Πόνος στη μέση: Πώς θα ανακουφιστώ;

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Ο πόνος στη μέση είναι η νούμερο ένα… ταλαιπωρία για εκατοντάδες ενήλικες. Τα αίτιά του είναι αρκετά, το ίδιο και οι «συμβουλές» προς ανακούφιση. Τι πραγματικά ισχύει και τι όχι;

Ο Κώστας Σακελλαρίου, φυσικοθεραπευτής Manual Therapy δίνει τις απαντήσεις που πρέπει να γνωρίζετε.

Τι σημαίνει «πονάω στη μέση»;

Ο όρος «οσφυαλγία» είναι περιγραφικός και απλά σημαίνει πόνος στην περιοχή της οσφύος, ήτοι της μέσης. Δεν αποτελεί, δηλαδή, διάγνωση. Κατά συνέπεια, αν κάποιος μας «διαγνώσει» ότι έχουμε οσφυαλγία, μας λέει κάτι που ήδη γνωρίζουμε, ότι δηλαδή πονάει η μέση μας.

Γιατί πονάω;

Ο πόνος αυτός μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού πολλών αιτίων και παραγόντων : κάποιος τραυματισμός των μυών από κάποια ξαφνική ή μη ελεγχόμενη κίνηση, καταπόνηση της περιοχής σε βάθος χρόνου με επαναλαμβανόμενες κινήσεις, φλεγμονώδεις παθήσεις όπως κάποιες ρευματοπάθειες, κακώσεις όπως κατάγματα, ψυχοσωματικά αίτια που επιδεινώνουν ή προκαλούν σωματοποίηση πόνου στην μέση και αλλά άγνωστα αιτία.

Ποια συμπτώματα μπορεί να υπάρξουν;

Τα συμπτώματα μπορεί να εντοπίζονται μόνο στη μέση, να φτάνουν μέχρι το γλουτό, το γόνατο ή ακόμη και μέχρι το πέλμα ή και τα δάχτυλα. Στις τελευταίες περιπτώσεις πρόκειται για «ισχιαλγία», ή «οσφυοϊσχιαλγία». Η αίσθηση της ενόχλησης μπορεί να ποικίλει: από πόνο, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, αίσθηση ρεύματος, ελάττωση ή απώλεια της αίσθησης (σα να είναι νεκρό ή ξένο το σημείο ή η περιοχή), και αδυναμία κάποιων μυών ή συνδυασμό των παραπάνω. Σε σοβαρές περιπτώσεις όμως, μπορεί να υπάρχει και απώλεια της αισθητικότητας ανάμεσα στα πόδια, στη λεγόμενη «περιοχή της σέλας», δηλαδή στην περιοχή που αν κάνει κάποιος ιππασία ακουμπάει η εσωτερική επιφάνεια των μηρών του στη σέλα, αλλά και του ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή των εντέρων με συμπτώματα όπως η ακράτεια. Αυτό είναι πολύ σοβαρό σύμπτωμα.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Γενικά όταν ένα σύμπτωμα δεν περνά σε 1-2 μέρες και έχει την τάση να χειροτερεύει. Επίσης, αν δε νοιώθετε το δέρμα ανάμεσα στα πόδια σας όπως στο υπόλοιπο σώμα και το νοιώθετε «ξερό», ή «ξένο», τότε πρέπει άμεσα να πάτε στο γιατρό. Το ίδιο και αν χάσετε ξαφνικά τη δύναμη σε κάποιους μύες του ποδιού σας, δεν μπορείτε να σηκώσετε το πέλμα και τα δάκτυλα ή αν εμφανίσετε ξαφνικά ακράτεια στην ούρηση ή την αφόδευση.

Πώς μπορώ να ανακουφιστώ στην οξεία φάση του πόνου;

Αν ο πόνος είναι πολύ έντονος το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να βρείτε μια θέση ανακούφισης και να επισκεφτείτε γιατρό, και να ακολουθήσετε φαρμακευτική αγωγή με παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδη ή ό,τι σας προτείνει αυτός. Καμία άσκηση, καμία κίνηση δεν θα σας ανακουφίσει. Αντιθέτως, μπορεί να χειροτερέψει την κατάσταση.

Μα τόσο απόλυτοι πια;

Εντάξει, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο επίθεμα σε θερμοκρασία της επιλογής σας αν σας ανακουφίζει. Συνήθως οι περισσότεροι προτιμούν ζεστά επιθέματα, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό. Αφήστε το σώμα σας να σας πει τον τρόπο που ανακουφίζεται.

Μπορώ να κάνω ασκήσεις για να προλάβω τον πόνο στη μέση;

Γενικά όσο καλύτερη φυσική κατάσταση έχουμε, τόσο καλύτερα για μας. Με καλή φυσική κατάσταση, το σώμα μας μπορεί να διαχειρίζεται με καλύτερο τρόπο τα φορτία και τις δυνάμεις που ασκούνται σε αυτό. Αυτό δε σημαίνει ότι οι γυμνασμένοι άνθρωποι δεν πονάνε ποτέ. Ο πόνος δεν είναι αποτέλεσμα μόνο έλλειψης δύναμης.

Τι να αποφεύγω για να μην πονέσω;

Σε γενικές γραμμές, θα πρέπει να αποφεύγονται μονότονες φορτίσεις της σπονδυλικής στήλης, το κάθισμα, για παράδειγμα, σε μια συγκεκριμένη στάση για πολύ ώρα, ή η μονόπλευρη κίνηση (δεξιά πλευρά ή αριστερή πλευρά) και οτιδήποτε είναι εξ’ ολοκλήρου προς μια κατεύθυνση. Τέτοιες κινήσεις αυξάνουν τις πιθανότητες να ταλαιπωρηθείτε από πόνο κάποια στιγμή. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν υπάρχουν «καλές» και «κακές» κινήσεις, αλλά «κακές» υπό προϋποθέσεις. Επίσης όσο και να φαίνεται περίεργο, η ψυχολογία μας μπορεί να παίξει ρόλο και μάλιστα καθοριστικό στην ένταση, αλλά και τη διατήρηση του πόνου.

Αν ο πόνος δεν είναι έντονος, τι θα με ανακουφίσει;

Σε αρκετές περιπτώσεις η εμβρυακή στάση ανακουφίζει τους πάσχοντες, όμως θα πρέπει αν αποφεύγονται οι γενικεύσεις μιας και ο κάθε ασθενής είναι διαφορετικός. Επίσης, αν νιώθετε μια πρωινή δυσκαμψία στην περιοχή και ο πόνος εστιάζεται μόνο στη μέση αλλά είναι υποφερτός, πιθανώς να σας ανακουφίσουν κάποιες από τις παρακάτω ασκήσεις, εκτελεσμένες με προσοχή και μέχρι εκεί που «επιτρέπει» ο πόνος σας:

O γιατρός μου είπε να μείνω δυο βδομάδες στο κρεβάτι, να στρώσω πάπλωμα;

Μάλλον θα πρέπει να αλλάξετε γιατρό. Όλες οι σύγχρονες έρευνες και οι κλινικές οδηγίες (guidelines) υποστηρίζουν ότι πρέπει να μένουμε στο κρεβάτι όσο το δυνατό λιγότερο γίνεται. Και εδώ, η πιο χρήσιμη οδηγία είναι να ακούμε αυτό που χρειάζεται το σώμα μας ειδικά στην οξεία φάση. Είναι αναμενόμενο ότι στην αρχή οι ώρες που περνάμε ξαπλωμένοι ή πιο ακίνητοι, είναι περισσότερες. Ωστόσο, καλό είναι να κινείστε όσο περισσότερο μπορείτε και να μένετε «στο κρεβάτι» όσο περισσότερο χρειάζεται. Συγκεκριμένα, στόχος πάντα είναι η κίνηση, αν όμως ο πόνος είναι οξύς, τότε θα χρειαστεί να μείνετε στο κρεβάτι παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση όμως, απόψεις για «15 μέρες κρεβάτι» ακόμα και σε οξύ στάδιο είναι επικίνδυνες και δεν έχουν να κάνουν με σωστή επιστημονική προσέγγιση της οσφυαλγίας. Επίσης, η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σε οξείς φάσεις, υπό προϋποθέσεις.