) Η κ. Φοντόρ και ο κ. Κούτσικας είναι διαιτολόγοι - διατροφολόγοι
